❞ coma ❝ 💬 اقتباسات من الكتب 📖
- coma 💬 اقتباسات من الكتب 📖
█ حصريا تحميل كتاب مجاناً PDF اونلاين 2025
إنضم الآن وتصفح بدون إعلانات
اقتباسات في ❞coma❝
-
-
❞ al Equality. User ترجمة باللغة الإنجليزية والفرنسية و الألمانية و الاسبانية و الايطالية و الروسية موقف القرآن الكريم من الميز العنصري بسم الله الرحمن الرحيم قال سبحانه:\" يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ \"[سورة الحجرات:13] من جميل خلق الله تعالى و بديع صنعه أنه جعل الناس مختلفين في ألوانهم و لغاتهم و عاداتهم و ثقافاتهم و طبقاتهم الإجتماعية، فمنهم الغني و منهم الأقل غنى و منهم المتوسط و منهم الفقير و منهم الحاكم و منهم المحكوم ومنهم العالم و منهم الأمي و منهم بين ذلك و في جميع هذه الطبقات الاجتماعية درجات و مراتب كثيرة فجميع هذه الاختلافات و الطبقات و الدرجات الدنيوية غير معتبرة عند الله في ميزان حبه للعبد و قربه منه فالله لا يحب إلا الإنسان التقي النقي الذي إتقى غضب ربه بامتثال أوامره و إجتناب نواهيه ، الذي نقى نفسه من رذائل الأخلاق و قبائح الذنوب و خبث ظلم العباد و إفساد البلاد ، سواء كان غنيا أو فقيرا أو حاكما أو محكوما أو قويا أو ضعيفا أو أسود أو أبيض أو رجلا أو إمرأة فهذا يؤكده و يبينه رسول الله صلى الله عليه وسلم بقوله :\" يا أيُّها الناسُ إنَّ ربَّكمْ واحِدٌ ألا لا فضلَ لِعربِيٍّ على عجَمِيٍّ ولا لِعجَمِيٍّ على عربيٍّ ولا لأحمرَ على أسْودَ ولا لأسودَ على أحمرَ إلَّا بالتَّقوَى إنَّ أكرَمكمْ عند اللهِ أتْقاكُمْ\" كتبه: أبو الحسن هشام المحجوبي و أبو مريم عبدالكريم صكاري ChatGPT Translation in English: The position of the Noble Quran regarding racial discrimination In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful. Allah, the Almighty, says: \"O mankind, indeed We have created you from male and female and made you peoples and tribes that you may know one another. Indeed, the most noble of you in the sight of Allah is the most righteous of you. Indeed, Allah is Knowing and Acquainted.\" [Surah Al-Hujurat: 13] Among the beautiful creations of Allah, the Most High, and His exquisite craftsmanship is that He made people different in their colors, languages, customs, cultures, and social classes. Among them are the rich and the less affluent, the average and the poor, the ruler and the ruled, the knowledgeable and the illiterate, and various other social classes with numerous degrees and ranks. All these differences, social classes, and worldly ranks are insignificant in the sight of Allah when it comes to His love for His servant and their proximity to Him. Allah loves only the righteous and pure individuals who fear His wrath by obeying His commands and refraining from His prohibitions. They purify themselves from moral vices, heinous sins, and the evil of oppressing others and corrupting societies. This applies to both the rich and the poor, the ruler and the ruled, the strong and the weak, the black and the white, the male and the female. This is confirmed and emphasized by the Messenger of Allah, peace be upon him, when he said: \"O people, indeed your Lord is one and your father is one. There is no superiority for an Arab over a non-Arab, nor for a non-Arab over an Arab, nor for a red-skinned person over a black-skinned person, nor for a black-skinned person over a red-skinned person, except through piety. Indeed, the noblest among you is the one with the most piety.\" Written by: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi and Abu Maryam Abdul Karim Sukkari. Translation in French: La position du Noble Coran concernant la discrimination raciale Au nom d\'Allah, le Tout Miséricordieux, le Très Miséricordieux. Allah, le Tout-Puissant, dit : \"Ô humanité, Nous vous avons créés d\'un mâle et d\'une femelle, et Nous avons fait de vous des peuples et des tribus, afin que vous vous connaissiez mutuellement. Le plus noble d\'entre vous, auprès d\'Allah, est le plus pieux d\'entre vous. Allah est certes Omniscient et Grand Connaisseur.\" [Sourate Al-Hujurat : 13] Parmi les belles créations d\'Allah, le Très-Haut, et Son artisanat exquis, Il a fait en sorte que les gens soient différents dans leurs couleurs, leurs langues, leurs coutumes, leurs cultures et leurs classes sociales. Parmi eux se trouvent les riches et les moins fortunés, les personnes moyennes et les pauvres, les dirigeants et les gouvernés, les savants et les illettrés, ainsi que de nombreuses autres classes sociales avec de nombreux degrés et rangs. Toutes ces différences, ces classes sociales et ces rangs terrestres sont insignifiants aux yeux d\'Allah en ce qui concerne Son amour pour Son serviteur et sa proximité avec Lui. Allah n\'aime que les personnes pieuses et pures qui craignent Sa colère en obéissant à Ses commandements et en s\'abstenant de Ses interdictions. Ils se purifient des vices moraux, des péchés odieux et du mal d\'opprimer autrui et de corrompre les sociétés. Cela s\'applique aussi bien aux riches qu\'aux pauvres, aux dirigeants qu\'aux gouvernés, aux forts qu\'aux faibles, aux personnes noires et aux personnes blanches, aux hommes et aux femmes. Cela est confirmé et souligné par le Messager d\'Allah, paix soit sur lui, lorsqu\'il a dit : \"Ô gens, votre Seigneur est unique et votre père est unique. Il n\'y a pas de supériorité pour un Arabe sur un non-Arabe, ni pour un non-Arabe sur un Arabe, ni pour une personne à la peau rouge sur une personne à la peau noire, ni pour une personne à la peau noire sur une personne à la peau rouge, sauf par la piété. Le plus noble d\'entre vous est le plus pieux.\" Écrit par : Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi et Abu Maryam Abdul Karim Sukkari. Translation in German: Die Haltung des edlen Korans zur Rassendiskriminierung Im Namen Allahs, des Gnädigen, des Barmherzigen. Allah, der Allmächtige, sagt: \"O ihr Menschen, Wir haben euch aus einem männlichen und einem weiblichen Wesen erschaffen und euch zu Völkern und Stämmen gemacht, auf dass ihr einander kennenlernt. Wahrlich, vor Allah ist der Angesehenste von euch derjenige, der am gottesfürchtigsten ist. Wahrlich, Allah ist Allwissend, Allkundig.\" [Sure Al-Hujurat: 13] Unter den schönen Schöpfungen Allahs, des Allerhöchsten, und Seinem meisterhaften Handwerk hat Er die Menschen in ihren Farben, Sprachen, Bräuchen, Kulturen und sozialen Klassen unterschiedlich gemacht. Unter ihnen gibt es Reiche und weniger Begüterte, Durchschnittliche und Arme, Herrscher und Beherrschte, Gebildete und Ungebildete sowie viele andere soziale Klassen mit zahlreichen Graden und Rängen. Alle diese Unterschiede, sozialen Klassen und weltlichen Ränge sind in den Augen Allahs unbedeutend, wenn es um Seine Liebe zu Seinem Diener und deren Nähe zu Ihm geht. Allah liebt nur die rechtschaffenen und reinen Menschen, die Seinen Zorn fürchten, indem sie Seinen Geboten gehorchen und sich von Seinen Verboten fernhalten. Sie reinigen sich von moralischen Lasterhaftigkeiten, abscheulichen Sünden und dem Übel, andere zu unterdrücken und Gesellschaften zu korrumpieren. Dies gilt sowohl für Reiche als auch für Arme, Herrscher und Beherrschte, Starke und Schwache, Schwarze und Weiße, Männer und Frauen. Dies wird durch den Gesandten Allahs, Friede sei auf ihm, bestätigt und betont, wenn er sagt: \"O ihr Menschen, euer Herr ist einer, und euer Vater ist einer. Es gibt keine Überlegenheit für einen Araber über einen Nicht-Araber,noch für einen Nicht-Araber über einen Araber, noch für eine Person mit roter Hautfarbe über eine Person mit schwarzer Hautfarbe, noch für eine Person mit schwarzer Hautfarbe über eine Person mit roter Hautfarbe, außer durch Gottesfurcht. Wahrlich, der Edelste unter euch ist der Gottesfürchtigste.\" Verfasst von: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi und Abu Maryam Abdul Karim Sukkari. Translation in Spanish: La postura del Noble Corán frente a la discriminación racial En el nombre de Alá, el Misericordioso, el Compasivo. Alá, el Todopoderoso, dice: \"¡Oh humanidad! Os hemos creado de varón y hembra, y os hemos hecho pueblos y tribus para que os conozcáis unos a otros. En verdad, el más noble de vosotros ante Alá es el más piadoso. En verdad, Alá es omnisciente y está bien informado.\" [Surah Al-Hujurat: 13] Entre las hermosas creaciones de Alá, el Altísimo, y su exquisita artesanía, Él hizo que las personas fueran diferentes en cuanto a colores, idiomas, costumbres, culturas y clases sociales. Entre ellos se encuentran los ricos y los menos afortunados, los promedio y los pobres, los gobernantes y los gobernados, los eruditos y los analfabetos, y muchas otras clases sociales con numerosos grados y rangos. Todas estas diferencias, clases sociales y rangos mundanos son insignificantes a los ojos de Alá cuando se trata de su amor por Su siervo y su cercanía a Él. Alá solo ama a las personas justas y puras que temen Su ira al obedecer Sus mandamientos y abstenerse de Sus prohibiciones. Se purifican de los vicios morales, los pecados atroces y la maldad de oprimir a otros y corromper sociedades. Esto se aplica tanto a los ricos como a los pobres, a los gobernantes como a los gobernados, a los fuertes como a los débiles, a los negros como a los blancos, a los hombres como a las mujeres. Esto está confirmado y enfatizado por el Mensajero de Alá, paz sea con él, cuando dijo: \"¡Oh gente! Vuestro Señor es uno y vuestro padre es uno. No hay superioridad de un árabe sobre un no árabe, ni de un no árabe sobre un árabe, ni de una persona de piel roja sobre una de piel negra, ni de una persona de piel negra sobre una de piel roja, excepto a través de la piedad. En verdad, el más noble de entre vosotros es el más piadoso\". Escrito por: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi y Abu Maryam Abdul Karim Sukkari. Translation in Italian: La posizione del nobile Corano sulla discriminazione razziale Nel nome di Allah, il Misericordioso, il Compassionevole. Allah, l\'Onnipotente, dice: \"O umanità, vi abbiamo creato da un maschio e da una femmina e vi abbiamo fatti nazioni e tribù, affinché vi conosciate reciprocamente. In verità, il più nobile di voi presso Allah è il più timorato di Lui. In verità, Allah è Onnisciente, Ben Informato.\" [Sura Al-Hujurat: 13] Tra le belle creazioni di Allah, l\'Altissimo, e la Sua raffinata maestria, Egli ha reso le persone diverse nei loro colori, lingue, usanze, culture e classi sociali. Tra di loro ci sono i ricchi e i meno abbienti, i medi e i poveri, i governanti e i governati, gli eruditi e gli illetterati, e molte altre classi sociali con numerosi gradi e ranghi. Tutte queste differenze, classi sociali e ranghi mondani sono insignificanti agli occhi di Allah quando si tratta del Suo amore per il Suo servo e della loro vicinanza a Lui. Allah ama solo gli individui retti e puri che temono la Sua ira obbedendo ai Suoi comandi e astenendosi dai Suoi divieti. Essi si purificano dai vizi morali, dai peccati odiosi e dal male dell\'opprimere gli altri e corrompere le società. Questo si applica sia ai ricchi che ai poveri, ai governanti che ai governati, ai forti che ai deboli, ai neri che ai bianchi, agli uomini che alle donne. Questo è confermato ed enfatizzato dal Messaggero di Allah, pace sia su di lui, quando disse: \"O persone, il vostro Signore è uno e il vostro padre è uno. Non c\'è superiorità di un arabo su un non arabo, né di un non arabo su un arabo, né di una persona dalla pelle rossa su una dalla pelle nera, né di una persona dalla pelle nera su una dalla pelle rossa, tranne per la pietà. In verità, il più nobile tra voi è il più timorato di Allah.\" Scritto da: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi e Abu Maryam Abdul Karim Sukkari. Translation in Russian: Позиция благородного Корана относительно расовой дискриминации Во имя Аллаха, Милостивого, Милосердного. Аллах, Всемогущий, говорит: \"О люди! Мы сотворили вас из мужчины и женщины и сделали вас народами и племенами, чтобы вы узнали друг друга. Воистину, самый досточтимый из вас перед Аллахом - тот, кто богобоязненнее всех. Воистину, Аллах Всезнающий, Объемлющий все знание\". [Сура Аль-Худжурат: 13] Среди прекрасных творений Аллаха, Всевышнего, и Его изысканного ремесла, Он сделал людей разными в цвете кожи, языках, обычаях, культурах и социальных классах. Среди них есть богатые и менее обеспеченные, средний класс и бедные, правители и подчиненные, образованные и неграмотные, а также множество других социальных классов с многочисленными степенями и рангами. Все эти различия, социальные классы и мирские ранги ничтожны в глазах Аллаха, когда речь идет о Его любви к Своему рабу и их близости к Нему. Аллах любит только праведных и чистых людей, которые боятся Его гнева, следуя Его заповедям и воздерживаясь от запретов. Они очищают себя от моральных пороков, гнусных грехов и зла угнетения других и разрушения обществ. Это относится как к богатым, так и к бедным, к правителям и подчиненным, к сильным и слабым, к чернокожим и белокожим, к мужчинам и женщинам. Это подтверждается и подчеркивается Посланником Аллаха, да благословит его Аллах и приветствует, когда он сказал: \"О люди! Ваш Господь один, и ваш отец один. Нет превосходства у араба над неарабом, ни у неараба над арабом, ни у краснокожего над чернокожим, ни у чернокожего над краснокожим, кроме благочестия. Воистину, самый досточтимый из вас - самый богобоязненный\". Написано: Абу Аль-Хасан Хишам Аль-Махжуби и Абу Марьям Абдул Карим Суккари.. ❝ ⏤بستان علم النبوءة❞ al Equality.
User
ترجمة باللغة الإنجليزية والفرنسية و الألمانية و الاسبانية و الايطالية و الروسية
موقف القرآن الكريم من الميز العنصري
بسم الله الرحمن الرحيم
قال سبحانه:˝ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ ˝[سورة الحجرات:13] من جميل خلق الله تعالى و بديع صنعه أنه جعل الناس مختلفين في ألوانهم و لغاتهم و عاداتهم و ثقافاتهم و طبقاتهم الإجتماعية، فمنهم الغني و منهم الأقل غنى و منهم المتوسط و منهم الفقير و منهم الحاكم و منهم المحكوم ومنهم العالم و منهم الأمي و منهم بين ذلك و في جميع هذه الطبقات الاجتماعية درجات و مراتب كثيرة فجميع هذه الاختلافات و الطبقات و الدرجات الدنيوية غير معتبرة عند الله في ميزان حبه للعبد و قربه منه فالله لا يحب إلا الإنسان التقي النقي الذي إتقى غضب ربه بامتثال أوامره و إجتناب نواهيه ، الذي نقى نفسه من رذائل الأخلاق و قبائح الذنوب و خبث ظلم العباد و إفساد البلاد ، سواء كان غنيا أو فقيرا أو حاكما أو محكوما أو قويا أو ضعيفا أو أسود أو أبيض أو رجلا أو إمرأة فهذا يؤكده و يبينه رسول الله صلى الله عليه وسلم بقوله :˝ يا أيُّها الناسُ إنَّ ربَّكمْ واحِدٌ ألا لا فضلَ لِعربِيٍّ على عجَمِيٍّ ولا لِعجَمِيٍّ على عربيٍّ ولا لأحمرَ على أسْودَ ولا لأسودَ على أحمرَ إلَّا بالتَّقوَى إنَّ أكرَمكمْ عند اللهِ أتْقاكُمْ˝
كتبه: أبو الحسن هشام المحجوبي و أبو مريم عبدالكريم صكاري
ChatGPT
Translation in English:
The position of the Noble Quran regarding racial discrimination
In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful.
Allah, the Almighty, says: ˝O mankind, indeed We have created you from male and female and made you peoples and tribes that you may know one another. Indeed, the most noble of you in the sight of Allah is the most righteous of you. Indeed, Allah is Knowing and Acquainted.˝ [Surah Al-Hujurat: 13]
Among the beautiful creations of Allah, the Most High, and His exquisite craftsmanship is that He made people different in their colors, languages, customs, cultures, and social classes. Among them are the rich and the less affluent, the average and the poor, the ruler and the ruled, the knowledgeable and the illiterate, and various other social classes with numerous degrees and ranks.
All these differences, social classes, and worldly ranks are insignificant in the sight of Allah when it comes to His love for His servant and their proximity to Him. Allah loves only the righteous and pure individuals who fear His wrath by obeying His commands and refraining from His prohibitions. They purify themselves from moral vices, heinous sins, and the evil of oppressing others and corrupting societies. This applies to both the rich and the poor, the ruler and the ruled, the strong and the weak, the black and the white, the male and the female.
This is confirmed and emphasized by the Messenger of Allah, peace be upon him, when he said: ˝O people, indeed your Lord is one and your father is one. There is no superiority for an Arab over a non-Arab, nor for a non-Arab over an Arab, nor for a red-skinned person over a black-skinned person, nor for a black-skinned person over a red-skinned person, except through piety. Indeed, the noblest among you is the one with the most piety.˝
Written by: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi and Abu Maryam Abdul Karim Sukkari.
Translation in French:
La position du Noble Coran concernant la discrimination raciale
Au nom d˝Allah, le Tout Miséricordieux, le Très Miséricordieux.
Allah, le Tout-Puissant, dit : ˝Ô humanité, Nous vous avons créés d˝un mâle et d˝une femelle, et Nous avons fait de vous des peuples et des tribus, afin que vous vous connaissiez mutuellement. Le plus noble d˝entre vous, auprès d˝Allah, est le plus pieux d˝entre vous. Allah est certes Omniscient et Grand Connaisseur.˝ [Sourate Al-Hujurat : 13]
Parmi les belles créations d˝Allah, le Très-Haut, et Son artisanat exquis, Il a fait en sorte que les gens soient différents dans leurs couleurs, leurs langues, leurs coutumes, leurs cultures et leurs classes sociales. Parmi eux se trouvent les riches et les moins fortunés, les personnes moyennes et les pauvres, les dirigeants et les gouvernés, les savants et les illettrés, ainsi que de nombreuses autres classes sociales avec de nombreux degrés et rangs.
Toutes ces différences, ces classes sociales et ces rangs terrestres sont insignifiants aux yeux d˝Allah en ce qui concerne Son amour pour Son serviteur et sa proximité avec Lui. Allah n˝aime que les personnes pieuses et pures qui craignent Sa colère en obéissant à Ses commandements et en s˝abstenant de Ses interdictions. Ils se purifient des vices moraux, des péchés odieux et du mal d˝opprimer autrui et de corrompre les sociétés. Cela s˝applique aussi bien aux riches qu˝aux pauvres, aux dirigeants qu˝aux gouvernés, aux forts qu˝aux faibles, aux personnes noires et aux personnes blanches, aux hommes et aux femmes.
Cela est confirmé et souligné par le Messager d˝Allah, paix soit sur lui, lorsqu˝il a dit : ˝Ô gens, votre Seigneur est unique et votre père est unique. Il n˝y a pas de supériorité pour un Arabe sur un non-Arabe, ni pour un non-Arabe sur un Arabe, ni pour une personne à la peau rouge sur une personne à la peau noire, ni pour une personne à la peau noire sur une personne à la peau rouge, sauf par la piété. Le plus noble d˝entre vous est le plus pieux.˝
Écrit par : Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi et Abu Maryam Abdul Karim Sukkari.
Translation in German:
Die Haltung des edlen Korans zur Rassendiskriminierung
Im Namen Allahs, des Gnädigen, des Barmherzigen.
Allah, der Allmächtige, sagt: ˝O ihr Menschen, Wir haben euch aus einem männlichen und einem weiblichen Wesen erschaffen und euch zu Völkern und Stämmen gemacht, auf dass ihr einander kennenlernt. Wahrlich, vor Allah ist der Angesehenste von euch derjenige, der am gottesfürchtigsten ist. Wahrlich, Allah ist Allwissend, Allkundig.˝ [Sure Al-Hujurat: 13]
Unter den schönen Schöpfungen Allahs, des Allerhöchsten, und Seinem meisterhaften Handwerk hat Er die Menschen in ihren Farben, Sprachen, Bräuchen, Kulturen und sozialen Klassen unterschiedlich gemacht. Unter ihnen gibt es Reiche und weniger Begüterte, Durchschnittliche und Arme, Herrscher und Beherrschte, Gebildete und Ungebildete sowie viele andere soziale Klassen mit zahlreichen Graden und Rängen.
Alle diese Unterschiede, sozialen Klassen und weltlichen Ränge sind in den Augen Allahs unbedeutend, wenn es um Seine Liebe zu Seinem Diener und deren Nähe zu Ihm geht. Allah liebt nur die rechtschaffenen und reinen Menschen, die Seinen Zorn fürchten, indem sie Seinen Geboten gehorchen und sich von Seinen Verboten fernhalten. Sie reinigen sich von moralischen Lasterhaftigkeiten, abscheulichen Sünden und dem Übel, andere zu unterdrücken und Gesellschaften zu korrumpieren. Dies gilt sowohl für Reiche als auch für Arme, Herrscher und Beherrschte, Starke und Schwache, Schwarze und Weiße, Männer und Frauen.
Dies wird durch den Gesandten Allahs, Friede sei auf ihm, bestätigt und betont, wenn er sagt: ˝O ihr Menschen, euer Herr ist einer, und euer Vater ist einer. Es gibt keine Überlegenheit für einen Araber über einen Nicht-Araber,noch für einen Nicht-Araber über einen Araber, noch für eine Person mit roter Hautfarbe über eine Person mit schwarzer Hautfarbe, noch für eine Person mit schwarzer Hautfarbe über eine Person mit roter Hautfarbe, außer durch Gottesfurcht. Wahrlich, der Edelste unter euch ist der Gottesfürchtigste.˝
Verfasst von: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi und Abu Maryam Abdul Karim Sukkari.
Translation in Spanish:
La postura del Noble Corán frente a la discriminación racial
En el nombre de Alá, el Misericordioso, el Compasivo.
Alá, el Todopoderoso, dice: ˝¡Oh humanidad! Os hemos creado de varón y hembra, y os hemos hecho pueblos y tribus para que os conozcáis unos a otros. En verdad, el más noble de vosotros ante Alá es el más piadoso. En verdad, Alá es omnisciente y está bien informado.˝ [Surah Al-Hujurat: 13]
Entre las hermosas creaciones de Alá, el Altísimo, y su exquisita artesanía, Él hizo que las personas fueran diferentes en cuanto a colores, idiomas, costumbres, culturas y clases sociales. Entre ellos se encuentran los ricos y los menos afortunados, los promedio y los pobres, los gobernantes y los gobernados, los eruditos y los analfabetos, y muchas otras clases sociales con numerosos grados y rangos.
Todas estas diferencias, clases sociales y rangos mundanos son insignificantes a los ojos de Alá cuando se trata de su amor por Su siervo y su cercanía a Él. Alá solo ama a las personas justas y puras que temen Su ira al obedecer Sus mandamientos y abstenerse de Sus prohibiciones. Se purifican de los vicios morales, los pecados atroces y la maldad de oprimir a otros y corromper sociedades. Esto se aplica tanto a los ricos como a los pobres, a los gobernantes como a los gobernados, a los fuertes como a los débiles, a los negros como a los blancos, a los hombres como a las mujeres.
Esto está confirmado y enfatizado por el Mensajero de Alá, paz sea con él, cuando dijo: ˝¡Oh gente! Vuestro Señor es uno y vuestro padre es uno. No hay superioridad de un árabe sobre un no árabe, ni de un no árabe sobre un árabe, ni de una persona de piel roja sobre una de piel negra, ni de una persona de piel negra sobre una de piel roja, excepto a través de la piedad. En verdad, el más noble de entre vosotros es el más piadoso˝.
Escrito por: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi y Abu Maryam Abdul Karim Sukkari.
Translation in Italian:
La posizione del nobile Corano sulla discriminazione razziale
Nel nome di Allah, il Misericordioso, il Compassionevole.
Allah, l˝Onnipotente, dice: ˝O umanità, vi abbiamo creato da un maschio e da una femmina e vi abbiamo fatti nazioni e tribù, affinché vi conosciate reciprocamente. In verità, il più nobile di voi presso Allah è il più timorato di Lui. In verità, Allah è Onnisciente, Ben Informato.˝ [Sura Al-Hujurat: 13]
Tra le belle creazioni di Allah, l˝Altissimo, e la Sua raffinata maestria, Egli ha reso le persone diverse nei loro colori, lingue, usanze, culture e classi sociali. Tra di loro ci sono i ricchi e i meno abbienti, i medi e i poveri, i governanti e i governati, gli eruditi e gli illetterati, e molte altre classi sociali con numerosi gradi e ranghi.
Tutte queste differenze, classi sociali e ranghi mondani sono insignificanti agli occhi di Allah quando si tratta del Suo amore per il Suo servo e della loro vicinanza a Lui. Allah ama solo gli individui retti e puri che temono la Sua ira obbedendo ai Suoi comandi e astenendosi dai Suoi divieti. Essi si purificano dai vizi morali, dai peccati odiosi e dal male dell˝opprimere gli altri e corrompere le società. Questo si applica sia ai ricchi che ai poveri, ai governanti che ai governati, ai forti che ai deboli, ai neri che ai bianchi, agli uomini che alle donne.
Questo è confermato ed enfatizzato dal Messaggero di Allah, pace sia su di lui, quando disse: ˝O persone, il vostro Signore è uno e il vostro padre è uno. Non c˝è superiorità di un arabo su un non arabo, né di un non arabo su un arabo, né di una persona dalla pelle rossa su una dalla pelle nera, né di una persona dalla pelle nera su una dalla pelle rossa, tranne per la pietà. In verità, il più nobile tra voi è il più timorato di Allah.˝
Scritto da: Abu Al-Hasan Hisham Al-Mahjoubi e Abu Maryam Abdul Karim Sukkari.
Translation in Russian:
Позиция благородного Корана относительно расовой дискриминации
Во имя Аллаха, Милостивого, Милосердного.
Аллах, Всемогущий, говорит: ˝О люди! Мы сотворили вас из мужчины и женщины и сделали вас народами и племенами, чтобы вы узнали друг друга. Воистину, самый досточтимый из вас перед Аллахом - тот, кто богобоязненнее всех. Воистину, Аллах Всезнающий, Объемлющий все знание˝. [Сура Аль-Худжурат: 13]
Среди прекрасных творений Аллаха, Всевышнего, и Его изысканного ремесла, Он сделал людей разными в цвете кожи, языках, обычаях, культурах и социальных классах. Среди них есть богатые и менее обеспеченные, средний класс и бедные, правители и подчиненные, образованные и неграмотные, а также множество других социальных классов с многочисленными степенями и рангами.
Все эти различия, социальные классы и мирские ранги ничтожны в глазах Аллаха, когда речь идет о Его любви к Своему рабу и их близости к Нему. Аллах любит только праведных и чистых людей, которые боятся Его гнева, следуя Его заповедям и воздерживаясь от запретов. Они очищают себя от моральных пороков, гнусных грехов и зла угнетения других и разрушения обществ. Это относится как к богатым, так и к бедным, к правителям и подчиненным, к сильным и слабым, к чернокожим и белокожим, к мужчинам и женщинам.
Это подтверждается и подчеркивается Посланником Аллаха, да благословит его Аллах и приветствует, когда он сказал: ˝О люди! Ваш Господь один, и ваш отец один. Нет превосходства у араба над неарабом, ни у неараба над арабом, ни у краснокожего над чернокожим, ни у чернокожего над краснокожим, кроме благочестия. Воистину, самый досточтимый из вас - самый богобоязненный˝.
Написано: Абу Аль-Хасан Хишам Аль-Махжуби и Абу Марьям Абдул Карим Суккари. ❝
⏤ بستان علم النبوءة -
❞ معنى \"أشهد أن محمدا رسول الله\" بسم الله الرحمن الرحيم لا يصير الانسان مسلما حتى ينطق و يعتقد بمعنى الشهادتين \"أشهد أن لا إله إلا الله و أشهد أن محمدا رسول الله\" و بما أنه قد مضى معنى شرح الشهادة الأولى \" أشهد أن لاإله إلا الله\" اليوم إن شاء الله نقف مع شرح الشهادة الثانية\" أشهد أن محمدا رسول الله \" فملخص تعريفها : أعتقد بقلبي و أقر بلساني و أعزم على العمل بجوارحي أنه لا متبوع في الدين بحق إلا محمد صلى الله عليه وسلم ، فلا يمكن أن تكون مسلما بحق حتى تحقق في نفسك هذه الشروط السبعة . الشرط الاول: أن تتعلم ما يجب عليك من سنته المطهرة صلى الله عليه وسلم ، قال النبي صلى الله عليه وسلم:\" طلب العلم فريضة على كل مسلم\" الشرط الثاني: أن تحب رسول الله صلى الله عليه وسلم أكثر من جميع الناس حتى من نفسك ، قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ((لا يؤمن أحدكم حتى أكون أحبَّ إليه من ولده ووالده والناس أجمعين)) الشرط الثالث: أن تقر بوجوب طاعة ما أمرك به عليه الصلاة والسلام ، قال تعالى :\" يا أيها الذين آمنوا أطيعوا الله و أطيعوا الرسول\" الشرط الرابع: أن تقر بوجوب ترك ما نهاك عنه عليه الصلاة والسلام ، قال تعالى في القرآن الكريم:\" وما آتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا\" الشرط الخامس: أن تصدقه عليه الصلاة والسلام في كل ما يخبر به ، قال تعالى في القرآن الكريم:\" يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله وآمنوا برسوله\" الشرط السادس: أن تعبد الله وفق هديه و سنته عليه الصلاة والسلام ، قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:\" من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد\" الشرط السابع: أن تعتقد أنه آخر الأنبياء والمرسلين و أنه أفضلهم،قال تعالى :\" مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَٰكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ\" و في الحديث الصحيح ، قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:\" لا نبي بعدي \" و قال أيضا:\" أنا سيد ولد آدم يوم القيامة ولا فخر\" ، و أما حديث:\" لا تفضلوني على يونس بن متى عليه السلام\" فمعناه أنه عليه الصلاة والسلام نهى عن تفضيله المفضي إلى التنقيص من الأنبياء، فالمعنى المستفاد من جميع الأحاديث أنه عليه الصلاة والسلام خير نبي مع الإيمان بجميع الانبياء و حبهم واحترامهم. كتبه أبو الحسن هشام المحجوبي المراكشي و أبو مريم عبدالكريم صكاري الصحراوي ChatGPT Translation to English: \"I bear witness that Muhammad is the Messenger of Allah.\" In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful. A person cannot be a Muslim until they pronounce and believe in the meaning of the two testimonies: \"I bear witness that there is no god but Allah, and I bear witness that Muhammad is the Messenger of Allah.\" Since the explanation of the first testimony, \"There is no god but Allah,\" has already been mentioned, today, God willing, we will focus on explaining the second testimony, \"Muhammad is the Messenger of Allah.\" In summary, its definition is as follows: I believe in my heart, affirm with my tongue, and resolve to act with my limbs that there is no rightly guided person in religion except Muhammad, peace be upon him. Therefore, you cannot truly be a Muslim until you fulfill these seven conditions within yourself. The first condition is to learn what is required of you from his pure Sunnah (traditions and practices of the Prophet Muhammad, peace be upon him). The Prophet, peace be upon him, said: \"Seeking knowledge is obligatory upon every Muslim.\" The second condition is to love the Messenger of Allah, peace be upon him, more than anyone else, even more than yourself. The Messenger of Allah, peace be upon him, said: \"None of you truly believes until I am dearer to him than his child, his parent, and all people.\" The third condition is to acknowledge the obligation of obeying what he commanded, peace be upon him. Allah says: \"O you who have believed, obey Allah and obey the Messenger.\" The fourth condition is to acknowledge the obligation of avoiding what he prohibited, peace be upon him. Allah says in the Noble Qur\'an: \"And whatever the Messenger has given you, take; and what he has forbidden you, refrain from.\" The fifth condition is to believe in and trust everything he informed us of, peace be upon him. Allah says in the Noble Qur\'an: \"O you who have believed, fear Allah and believe in His Messenger.\" The sixth condition is to worship Allah according to His guidance and the Sunnah of His Messenger, peace be upon him. The Messenger of Allah, peace be upon him, said: \"Whoever innovates anything into our religion that is not part of it, it is rejected.\" The seventh condition is to believe that he is the last of the prophets and messengers and the best of them. Allah says: \"Muhammad is not the father of any of your men, but he is the Messenger of Allah and the seal of the prophets.\" In a authentic hadith, the Messenger of Allah, peace be upon him, said: \"There is no prophet after me.\" He also said: \"I am the leader of the children of Adam on the Day of Resurrection, and this is not boasting.\" As for the hadith, \"Do not prefer me over Jonah, peace be upon him,\" it means that he, peace be upon him, forbade preferring him to the extent of belittling other prophets. Therefore, the understanding derived from all these hadiths is that he, peace be upon him, is the best prophet, while having faith in all the prophets, loving them, and respecting them. Written by Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi and Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi. Translation to French: \"Je témoigne que Muhammad est le Messager d\'Allah.\" Au nom d\'Allah, le Tout Miséricordieux, le Très Miséricordieux. Une personne ne peut pas être musulmane tant qu\'elle ne prononce pas et ne croit pas au sens des deux témoignages : \"Je témoigne qu\'il n\'y a de divinité digne d\'adoration qu\'Allah, et je témoigne que Muhammad est le Messager d\'Allah.\" Puisque l\'explication du premier témoignage, \"Il n\'y a de divinité digne d\'adoration qu\'Allah\", a déjà été mentionnée, aujourd\'hui, si Dieu le veut, nous nous concentrerons sur l\'explication du deuxième témoignage, \"Muhammad est le Messager d\'Allah\". En résumé, sa définition est la suivante : Je crois de tout mon cœur, j\'affirme de ma langue et je m\'engage à agir avec mes membres qu\'il n\'y a pas de personne bien guidée dans la religion excepté Muhammad, que la paix soit sur lui. Par conséquent, on ne peut pas être vraiment musulman avant de remplir ces sept conditions en soi-même. La première condition est d\'apprendre ce qui est requis de vous dans sa Sunna pure (les traditions et pratiques du Prophète Muhammad, que la paix soit sur lui). Le Prophète, que la paix soit sur lui, a dit : \"La recherche du savoir est une obligation pour chaque musulman.\" La deuxième condition est d\'aimer le Messager d\'Allah, que la paix soit sur lui, plus que quiconque, même plus que vous-même. Le Messager d\'Allah, que la paix soit sur lui, a dit : \"Nul d\'entre vous ne croit vraiment tant que je ne lui suis pas plus cher que son enfant, son parent et tous les gens.\" La troisième condition est de reconnaître l\'obligation d\'obéir à ce qu\'il a commandé, que la paix soit sur lui. Allah dit : \"Ô vous qui avez cru, obéissez à Allah et obéissez au Messager.\" La quatrième condition est de reconnaître l\'obligation d\'éviter ce qu\'il a interdit, que la paix soit sur lui. Allah dit dans le Noble Coran : \"Et tout ce que le Messager vous donne, prenez-le, et tout ce qu\'il vous interdit, abstenez-vous-en.\" La cinquième condition est de croire en tout ce qu\'il nous a informé, que la paix soit sur lui. Allah dit dans le Noble Coran : \"Ô vous qui avez cru, craignez Allah et croyez en Son Messager.\" La sixième condition est d\'adorer Allah selon Sa guidance et la Sunna de Son Messager, que la paix soit sur lui. Le Messager d\'Allah, que la paix soit sur lui, a dit : \"Celui qui introduit dans notre religion quelque chose qui n\'en fait pas partie, cela sera rejeté.\" La septième condition est de croire qu\'il est le dernier des prophètes et des messagers et le meilleur d\'entre eux. Allah dit : \"Muhammad n\'est le père d\'aucun homme parmi vous, mais il est le Messager d\'Allah et le sceau des prophètes.\" Dans un hadith authentique, le Messager d\'Allah, que la paix soit sur lui, a dit : \"Il n\'y a pas de prophète après moi.\" Il a également dit : \"Je suis le chef des fils d\'Adam le Jour de la Résurrectionet ce n\'est pas de la vantardise.\" Quant au hadith \"Ne me préférez pas à Jonas, que la paix soit sur lui\", cela signifie qu\'il, que la paix soit sur lui, interdisait de le préférer à tel point qu\'il en viendrait à déprécier les autres prophètes. Par conséquent, la compréhension tirée de tous ces hadiths est qu\'il, que la paix soit sur lui, est le meilleur des prophètes, tout en ayant la foi en tous les prophètes, en les aimant et en les respectant. Écrit par Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi et Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi. Translation to German: \"Ich bezeuge, dass Muhammad der Gesandte Allahs ist.\" Im Namen Allahs, des Allerbarmers, des Barmherzigen. Ein Mensch kann erst dann ein Muslim sein, wenn er das Bekenntnis und die Überzeugung der beiden Zeugnisse ausspricht: \"Ich bezeuge, dass es keinen Gott außer Allah gibt und ich bezeuge, dass Muhammad der Gesandte Allahs ist.\" Da die Erklärung des ersten Zeugnisses, \"Es gibt keinen Gott außer Allah\", bereits erwähnt wurde, wollen wir uns heute, so Allah will, auf die Erklärung des zweiten Zeugnisses, \"Muhammad ist der Gesandte Allahs\", konzentrieren. Zusammengefasst bedeutet dies: Ich glaube mit meinem Herzen, bekräftige es mit meiner Zunge und entschließe mich, mit meinen Gliedmaßen danach zu handeln, dass es keinen wahrhaft rechtgeleiteten Menschen in der Religion gibt außer Muhammad, Friede sei mit ihm. Daher kann man nicht wirklich ein Muslim sein, bis man diese sieben Bedingungen in sich selbst erfüllt. Die erste Bedingung ist, zu lernen, was von dir gemäß seiner reinen Sunna (den Traditionen und Praktiken des Propheten Muhammad, Friede sei mit ihm) verlangt wird. Der Prophet, Friede sei mit ihm, sagte: \"Die Suche nach Wissen ist eine Pflicht für jeden Muslim.\" Die zweite Bedingung ist, den Gesandten Allahs, Friede sei mit ihm, mehr zu lieben als jeden anderen, sogar mehr als sich selbst. Der Gesandte Allahs, Friede sei mit ihm, sagte: \"Keiner von euch glaubt wirklich, bis ich ihm lieber bin als sein Kind, seine Eltern und alle Menschen.\" Die dritte Bedingung ist, die Verpflichtung anzuerkennen, dem zu gehorchen, was er befohlen hat, Friede sei mit ihm. Allah sagt: \"O ihr, die ihr glaubt, gehorcht Allah und gehorcht dem Gesandten.\" Die vierte Bedingung ist, die Verpflichtung anzuerkennen, das zu meiden, was er untersagt hat, Friede sei mit ihm. Allah sagt im edlen Qur\'an: \"Und was euch der Gesandte gibt, nehmt es an, und was er euch untersagt, lasst es sein.\" Die fünfte Bedingung ist, ihm, Friede sei mit ihm, in allem zu glauben und zu vertrauen, was er uns mitteilte. Allah sagt im edlen Qur\'an: \"O ihr, die ihr glaubt, fürchtet Allah und glaubt an Seinen Gesandten.\" Die sechste Bedingung ist, Allah gemäß Seiner Führung und der Sunna Seines Gesandten, Friede sei mit ihm, anzubeten. Der Gesandte Allahs, Friede sei mit ihm, sagte: \"Wer auch immer etwas zu unserer Religion hinzufügt, was nicht von ihr ist, wird es zurückgewiesen.\" Die siebte Bedingung ist, zu glauben, dass er der letzte der Propheten und Gesandten ist und der Beste von ihnen. Allah sagt: \"Muhammad ist nicht der Vater eines eurer Männer, sondern der Gesandte Allahs und das Siegel der Propheten.\" In einem authentischen Hadith sagte der Gesandte Allahs, Friede sei mit ihm: \"Nach mir wird es keinen Propheten mehr geben.\" Er sagte auch: \"Ich bin der Anführer der Kinder Adams am Tag der Auferstehung, und dies ist keine Prahlerei.\" Was den Hadith betrifft, \"Bevorzugt mich nicht gegenüber Jona, Friede sei mit ihm\", bedeutet dies, dass er, Friede sei mit ihm, das Vorziehen seiner Person so sehr untersagte, dass es zu einer Herabsetzung der anderen Propheten führen würde. Daher ergibt sich aus all diesen Hadithen das Verständnis, dass er, Friede sei mit ihm, der beste Prophet ist, während man an alle Propheten glaubt, sie liebt und respektiert. Verfasst von Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi und Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi. Translation to Spanish: \"Atestiguo que Muhammad es el Mensajero de Allah.\" En el nombre de Allah, el Misericordioso, el Compasivo. Una persona no puede ser musulmana hasta que pronuncie y crea en el significado de los dos testimonios: \"Atestiguo que no hay más dios que Allah y atestiguo que Muhammad es el Mensajero de Allah\". Dado que la explicación del primer testimonio, \"No hay más dios que Allah\", ya ha sido mencionada, hoy, si Allah quiere, nos centraremos en explicar el segundo testimonio, \"Muhammad es el Mensajero de Allah\". En resumen, su definición es la siguiente: Creo en mi corazón, afirmo con mi lengua y me comprometo a actuar con mis extremidades, que no hay ninguna persona bien guiada en la religión excepto Muhammad, paz sea con él. Por lo tanto, no puedes ser verdaderamente musulmán hasta que cumplas estas siete condiciones dentro de ti mismo. La primera condición es aprender lo que se requiere de ti de su Sunnah pura (tradiciones y prácticas del Profeta Muhammad, paz sea con él). El Profeta, paz sea con él, dijo: \"Buscar conocimiento es una obligación para todo musulmán\". La segunda condición es amar al Mensajero de Allah, paz sea con él, más que a cualquier otra persona, incluso más que a ti mismo. El Mensajero de Allah, paz sea con él, dijo: \"Ninguno de vosotros verdaderamente cree hasta que yo sea más querido para él que su hijo, sus padres y todas las personas\". La tercera condición es reconocer la obligación de obedecer lo que él ordenó, paz sea con él. Allahdice: \"¡Oh, creyentes! ¡Obedeced a Allah y obedeced al Mensajero!\" La cuarta condición es reconocer la obligación de abstenerse de lo que él prohibió, paz sea con él. Allah dice en el Noble Corán: \"Y lo que el Mensajero os dé, tomadlo, y lo que os prohíba, absteneos de ello\". La quinta condición es creer y confiar en todo lo que nos informó, paz sea con él. Allah dice en el Noble Corán: \"¡Oh, creyentes! Temed a Allah y creed en Su Mensajero\". La sexta condición es adorar a Allah de acuerdo con Su guía y la Sunnah de Su Mensajero, paz sea con él. El Mensajero de Allah, paz sea con él, dijo: \"Quien introduzca algo nuevo en nuestra religión que no sea parte de ella, será rechazado\". La séptima condición es creer que él es el último de los profetas y mensajeros y el mejor de ellos. Allah dice: \"Muhammad no es padre de ninguno de vuestros hombres, sino el Mensajero de Allah y el sello de los profetas\". En un hadiz auténtico, el Mensajero de Allah, paz sea con él, dijo: \"No habrá profeta después de mí\". También dijo: \"Yo seré el líder de los hijos de Adán en el Día de la Resurrección, y esto no es una presunción\". En cuanto al hadiz: \"No me prefiráis sobre Jonás, paz sea con él\", significa que él, paz sea con él, prohibió preferirse a sí mismo hasta el punto de menospreciar a los demás profetas. Por lo tanto, la comprensión derivada de todos estos hadices es que él, paz sea con él, es el mejor de los profetas, mientras se tiene fe en todos los profetas, se les ama y se les respeta. Escrito por Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi y Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi. Translation to Italian: \"Attesto che Maometto è il Messaggero di Allah.\" In nome di Allah, il Misericordioso, il Compassionevole. Una persona non può essere musulmana finché non pronuncia e crede nel significato dei due testimonianze: \"Attesto che non vi è dio all\'infuori di Allah e attesto che Maometto è il Messaggero di Allah\". Poiché l\'esposizione della prima testimonianza, \"Non vi è dio all\'infuori di Allah\", è già stata menzionata, oggi, se Allah vuole, ci concentreremo sull\'esposizione della seconda testimonianza, \"Maometto è il Messaggero di Allah\". In sintesi, la sua definizione è la seguente: Credo con il mio cuore, affermo con la mia lingua e mi impegno ad agire con le mie membra che non vi è alcuna persona veramente guidata nella religione se non Maometto, la pace sia su di lui. Pertanto, non puoi essere veramente musulmano fino a quando non soddisfi queste sette condizioni all\'interno di te stesso. La prima condizione è imparare ciò che è richiesto da te nella sua pura Sunnah (tradizioni e pratiche del Profeta Maometto, la pace sia su di lui). Il Profeta, la pace sia su di lui, ha detto: \"La ricerca della conoscenza è un dovere per ogni musulmano\". La seconda condizione è amare il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, più di chiunque altro, persino più di te stesso. Il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, ha detto: \"Nessuno di voi crede veramente finché io non gli sia più caro dei suoi figli, dei suoi genitori e di tutte le persone\". La terza condizione è riconoscere l\'obbligo di obbedire a ciò che ha comandato, la pace sia su di lui. Allah dice: \"O voi che avete fede, obbedite ad Allah e obbedite al Messaggero\". La quarta condizione è riconoscere l\'obbligo di evitare ciò che ha proibito, la pace sia su di lui. Allah dice nel nobile Corano: \"E ciò che il Messaggero vi dà, prendetelo, e ciò che vi proibisce, astenetevi\". La quinta condizione è credere e fidarsi di tutto ciò che ci ha informato, la pace sia su di lui. Allah dice nel nobile Corano: \"O voi che avete fede, temete Allah e credete nel Suo Messaggero\". La sesta condizione è adorare Allah secondo la Sua guida e la Sunnah del Suo Messaggero, la pace sia su di lui. Il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, ha detto: \"Chiunque introduca qualcosa di nuovo nella nostra religione che non ne fa parte, sarà respinto\". La settima condizione è credere che egli sia l\'ultimo dei profeti e dei messaggeri e il migliore di loro. Allah dice: \"Maometto non è padre di nessuno di voi, ma è il Messaggero di Allah e il sigillo dei profeti\". In un autentico hadith, il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, ha detto: \"Non ci sarà alcun profeta dopo di me\". Ha anche detto: \"Io sarò il leader dei figli di Adamo nel Giorno della Resurrezione, e ciò non è un vanto\". Quanto al hadith: \"Non mi preferite a Giona, la pace sia su di lui\", significa che egli, la pace sia su di lui, vietò di preferirlo fino al punto di denigrare gli altri profeti. Pertanto, la comprensione derivata da tutti questi hadiths è che egli, la pace sia su di lui, è il miglior profeta, pur avendo fede in tutti i profeti, amandoli e rispettandoli. Scritto da Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi e Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi. Translation to Russian: \"Я свидетельствую, что Мухаммед - посланник Аллаха.\" Во имя Аллаха, Милостивого, Милосердного. Человек не может быть мусульманином, пока не произнесет и не поверит в значение двух свидетельств: \"Я свидетельствую, что нет божества, кроме Аллаха, и я свидетельствую, что Мухаммед - посланник Аллаха\". Поскольку объяснение первого свидетельства, \"Нет божества, кроме Аллаха\", уже было упомянуто, сегодня, если Аллах позволит, мы сосредоточимся на объяснении второго свидетельства, \"Мухаммед - посланник Аллаха\". Вкратце, его определение таково: Я верю в своем сердце, признаю языком и решительно действую своими членами, что нет никого, кто был бы истинно наставлен в религии, кроме Мухаммеда, да благословит его Аллах. Поэтому вы не можете быть истинным мусульманином, пока не выполните эти семь условий в себе. Первое условие - изучить то, что требуется от вас в его чистой Сунне (традиции и практики Пророка Мухаммеда, да благословит его Аллах). Пророк, да благословит его Аллах, сказал: \"Поиск знания обязателен для каждого мусульманина\". Второе условие - полюбить Посланника Аллаха, да благословит его Аллах, более, чем кого-либо другого, даже больше, чем самого себя. Пророк Аллаха, да благословит его Аллах, сказал: \"Никто из вас не верит истинно, пока я не стану ему дороже, чем его дети, родители и все люди\". Третье условие - признать обязательство подчиняться тому, что он приказал, да благословит его Аллах. Аллах говорит: \"О вы, верующие, повинуйтесь Аллах هاشتاغ محمد_رسول_الله#. ❝ ⏤بستان علم النبوءة❞ معنى ˝أشهد أن محمدا رسول الله˝
بسم الله الرحمن الرحيم
لا يصير الانسان مسلما حتى ينطق و يعتقد بمعنى الشهادتين ˝أشهد أن لا إله إلا الله و أشهد أن محمدا رسول الله˝ و بما أنه قد مضى معنى شرح الشهادة الأولى ˝ أشهد أن لاإله إلا الله˝ اليوم إن شاء الله نقف مع شرح الشهادة الثانية˝ أشهد أن محمدا رسول الله ˝
فملخص تعريفها : أعتقد بقلبي و أقر بلساني و أعزم على العمل بجوارحي أنه لا متبوع في الدين بحق إلا محمد صلى الله عليه وسلم ، فلا يمكن أن تكون مسلما بحق حتى تحقق في نفسك هذه الشروط السبعة .
الشرط الاول: أن تتعلم ما يجب عليك من سنته المطهرة صلى الله عليه وسلم ، قال النبي صلى الله عليه وسلم:˝ طلب العلم فريضة على كل مسلم˝
الشرط الثاني: أن تحب رسول الله صلى الله عليه وسلم أكثر من جميع الناس حتى من نفسك ، قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ((لا يؤمن أحدكم حتى أكون أحبَّ إليه من ولده ووالده والناس أجمعين))
الشرط الثالث: أن تقر بوجوب طاعة ما أمرك به عليه الصلاة والسلام ، قال تعالى :˝ يا أيها الذين آمنوا أطيعوا الله و أطيعوا الرسول˝
الشرط الرابع: أن تقر بوجوب ترك ما نهاك عنه عليه الصلاة والسلام ، قال تعالى في القرآن الكريم:˝ وما آتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا˝
الشرط الخامس: أن تصدقه عليه الصلاة والسلام في كل ما يخبر به ، قال تعالى في القرآن الكريم:˝ يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله وآمنوا برسوله˝
الشرط السادس: أن تعبد الله وفق هديه و سنته عليه الصلاة والسلام ، قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:˝ من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد˝
الشرط السابع: أن تعتقد أنه آخر الأنبياء والمرسلين و أنه أفضلهم،قال تعالى :˝ مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَٰكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ˝
و في الحديث الصحيح ، قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:˝ لا نبي بعدي ˝ و قال أيضا:˝ أنا سيد ولد آدم يوم القيامة ولا فخر˝ ، و أما حديث:˝ لا تفضلوني على يونس بن متى عليه السلام˝ فمعناه أنه عليه الصلاة والسلام نهى عن تفضيله المفضي إلى التنقيص من الأنبياء، فالمعنى المستفاد من جميع الأحاديث أنه عليه الصلاة والسلام خير نبي مع الإيمان بجميع الانبياء و حبهم واحترامهم.
كتبه أبو الحسن هشام المحجوبي المراكشي و أبو مريم عبدالكريم صكاري الصحراوي
ChatGPT
Translation to English:
˝I bear witness that Muhammad is the Messenger of Allah.˝
In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful. A person cannot be a Muslim until they pronounce and believe in the meaning of the two testimonies: ˝I bear witness that there is no god but Allah, and I bear witness that Muhammad is the Messenger of Allah.˝ Since the explanation of the first testimony, ˝There is no god but Allah,˝ has already been mentioned, today, God willing, we will focus on explaining the second testimony, ˝Muhammad is the Messenger of Allah.˝
In summary, its definition is as follows: I believe in my heart, affirm with my tongue, and resolve to act with my limbs that there is no rightly guided person in religion except Muhammad, peace be upon him. Therefore, you cannot truly be a Muslim until you fulfill these seven conditions within yourself.
The first condition is to learn what is required of you from his pure Sunnah (traditions and practices of the Prophet Muhammad, peace be upon him). The Prophet, peace be upon him, said: ˝Seeking knowledge is obligatory upon every Muslim.˝
The second condition is to love the Messenger of Allah, peace be upon him, more than anyone else, even more than yourself. The Messenger of Allah, peace be upon him, said: ˝None of you truly believes until I am dearer to him than his child, his parent, and all people.˝
The third condition is to acknowledge the obligation of obeying what he commanded, peace be upon him. Allah says: ˝O you who have believed, obey Allah and obey the Messenger.˝
The fourth condition is to acknowledge the obligation of avoiding what he prohibited, peace be upon him. Allah says in the Noble Qur˝an: ˝And whatever the Messenger has given you, take; and what he has forbidden you, refrain from.˝
The fifth condition is to believe in and trust everything he informed us of, peace be upon him. Allah says in the Noble Qur˝an: ˝O you who have believed, fear Allah and believe in His Messenger.˝
The sixth condition is to worship Allah according to His guidance and the Sunnah of His Messenger, peace be upon him. The Messenger of Allah, peace be upon him, said: ˝Whoever innovates anything into our religion that is not part of it, it is rejected.˝
The seventh condition is to believe that he is the last of the prophets and messengers and the best of them. Allah says: ˝Muhammad is not the father of any of your men, but he is the Messenger of Allah and the seal of the prophets.˝
In a authentic hadith, the Messenger of Allah, peace be upon him, said: ˝There is no prophet after me.˝ He also said: ˝I am the leader of the children of Adam on the Day of Resurrection, and this is not boasting.˝ As for the hadith, ˝Do not prefer me over Jonah, peace be upon him,˝ it means that he, peace be upon him, forbade preferring him to the extent of belittling other prophets. Therefore, the understanding derived from all these hadiths is that he, peace be upon him, is the best prophet, while having faith in all the prophets, loving them, and respecting them.
Written by Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi and Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi.
Translation to French:
˝Je témoigne que Muhammad est le Messager d˝Allah.˝
Au nom d˝Allah, le Tout Miséricordieux, le Très Miséricordieux. Une personne ne peut pas être musulmane tant qu˝elle ne prononce pas et ne croit pas au sens des deux témoignages : ˝Je témoigne qu˝il n˝y a de divinité digne d˝adoration qu˝Allah, et je témoigne que Muhammad est le Messager d˝Allah.˝ Puisque l˝explication du premier témoignage, ˝Il n˝y a de divinité digne d˝adoration qu˝Allah˝, a déjà été mentionnée, aujourd˝hui, si Dieu le veut, nous nous concentrerons sur l˝explication du deuxième témoignage, ˝Muhammad est le Messager d˝Allah˝.
En résumé, sa définition est la suivante : Je crois de tout mon cœur, j˝affirme de ma langue et je m˝engage à agir avec mes membres qu˝il n˝y a pas de personne bien guidée dans la religion excepté Muhammad, que la paix soit sur lui. Par conséquent, on ne peut pas être vraiment musulman avant de remplir ces sept conditions en soi-même.
La première condition est d˝apprendre ce qui est requis de vous dans sa Sunna pure (les traditions et pratiques du Prophète Muhammad, que la paix soit sur lui). Le Prophète, que la paix soit sur lui, a dit : ˝La recherche du savoir est une obligation pour chaque musulman.˝
La deuxième condition est d˝aimer le Messager d˝Allah, que la paix soit sur lui, plus que quiconque, même plus que vous-même. Le Messager d˝Allah, que la paix soit sur lui, a dit : ˝Nul d˝entre vous ne croit vraiment tant que je ne lui suis pas plus cher que son enfant, son parent et tous les gens.˝
La troisième condition est de reconnaître l˝obligation d˝obéir à ce qu˝il a commandé, que la paix soit sur lui. Allah dit : ˝Ô vous qui avez cru, obéissez à Allah et obéissez au Messager.˝
La quatrième condition est de reconnaître l˝obligation d˝éviter ce qu˝il a interdit, que la paix soit sur lui. Allah dit dans le Noble Coran : ˝Et tout ce que le Messager vous donne, prenez-le, et tout ce qu˝il vous interdit, abstenez-vous-en.˝
La cinquième condition est de croire en tout ce qu˝il nous a informé, que la paix soit sur lui. Allah dit dans le Noble Coran : ˝Ô vous qui avez cru, craignez Allah et croyez en Son Messager.˝
La sixième condition est d˝adorer Allah selon Sa guidance et la Sunna de Son Messager, que la paix soit sur lui. Le Messager d˝Allah, que la paix soit sur lui, a dit : ˝Celui qui introduit dans notre religion quelque chose qui n˝en fait pas partie, cela sera rejeté.˝
La septième condition est de croire qu˝il est le dernier des prophètes et des messagers et le meilleur d˝entre eux. Allah dit : ˝Muhammad n˝est le père d˝aucun homme parmi vous, mais il est le Messager d˝Allah et le sceau des prophètes.˝
Dans un hadith authentique, le Messager d˝Allah, que la paix soit sur lui, a dit : ˝Il n˝y a pas de prophète après moi.˝ Il a également dit : ˝Je suis le chef des fils d˝Adam le Jour de la Résurrectionet ce n˝est pas de la vantardise.˝ Quant au hadith ˝Ne me préférez pas à Jonas, que la paix soit sur lui˝, cela signifie qu˝il, que la paix soit sur lui, interdisait de le préférer à tel point qu˝il en viendrait à déprécier les autres prophètes. Par conséquent, la compréhension tirée de tous ces hadiths est qu˝il, que la paix soit sur lui, est le meilleur des prophètes, tout en ayant la foi en tous les prophètes, en les aimant et en les respectant.
Écrit par Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi et Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi.
Translation to German:
˝Ich bezeuge, dass Muhammad der Gesandte Allahs ist.˝
Im Namen Allahs, des Allerbarmers, des Barmherzigen. Ein Mensch kann erst dann ein Muslim sein, wenn er das Bekenntnis und die Überzeugung der beiden Zeugnisse ausspricht: ˝Ich bezeuge, dass es keinen Gott außer Allah gibt und ich bezeuge, dass Muhammad der Gesandte Allahs ist.˝ Da die Erklärung des ersten Zeugnisses, ˝Es gibt keinen Gott außer Allah˝, bereits erwähnt wurde, wollen wir uns heute, so Allah will, auf die Erklärung des zweiten Zeugnisses, ˝Muhammad ist der Gesandte Allahs˝, konzentrieren.
Zusammengefasst bedeutet dies: Ich glaube mit meinem Herzen, bekräftige es mit meiner Zunge und entschließe mich, mit meinen Gliedmaßen danach zu handeln, dass es keinen wahrhaft rechtgeleiteten Menschen in der Religion gibt außer Muhammad, Friede sei mit ihm. Daher kann man nicht wirklich ein Muslim sein, bis man diese sieben Bedingungen in sich selbst erfüllt.
Die erste Bedingung ist, zu lernen, was von dir gemäß seiner reinen Sunna (den Traditionen und Praktiken des Propheten Muhammad, Friede sei mit ihm) verlangt wird. Der Prophet, Friede sei mit ihm, sagte: ˝Die Suche nach Wissen ist eine Pflicht für jeden Muslim.˝
Die zweite Bedingung ist, den Gesandten Allahs, Friede sei mit ihm, mehr zu lieben als jeden anderen, sogar mehr als sich selbst. Der Gesandte Allahs, Friede sei mit ihm, sagte: ˝Keiner von euch glaubt wirklich, bis ich ihm lieber bin als sein Kind, seine Eltern und alle Menschen.˝
Die dritte Bedingung ist, die Verpflichtung anzuerkennen, dem zu gehorchen, was er befohlen hat, Friede sei mit ihm. Allah sagt: ˝O ihr, die ihr glaubt, gehorcht Allah und gehorcht dem Gesandten.˝
Die vierte Bedingung ist, die Verpflichtung anzuerkennen, das zu meiden, was er untersagt hat, Friede sei mit ihm. Allah sagt im edlen Qur˝an: ˝Und was euch der Gesandte gibt, nehmt es an, und was er euch untersagt, lasst es sein.˝
Die fünfte Bedingung ist, ihm, Friede sei mit ihm, in allem zu glauben und zu vertrauen, was er uns mitteilte. Allah sagt im edlen Qur˝an: ˝O ihr, die ihr glaubt, fürchtet Allah und glaubt an Seinen Gesandten.˝
Die sechste Bedingung ist, Allah gemäß Seiner Führung und der Sunna Seines Gesandten, Friede sei mit ihm, anzubeten. Der Gesandte Allahs, Friede sei mit ihm, sagte: ˝Wer auch immer etwas zu unserer Religion hinzufügt, was nicht von ihr ist, wird es zurückgewiesen.˝
Die siebte Bedingung ist, zu glauben, dass er der letzte der Propheten und Gesandten ist und der Beste von ihnen. Allah sagt: ˝Muhammad ist nicht der Vater eines eurer Männer, sondern der Gesandte Allahs und das Siegel der Propheten.˝
In einem authentischen Hadith sagte der Gesandte Allahs, Friede sei mit ihm: ˝Nach mir wird es keinen Propheten mehr geben.˝ Er sagte auch: ˝Ich bin der Anführer der Kinder Adams am Tag der Auferstehung, und dies ist keine Prahlerei.˝ Was den Hadith betrifft, ˝Bevorzugt mich nicht gegenüber Jona, Friede sei mit ihm˝, bedeutet dies, dass er, Friede sei mit ihm, das Vorziehen seiner Person so sehr untersagte, dass es zu einer Herabsetzung der anderen Propheten führen würde. Daher ergibt sich aus all diesen Hadithen das Verständnis, dass er, Friede sei mit ihm, der beste Prophet ist, während man an alle Propheten glaubt, sie liebt und respektiert.
Verfasst von Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi und Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi.
Translation to Spanish:
˝Atestiguo que Muhammad es el Mensajero de Allah.˝
En el nombre de Allah, el Misericordioso, el Compasivo. Una persona no puede ser musulmana hasta que pronuncie y crea en el significado de los dos testimonios: ˝Atestiguo que no hay más dios que Allah y atestiguo que Muhammad es el Mensajero de Allah˝. Dado que la explicación del primer testimonio, ˝No hay más dios que Allah˝, ya ha sido mencionada, hoy, si Allah quiere, nos centraremos en explicar el segundo testimonio, ˝Muhammad es el Mensajero de Allah˝.
En resumen, su definición es la siguiente: Creo en mi corazón, afirmo con mi lengua y me comprometo a actuar con mis extremidades, que no hay ninguna persona bien guiada en la religión excepto Muhammad, paz sea con él. Por lo tanto, no puedes ser verdaderamente musulmán hasta que cumplas estas siete condiciones dentro de ti mismo.
La primera condición es aprender lo que se requiere de ti de su Sunnah pura (tradiciones y prácticas del Profeta Muhammad, paz sea con él). El Profeta, paz sea con él, dijo: ˝Buscar conocimiento es una obligación para todo musulmán˝.
La segunda condición es amar al Mensajero de Allah, paz sea con él, más que a cualquier otra persona, incluso más que a ti mismo. El Mensajero de Allah, paz sea con él, dijo: ˝Ninguno de vosotros verdaderamente cree hasta que yo sea más querido para él que su hijo, sus padres y todas las personas˝.
La tercera condición es reconocer la obligación de obedecer lo que él ordenó, paz sea con él. Allahdice: ˝¡Oh, creyentes! ¡Obedeced a Allah y obedeced al Mensajero!˝
La cuarta condición es reconocer la obligación de abstenerse de lo que él prohibió, paz sea con él. Allah dice en el Noble Corán: ˝Y lo que el Mensajero os dé, tomadlo, y lo que os prohíba, absteneos de ello˝.
La quinta condición es creer y confiar en todo lo que nos informó, paz sea con él. Allah dice en el Noble Corán: ˝¡Oh, creyentes! Temed a Allah y creed en Su Mensajero˝.
La sexta condición es adorar a Allah de acuerdo con Su guía y la Sunnah de Su Mensajero, paz sea con él. El Mensajero de Allah, paz sea con él, dijo: ˝Quien introduzca algo nuevo en nuestra religión que no sea parte de ella, será rechazado˝.
La séptima condición es creer que él es el último de los profetas y mensajeros y el mejor de ellos. Allah dice: ˝Muhammad no es padre de ninguno de vuestros hombres, sino el Mensajero de Allah y el sello de los profetas˝.
En un hadiz auténtico, el Mensajero de Allah, paz sea con él, dijo: ˝No habrá profeta después de mí˝. También dijo: ˝Yo seré el líder de los hijos de Adán en el Día de la Resurrección, y esto no es una presunción˝. En cuanto al hadiz: ˝No me prefiráis sobre Jonás, paz sea con él˝, significa que él, paz sea con él, prohibió preferirse a sí mismo hasta el punto de menospreciar a los demás profetas. Por lo tanto, la comprensión derivada de todos estos hadices es que él, paz sea con él, es el mejor de los profetas, mientras se tiene fe en todos los profetas, se les ama y se les respeta.
Escrito por Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi y Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi.
Translation to Italian:
˝Attesto che Maometto è il Messaggero di Allah.˝
In nome di Allah, il Misericordioso, il Compassionevole. Una persona non può essere musulmana finché non pronuncia e crede nel significato dei due testimonianze: ˝Attesto che non vi è dio all˝infuori di Allah e attesto che Maometto è il Messaggero di Allah˝. Poiché l˝esposizione della prima testimonianza, ˝Non vi è dio all˝infuori di Allah˝, è già stata menzionata, oggi, se Allah vuole, ci concentreremo sull˝esposizione della seconda testimonianza, ˝Maometto è il Messaggero di Allah˝.
In sintesi, la sua definizione è la seguente: Credo con il mio cuore, affermo con la mia lingua e mi impegno ad agire con le mie membra che non vi è alcuna persona veramente guidata nella religione se non Maometto, la pace sia su di lui. Pertanto, non puoi essere veramente musulmano fino a quando non soddisfi queste sette condizioni all˝interno di te stesso.
La prima condizione è imparare ciò che è richiesto da te nella sua pura Sunnah (tradizioni e pratiche del Profeta Maometto, la pace sia su di lui). Il Profeta, la pace sia su di lui, ha detto: ˝La ricerca della conoscenza è un dovere per ogni musulmano˝.
La seconda condizione è amare il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, più di chiunque altro, persino più di te stesso. Il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, ha detto: ˝Nessuno di voi crede veramente finché io non gli sia più caro dei suoi figli, dei suoi genitori e di tutte le persone˝.
La terza condizione è riconoscere l˝obbligo di obbedire a ciò che ha comandato, la pace sia su di lui. Allah dice: ˝O voi che avete fede, obbedite ad Allah e obbedite al Messaggero˝.
La quarta condizione è riconoscere l˝obbligo di evitare ciò che ha proibito, la pace sia su di lui. Allah dice nel nobile Corano: ˝E ciò che il Messaggero vi dà, prendetelo, e ciò che vi proibisce, astenetevi˝.
La quinta condizione è credere e fidarsi di tutto ciò che ci ha informato, la pace sia su di lui. Allah dice nel nobile Corano: ˝O voi che avete fede, temete Allah e credete nel Suo Messaggero˝.
La sesta condizione è adorare Allah secondo la Sua guida e la Sunnah del Suo Messaggero, la pace sia su di lui. Il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, ha detto: ˝Chiunque introduca qualcosa di nuovo nella nostra religione che non ne fa parte, sarà respinto˝.
La settima condizione è credere che egli sia l˝ultimo dei profeti e dei messaggeri e il migliore di loro. Allah dice: ˝Maometto non è padre di nessuno di voi, ma è il Messaggero di Allah e il sigillo dei profeti˝.
In un autentico hadith, il Messaggero di Allah, la pace sia su di lui, ha detto: ˝Non ci sarà alcun profeta dopo di me˝. Ha anche detto: ˝Io sarò il leader dei figli di Adamo nel Giorno della Resurrezione, e ciò non è un vanto˝. Quanto al hadith: ˝Non mi preferite a Giona, la pace sia su di lui˝, significa che egli, la pace sia su di lui, vietò di preferirlo fino al punto di denigrare gli altri profeti. Pertanto, la comprensione derivata da tutti questi hadiths è che egli, la pace sia su di lui, è il miglior profeta, pur avendo fede in tutti i profeti, amandoli e rispettandoli.
Scritto da Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi al-Marrakshi e Abu Maryam Abdul Karim Sakari al-Sahrawi.
Translation to Russian:
˝Я свидетельствую, что Мухаммед - посланник Аллаха.˝
Во имя Аллаха, Милостивого, Милосердного. Человек не может быть мусульманином, пока не произнесет и не поверит в значение двух свидетельств: ˝Я свидетельствую, что нет божества, кроме Аллаха, и я свидетельствую, что Мухаммед - посланник Аллаха˝. Поскольку объяснение первого свидетельства, ˝Нет божества, кроме Аллаха˝, уже было упомянуто, сегодня, если Аллах позволит, мы сосредоточимся на объяснении второго свидетельства, ˝Мухаммед - посланник Аллаха˝.
Вкратце, его определение таково: Я верю в своем сердце, признаю языком и решительно действую своими членами, что нет никого, кто был бы истинно наставлен в религии, кроме Мухаммеда, да благословит его Аллах. Поэтому вы не можете быть истинным мусульманином, пока не выполните эти семь условий в себе.
Первое условие - изучить то, что требуется от вас в его чистой Сунне (традиции и практики Пророка Мухаммеда, да благословит его Аллах). Пророк, да благословит его Аллах, сказал: ˝Поиск знания обязателен для каждого мусульманина˝.
Второе условие - полюбить Посланника Аллаха, да благословит его Аллах, более, чем кого-либо другого, даже больше, чем самого себя. Пророк Аллаха, да благословит его Аллах, сказал: ˝Никто из вас не верит истинно, пока я не стану ему дороже, чем его дети, родители и все люди˝.
Третье условие - признать обязательство подчиняться тому, что он приказал, да благословит его Аллах. Аллах говорит: ˝О вы, верующие, повинуйтесь Аллах
هاشتاغ
محمد_رسول_الله#. ❝
⏤ بستان علم النبوءة -
❞ Rêyên zanyarî ji tekoşîndariya nijadperestî, koçberîbûn û totelîteriyê re Rêber Hebûn ji pirtûka Evîn hebûn e û hebûn zanîn e 1- xuristiya sîstemên rojhilatnavînî Rojhilata navîn di seranserê neqşeya xwe de ricîmên mîna mafiyayê têde berz dibin, rewa ne di warê navdewletî de, terorê li pêş çavê cîhana sivîl pêktîne, guhertina wê bi destê destwerdana derveyî ve ye, ne li ser xwestek û vîna cemaweran e, li gel wê ew dewletan tundiya kor pêktînin ji bo serkotkirina çi tevgereke gelerî armanca xwe guhertin e, li pêş newêrekiya van desthilatan û sertiya wan ji kolekirina cemaweran û dûrxistina wan ji şêweyên têgihiştina jiyanê, dema jehrên xwe yên netewî û ragehî ji gelên xwe re dihêlin bi rêya wê ve fermandariya xwe ji civakê re berdewam dikin carne bi xapandinê ve û carne din bi hêzê ve,li gel wê em dikarin bibêjin ku vexwenderê guhertinê ( dijberiyên çekdar) ne rastbûn bi vexwendina xwe ji guhertinê re, ew têgeha guhertinê tênegihîştin ji bilî guhertina kesayetan û danîna kesayetên din dewsa yên berê, xemên ên nû tenê berdewamkirina rêbaza pêşiyên xwe yên zorkar (Hilbûna Sûrî) (Îraq piştî ketina Seddam Husên.) Herwisa ev beza dijwar bê dunde û armanc dibe, li rex gêjbûna mêjî û koçberiya wî, taku ji encama vê yekê ve bibe êzingekî ji cengên navxweyî re ew ceng tiştekî li pêş xwe nahêlin, mirov û keviran jinavdibin,ji ber vê yekê pêdivîbû zanbûna guhertinê, wate û çawaniya wê, ma ew ji bo nûjenkirina jiyanê û demukratîbûna wê ye an ew derbirîneke li ser sernigûnbûn û lotikînê li paş ve? Ji ber vê li hember zordariya desthilatê bi hovîtiyeke berdêl têkirin, ne kêm pepûkî ye ji aliyê zorkar ve, ji ber ku cengên çekdar ji berjewendiyên dewletên herêmî û navdewletî ve ye, bingehekî ji kontirolkirina rêyên wê re çêkiribûn. Ew cengeke bi hevgariyê ve bindest e, van ricîman dibin têde husteya pêkanîna cûreyên komkûjiyan (Komkûjiya Helebçe 1) ( Komkûjiya Hema2) û çêkirina aloziyan û belavkirina hingemeyê ( Serbestberdana ricîma Sûrî ji girtiyên Islamî re dema vêketina bayê gelerî li Sûrî 2011) li gel wê tundî û dijtundiyê ( Ricîm û dijberiyê) dihêle xelk di nav deryayeke xwînî de melevaniyê bikin, gunehên yên berve saman, desthilatî û gendeliyê de diçin aşkere dikin bi rêya çûna berdewam û rabûna li ser xwestekên xelkê û mafên wan (hevdûgirtina Sûrî 3.) -------------- 1- Komkûjiya Helebçe: hêzên ricîma Îraqê li hember Kurdan li bajarê Helebçe ya Kurdistanî li başûrê Kurdistanê 1988 pêkanîbûn. 2- Komkûjiya Hema: komkûjiyeke di Sibata 1982 de çêbû dema hêzên bejî a Erebî Sûrî û bêlûkên Piştevaniyê bajarê Hemayê dorpêçkirin li gor fermanên serokê welêt Hafiz Elesed 27 roj ew dorpêçkirin berdewam kir ji bo qirkirina raperîna Elixwan Elmuslimîn li hember dewletê. 3- Hevdûgirtina Sûrî ji hêzên şoreş û dijberiya Sûrî ew hemahengiyeke ji komên dijberiya Sûrî pêkhatibû. Û di bin siha windabûna dîtina cûda de kom bê rêber diçin û ji hevdû ve mîna libên tizbiyê belavbûyî belav dibin,li benda kî wê bi rêve bibe, bê ku alavên rêveberkirinê binasin, di bin siha nediyariya guhertinê lê pala xwe dide li ser ramanê û çalakirina ji rêveberkirina wê ve bi rengekî kirdeyî ve bi rêya gotûbêja bi mêjiyan re û şiyarkirina wan ve bi rêya têgihiştina wê ji sirûştiya rewşa wê ve, li gel wê civak derbirîneke ji rengê sîstema desthilatî re ye dema di dîmenê wê de rewşekî diyar dibe têde maf û erkên takekesan tête daqurtandin, ji sedema bikaranîna tirsê mîna alavekî ji derbirînê li ser sertiyê ve, wê çawa mêjî rabibe û zo mezin bibe bin siha kêmanî û pêdiviyê, lê bê guman ku qonaxên mirov a yekem ta radeyekî mezin kesayeta wî ava dikin, ji ber ku fişara civakî û hestbûna bi sêwîbûnê ve û kêmaniya mezin ji nermiyê re dikare kesayeteke bê par têkçûyî ava bike , derdê êş û pêrewiya mezin berve tundiyê bikşîne û ev yeka dihêle hestekî ji tolhildanê ve diyar bibe û gera li ser mafa a windayî bi rêya xwestineke dijwar ve ji xwestina wê re bi rengekî nankor û çavbirçî ve. Ew yeka dihêle kiryarê gunehbariyê carcaran durist bibe, û xwedîkirin dibe amana bingehîn e ji pêşwazîkirina hemî reftar û kiryarên yên zarok wêna dimêtê ji destpêka çêbûna wî ve, tewrîvanên çepgir dibêjin ku sermedarî ew tekbare yê divê li hemberê wê şer bête lidarxistin bê ku bibêjin ku totelîteriya navendî ew kargeh û bingeha sîstema hebûna wê ye û divê pêşî bête jinavbirin û guhertin, ji ber ku navendiya totelîter ew naveroka sermedarî a bingehîn e ji çi hilweşandineke civakî a hatî re . 2- hewildanekî ji têgihiştina koçberîbûnê Seyrbûna mirov ji tiştekî re ji derveyî tiştê ku di destê wî de ew dihêle ku zêde biêşe, ev yeka me dihêle em vegerin felsefa Hindî a banga têgeha ne girêdanê kiribû, dema gotibû ku derd çêdibe dema mirov bi tiştekî ne a xwe ve tê girêdan, em dikarin wisa rêwîtiya mirov di nav koman de bi derbasbûna xwe ve li qonaxên çêbûna wî vegerînin ,ku ew serpêhatiya girêdanê ye, û têkreçûna têgihiştina wî ku ewê din bi me ve ne girêdayî ye ew tiştekî ne diyar e ji derveyî refê takekes ve û çûna wî ya xweserî û xwesteka wî ji girêdan û pêketinê re, ji bo nîgarkirina rewşa têkiliyeke jiyankirinê armanc dike, ji ber ku di bin siha wê civakê de ,em azadiya biryarê dibînin ku ne diyar e ji henas re di bin siha ricîmeke nêrîtiyê de, xuristiya ramana a jiyanbûyî ew ê qelşanê kûr kiribû bi sedema harbûna hêmanên tirs û pêdiviya dijwar ve di navbera tofên civakî de, ji ber peywendiyên mirovî bi têkreçûn û qutbûnê ve bindest in,tirs ji şadiyê ve û dûrketin ji gera li wê , ev yeka wateya wê ketina di lawazî û hingemeya henas de ye, li gel wê zoreng natebite, û di vir de kêşeya azadiyê aşkere dibe,li gel wê yaseyên sert ên mêjiyên takekesan dişon û wan dihêlin bê can û mirî bin an mêrên rîbût bin, nikarin çi guhertinê pêkbînin,tenê têkreçûn û awanteya a ku hişên yên li ser her tiştî serdest aşkere û nehêne dike, li gel wê ramanvanê Rosî Nîqolay Eliksenderûftş Birdayif dibêje : ( Çi tiştê ku ji civakê ve dertê nêzî koletiyê dibe, lê çi tiştê ku ji giyan ve dertê banga azadî û derperînê dike.) û bi vî rengî ve em gotinê wî dibînin berztir dibe di rewşa vê civaka dorpêçûyî de bi bend û baskên xizanî û milhûriyê ve. Bê guman ku wêjeya zîndanan (Şeytanok- Mistefa Xelîfe) nûnertiya diyarkirinekî ji rewşa zîndanî a deronî re dike, li pêş lêdan, işkence û kişkişandinê yê ku ew wan jiyan dikin û ew fêrîkirineke ji aliyê deroniya wî re ye, herwiha hestbûna xwestina mirinê bi sedema azarbûnê ve ye, an çi tiştê ku êş û bindestî û tirsa heyî radiwestîne, berhinde ji êş re qonax û çaxên berve bedkariyê li kirêtirînê radibin ta tiştê herî bi saw û bi dînbûn ve, li gel wê azarbûna pîroz heye a ku di deqên olî de diyar dibin bi rêya gotûbêja soz û gefdanê ve , li gel wê tiştekî ji hestbûna bi azadiya xwedayî bi saw ve nîne ji ber ku tê pesindan bi rengekî bi bandor ve dikeve di hest û hizrê kesê pêşwazker yê bawermend de ta li wî pêdivî bike ku bitirse ji bêzariya a di jiyanê û piştî mirinê de. (Azariya gorê û Dojehê.) 3-Bandora cîgeha nû li ser niştecî Em peywendiya niştecî bi cîgeha nû re dibînin ku bi temamî ve cûda ye ligel cîgeha a ku lê nû penageh dibe, bi sedema bêhoşiya wî û xastina wî ji mîl û helwestên demborînê ve, ji ber ku guhertina têgeh û reftaran pêdiviya xwe bi demê ve heye,ev ji bo kesên bilyan in ên ezmûnên bi êş ve berî penaberiyê jiyabûn, lê ew nikarin bibin beşekî xuristî ji civaka nû di derbarê têkelbûnê de, eger em wan bi zarokan ve daneberhev bikin, zarok zo têkel dibin bi awayekî rehet û hêsan ve. Reweşt fermandariyê dikin li ser wan kesên ên zehmetiyên têkelbûnê li cîgeha nû dikşînin, ev yeka ne bi pêwîstî ve mirov bighîne encamekê bi çêbûna qayimbûnekê ji yekgirtinê ve bi xuristiya welat yê lê ew kes têde niştecî dibe, têgihiştina mirov bi palpiştbûn li sirûştiya vegûhêztinên wî ve û şîrovekirina guhertinan li gor rewşên bandorbûn û bandorkirinê ê jîndarê mirovî wana pêşwaz dike bi sûd in ji bo diyarkirina peywendiyê di navbera mirov û erdnîgariyê de bi rêya pevxurîna wî bi kesayet û alavan ve û wergirtina wî ji serpêhatiyên sûdmend re û beşdariya di avakirina kesayeta takekes de û avakirina zanîn û berketiyên wî bi rêya peywendiyê bi derdorê re,lê ev yeka ne hêsan e ji xwedî serpêhatiyên hevgarî ên serkotkirineke desthilatî û civakî di eynî demê de jiyabûn, ev yeka rolên têkelbûna wan di cîgeha nû de asteng kiribû, li gel wê komên serpêhatiyan ên takekesên penaber werdigrin sînora pêkanîna wan ji şopandina mercên guhertinê re ligel rewşê sînordar dike, li gel wê serguhabûna ramanî , wijdanî û viyanî di bin siha derdora nû de bi rengekî xwebexş pêknaye, li gel miqatebûna bi takekes ve û şîrovekirina paldarî û kiryarên wî ji ber ku gelek girîng e ev yeka ji bo naskirina aliyê nehêne ji kesayeta wî ve, ya armanca jiyaneke baştir dike, lê rikeberiyên rewşê û bendên jiyanê û fişarên wê ,herwiha çendayîyên ên rolekê ji nîgarkirina nîşanên jiyana mirov dilîzin mirov birêve dibin ji gîhandina rastiya a dibêje ku mirov lawê wan xêzên bêçare ne û ew li ser rehniya xuristiya rewşan mirovekî ne azad e û azadî dimîne nîgaşek, hizr mijol dike û pir caran ne xuya ye, wateya wê çi ye? Çawa mirov pê şad dibe bi awayekî giyanî an daringî ve!? Ev pirsînên yên di hizrê takekes de dilivin di dema gera wî ji bo penageyeke aram ta têde bijî, cîgeheke ku têde bê tirs û metirsî tevbigere, lê metirsiya mirov timî di hizr de dimîne , dema hebûn tune dibe û mirov dîlgirtiyê demborînê dimîne bi helwest, bûyer û bîrovebûnên wêna li ser henas ta demekî dirêj ve . Takekes timî di bîranîna demborînê de ji reftarên xwe ve qutnabe, bi taybetî ve eger ew demborîn têde saw û têkreçûn hebe, ji ber ku lêdanên yên derbasî takekes dibin bi demê re neman nabin, lê di ne hestbûnê de cîgir dibin û tevlî koma sêwirên takekesî dibin,di hundir de dimînin, di nav xwe de dijîheviyan hembêz dikin, dema takekes bîra erdê dike, hewayên hêdî ne rêncbûyî dibin pêşkerekî ji jiyaneke baş re, têde geşbûn û ferehî gelek peyda dibe, bi vî rengî em dikarin takekesê penaber têbighin dema xwe li dor zincîrekê ji helwestan dipêçîne wî hîşt tebitî be û li dor demsalên demborînê û peywendiyên wê pê re bizîvire, bi awayekî dudil ve, ew metirsî parçeyekî naye veqetandin ji henas ve, dihêle hensa fêrî sêwirên xwe bibe, vekişîna berve ez û dûrketina ji nakokiyên din ve bi wê re, tenahî hîşt bibe nanê jiyanê a bingehîn, ji bo em henasê binasin divê em têgeha piran di navbera din de saz bikin, ji ber ku reqbûna a ku penaber bi ê din re dijî wî dihêle tam ji aramiyê qut bibe, û jêre xuyakirin dide ku jiyan tenê şeytanokeke li ser xwe ve dizîvire , rastî çi ye?, bi rêya tiştê ku mirov ji jiyana xwe dixwaze tê berketin,ango tiştê wî dihêle geş bimîne û wateyên ferehiya cûrbecûr bijî. Serpêhatiyên mirovan encameke girîng in ji takekes re ji bo bikaribe henasa xwe geş bike bi rêya guhertinên girîng di derbarê pêşveçûna kirdeyî de, têgihiştina vê yekê alîkariyê dike ji bo têgihiştina zikmaka rastiyê bi palpiştbûna li ser seyarana girtinheviyê ji bo baştirînê. 4-Nasnameya serketî di rû nasnameyên barketî de Cengên nasnameyan bê guman di her cihî de û ji derveyî sînoran ve diqewime, lihevketin di kokên xwe de kêşeyekê radike naveroka wê hewildana desthilatên netewî a navendî ji binyadkirina girtinheviyên navxweyî ên gerentiya hebûn û serdestiyên wê di dewlet û civakên xwe yên resen de didin, li gel wê em Tirkên alîgir ji rêbaza Islama siyasî re a ku ( Erdoxan 1 nûnertiya wê dike) dibînin tevî ku gelek ji alîgirên wî li Elmanyayê jidayikbûn e di nav derdoreke demukratîk de ku bi maf û erkan ve bawer dibe,lê ew tevî vê yekê şêwaz û nerînên netewî ên teng a li hember her tiştekî demukratîk derdikeve weşan dikin. Ew nakokiya a cîgir di nav vê tofê de ,şopîner li matmayîbûnê dehf dide, ta bipirse li ser dûsereyîya ramandinê, eger tu bi milhûrekî desthilatdar ve bawer dibî û li pey wî diçî, çima venagerî û li welatê ku ew têde serok e najî!?, dewsa tu bi binemayên yeksanî û demukratiyê ve li van welatan şad dibî?!!. Welatê ku ew têde mezin bûn e û bi civakên wê re têkelbûn e, çawa em dikarin vê şîrove bikin û vê cihêbûna ramanî têbighin dema tu piştgiriyê milhûrî û navendiya dewletê dikî di eynî dema tu li welatekî li ser bîngeha sazî , ricîma yekbûyî a ne navendî û yaseyê avabûye de dijî! Ev yeka me dihêle em agehdar bibin sengerkirina parastvanê nijadperestiyê bi ramaneke li hember jiyanê û hevjiyana hevbeş napejirîne û li hember nerînên cûda tekoşînê dike ji berjewendiya yekalîbûna nerîn,raman û gelemperatiya wî. Em cengên nasnameyê dibînin mîna bersiveke ji suriştiya girtinheviya mirovî dema bi rêve diçe ji bo parastina taybetmendiyê bi rêya jêbirina taybetmendiya ê beranber ve an pişaftina wî di nav xwe de, li gel wê zorenga nijadan li ser nankoriya malgirtinê derbirîn dike,dagirkirina erdnîgariyê, hatinên xwarinê, gaz û avê . ---------------------- 1- Receb Teyib Erdoxan 26.02.1954 hatibû dinê, siyasetvanekî Tirkî ye û serokê duwanizdemîn e û niha ye ji Tirkî re ji sala 2014 ve. Ev rê dide aliyê serkeftî ku destê xwe deyne li ser samanê, wê hilîne û anîber bike li ser hesabê stûxwariya nasnameyên biçûk ê helistên bergiriyê li cem nîne taku bikaribe li berxwe bide, ji ber ku navçe bi girtinheviyan ve cîteng bûye, û li ser nanê diljêçûnê jiyan dike, berdêla vê yekê pêkanîna pirojeyên têkoşîndar û jînî û vexwendina li civakeke zanyar ,xwesteka karê sazmanî dike mîna destikeke rizgarbûnê ji cenga nasnameyan a vala, eger agirên cengên gewdehî û devên agir û gullebaranê rawestin, lê wê bi hêsanî şopên agirên gûrbûyî newe jinavbirin, ên bi xwe re heznekirî û kînê tînin, û li ser tê avakirin ji aliyê ew ricîma a ku bi movikên dewleta Tirk ve ji damezrandina wê ve girtî ye, li ser bingehên nijadperst û totelîter çi nirxî ji netewên ên pê re dijîn nade, serweriya nijada Tirkî û binyadkirina wê mîna çandeke bingehîn li dibistan, peymangeh û zanîngehan û kûrkirina daberizka ez û bişanhildana diljêçûnê bi rêya vê yekê, kûrkirina girsbûnê di ez de li cem nijada tirkî bi fermaneke desthilatî ve nûbûyî bi rêya hatina ricîmên faşî, ew xatirkariyeke ji tewriya hêz re ye, û kolekirina pêkhateyên lawaz, rûtkirina wan ji rabûnên hebûna xwe re,ji erd, nasname,ziman û şopên şaristanî ve, pişaftina rêzimanî ê ricîmên Tirkî pêkanîbûn gerentî dabû ji pişaftina gelê Kurd di nav zimanê Tirkî de, gelek hatibûn e pişaftin, nikarin dûbere li zimanê xwe miqate bin, an nirxekî baş û rastîn bidne zimanê xwe, bi bihaneya ku dem dereng ket û êdî nema ev yek çareser dibe, an bi rêya bihaneyên ne girêdayî bi pêwendiya ziman bi hatinrêzê ve, û wisa em dibînin ku rewşa xemsariyê hatibû dîtin mîna hewildanekê ji bo hembêzkirina pişaftinê an pejirandina û rewakirina wê, ev yeka dibû ji alavên serkeftina qirkirina rewşenbîrî, li rex hewildanên dewleta Tirk ji roxandina kevineşopên dîrokî û konewarên şaristanî li bakûrê Kurdistanê (Hesekêf) wek nimûne û kevineşopên li Amedê ya kevin (Diyar Bekir- Taxa Sûr) û wêrankirina kevineşopên (Eyin Dare) li Efrînê, ji derveyî paşguhkirina wêzimkarî li navçeyên Kurdistanî û belavkirina Islama kevinşopî têde, binyadkirina rewşa çetîtiyê a bi saloxgeriyê û artêşa Tirkî re hevkar e ,herdû gelek kiryarên wêranker li hemî deverên Kurdistanê pêkanîbûn, ji bo bazdana xwedî war û valakirina navçeyan ji xelkên wê ve û koçkirina wê ya berdewam bi aliyê bajarên Tirkî a mezin ve û hîştina Kurdistanê paşgukirî wek kavilên bêkesmayî, ji ber vê yekê armanca tewriya hêzê ew guhertina kiryarê di derbarê takekes û koman de û ger bi cengên derveyî ve û qirkirinên gewdehî ve dewlet avabûn wê pişt re bête veguhêztin li qonaxa miqatebûna ji bermayên van cengan ve di civakê de, bi çandina tovên têgeha serweriyê ve li ser jîndarên lawaztir, gotinekî oveye bicî dibe naveroka wê ku( hêza wan pêkhateyên lawaz û bindest xurtir bû wê rikberiyeke metirsîdar li ser dewleta netewperest a bi hêz ve bikin), ma çawa dewleta Tirk hebûna xwe mîna neqşeyeke siyasî parast!?, bi rêya kirîna kesan bi pereyan ve , ji nêzikirina hinek rêvebirên êlên Kurdî ve (Hawarxwastina Eteturk ji axeyên êlên Kurdî ve di dema cenga serxwebûna Tirkî de) an bi rêya kuştin û serkotkirina şoreşan ve (raperîna Şêx Seîd Bîran sala 1925 pişt re serhildana Seyid Rîza 1937-1939), bi rêya ajotina êlên alîgir ji dewletê re li hember van şoreşan û ev kiryar tê nûjenkirin ji aliyê neviyên Toranî ve ta roja me ya îro ( çeteyên parastvanên gundan li hember partiya karkerên Kurdistanê.) Ji ber vê em tekoşîndariya nijadperestiyê mîna kedekî zehmet dibînin dema dewlet mîna alavekî parastî jêre be, wî ji hewildanên gewirîn û serkêşiya cemawerî diparêze, ta bibe destûr û rêyeke jiyanê, bobelat û cengên navxweyî ta dema dûr bi dû xwe ve tîne tevî ku cîhan bûye gundeke gerdûnî biçûk ji pêşketina destikên xweşî û peywendiyan ve, lêbelê ramanên netewperest têkneçûn, lê têne çalakirin û xwarinkirin berdewam in (Rasta Millî li Ewrûpayê) û dehfandina cemaweran ji lêketinên vala ve bi dawiyê ve hatin û xêrên wê neman dibe, ji ber vê yekê kedên dikin di rû bivveya derbasbûna tewriya netewî û kirina wê mîna sedema parçekirinê hîn têr nake bi taybetî ve ku desthilatên xwedî moreke totelîter li hember çi hewildaneke demukratîbûnê li hundirê wêlêt an ji derveyî sînoran ve radiweste, mînaka vê yekê tiştê ku Îran û Tirkî dike ji guhertina rê û aliyê van şoreşên rojhilatnavînî ve û xwarkirina wê berve xefka Islama siyasî bi herdû şaxên wê yên Sinnî û Şêî ve, lê hewildana zorkariya fermî ji dewleta serkotker re ji bo bicîkirina xwesteka cûdaxwazî an serxwebûnê diyar e bi rêya pêngavên tunekirin û paşgukirina gellan yên dijberiyên siyasî ji van ricîman re eynî rêbaza desthilatê bikaranîn li hember pêkhateya Kurdî bi rêya berdana roparta serketinê, tiştê hîşt xwesteka cûdaxwazî an serxwebûnê xwestekeke lezlêkirî û serkeftî be dema ku bi xwestekên navdewletî re lihevhatî be, ji ber ku rastiya dîtina civakeke demukrat pêknaye di bin siha hebûna zorkariya fermî ên van dewletan pê êrîş dikin û di navbera hevdû de timî li ser piştrast û erê dikin tevî çiqas nakokî û rewşên aloz, ev yeka jî derî vekir ji destwerdanên navdewletî û zorengên herêmî re ê bêhtir gelê Kurdistanê buhaya wê ya giran dida. 5- Tekoşîndariya nijadperestiyê û berzbûna civaka zanyar pîşesaziya azadiyê bi rengekî kirdeyî ve bi şoreşa mêr û jinê ve girêdayî ye di eynî demê de, û rêbaza zanyariya rastîn ew ji bo jêbirina kêmaniyê û hestbûna bi jêrîtiyê ve li pêş yê serkeftî an serçûyiya hilgir ji reftarên desthilatê ve yê pê hatinrêzên xelkê dixe di bin gefê de, divê ew şoreş bê têgihiştin pêşî ji pêdiviyeke bê sînor ve ji ezgerkirina mirov ve ta dûrî kêşeyê girêdayî bi bîrdozkirina wî ve be li gor rêbaza desthilatê. Berketina me ji kêşeyên kûr ya civakê ve û baweriya me bi sûdê guhertina wê û rakirina jêrîtiyê ji ser jina rojhilatnavînî ve dibe sedemekê ji zayîna ramanan re û avabûna kesayeta ne pêrew , ji ber ku takekes pêşî li dayika xwe dinêre, mîna mînakekê di destpêka çêbûna xwe de, û li alava desthilatdar a sert dibîne çawa ku dixebite ji bo perwerdekirina mirovan li ser rageha şiyarbûn û tirsê , bi mebest ve hizr mijol dike bi rêya bêkarî, xizanî û paşgukirina wêzimkariyan û belavkirina gendeliyê mîna rêyekê ji belavbûna hingemeya civakî ve, ji ber vê yekê em zanyarên mêr li rex zanyarên jin dibînin parçebûyî , ji hevdû cuda ji bo çarenivîsê xwe dixebitin, çi sazî wana nacivîne û derdê parçebûnê dikşînin, ev yeka jîniya netewê lawaz dike, wê dihêle di nav dabeşbûn û parçebûna xwe yê siyasî de be, yên ricîmên totelîter li wan bi rêya tirs û kirîna kesan ve sepa kiribûn. Zanyarê azad bi kirdeya mehnedanînê û vexwendina ji tekoşîndariyê ve bawer dibe mîna rêyekê ji şiyarbûna tirsokan ve, û sazîkirina naverokekê ji pirojeyên yên dikarin ji takekesan re bosteke fereh çêkin ji bo rabûnê. Rizgarkirina ji hestê kêmaniyê li cem jin û mêr ve bi rabûna zanyarên jin ve destpê dike ên dikarin erkên çarenivîsî bi zanyarên mêr re parve bikin ji rêvebirina civakê ve û perwerdekirina nifş li ser rageha azadîbûna takekesî ji desthilata bîrdoziya partîtiyê an desthilatiyê ve di qata bilind de bi rêya pesindana zanyarê azad û beskirina bişanhildana tek serokî ji bo berhemdana serokên ên wêzimkariyê dikin û bêdeng dixebitin. Malgirtina bîrdozî ew hewildana darjêdankirina dilniyabûnê û ciwanîkirina wê bi raçête û dagihêjîtinan ve pêrewîkaran hewil didan cilê rastiya a gumanî pê nabe lêbikin, di dema ku zanyarên jin û mêr li hember van hewildanan ji kevin ve radiwestin, gelek ji wan jiyana xwe jidestdabûn li pêş dadweriyên soraxvanîkirinê ên bi husteyî ve wana azar kiribûn û berhemên wana sotandibûn, eger çendîn şîrovekar xwestin desthilatiyê ciwan bikin û cilê çaksaz û feylesofan li wana bikin lê ew bi serneketin. Mildana cemaweran bi koratî ve ji pirûpogandeyê serokê birêz û pendiyar re binyadkirineke ji gendeliya giyanî ye û reşepêşkirina ramanî re ye bi rêya rewakirina mildanê û kirina wî mîna erkeke niştîmanî, herwisa zanyar di metirsiyeka mezin de dimînin, tên e dabeş û parçekirin û zehmet dibe anîna wan li ser peyv û nerînekê, beşekî ji wan dibin pirojeyên pêrew tenê gotinên xweş dibêjin û dibin layîngiriya desthilatê tevî (diljêçûna wanî veşartî jêre), beşekî din bi giştî ve dûrî dîmenê vedikşin bi rêya koçkirina ji welêt ve an bêdengiyê an carne serserîtiyê dikin bê hemahengî an pêkanînên ku karibin guhertinê pêkbînin, kesê çevsênîbûyî bîra xwe bi xwe re radike eger berî xwe bide ku derê, bîr dibe amaneke hemî dîmen û bûyerên mirov kurtas dike di hundirê welatê xwe de bi taybetî ve qonaxên çêbûna wî ya a yekem, ji ber vê yekê yek dibêje ku cîhan tevî ku di warê erdnîgariyê de bête dabeşkirin di navbera rojhilateke giyanî û rojavayekî hişmend de lêbelê hatina koman û tevderbasbûna wan bi hevdû ve wê erdnîgariyê tebitî nehêle û ne jî çavkaniyên zanînê lê wê her tiştî bimîne di nav têkelbûnê de , ji ber vê yekê em guhertinên deronî dibînin ku berve vebûnê di navbera çandan de çalak dibin, ta erdnîgarî bimîne bin siha şoreşên pêwendiya civakî (Fêsbûk,Tiwîtter,Instagram , Youtûbe û Whatappê ) li pêş hemî hatinrêzên nû wê vekirî bin , wê ropartên nijadperst nikaribin têkelbûn û hevdîtinê sînordar bikin. Desthilatbûna a li ser civakê pêkhatî, tenê jehrên xwe di hizrên takekesan de berdide ta wan bike qurbaniyên lîstoka rev û bazdanê ji rewşa lêketinê ve. Nijadperestiyê mîna şepêleke ji aliyê hevjiyana hevbeş ve nevêtî dibe . Ew ji bermayên ceng û girtinheviyên navxweyî ne ên di navbera pirkes û kêmkesan de çêdibin, şopên xwe yên deronî di hundirê xelkê de dihêle ,ên rastî serkotkirinê tên, dibe ku koçberiyên ên ji zorkariya siyasî ve encam didin bi rastiya rabûna nijadperestiyê ve peywendîdar be, mîna binemayeke jiyanê partî an dewletên ên li berbijariyên mezintir û destketiyan digerin lê xwedî derdikevin, di baweriya xwe de ku ew xwedî bişanhildana dîrokî ne û timî ji serdariyê re di her çax û qonaxekî de şiyandar in ,ew komelbûyîn mîna hewayeke lihevhatî saz dike ji bo rabûna nijadperestiyê û hestbûna bi cûdabûnê ve ji rengên civakî yên heyî re, herwiha dibe metirsî li ser çand,desthilat û navendîbûna fermandariyê. Tirsa Tirkan ji kurdan ve ji baweriyekê ve pêktê ku Kurd metirsî ne li ser welatê Tirkiya yê ê ku beşekî mezin ji erda wanî dîrokî ve li gel dewletên cîran hembêz dike , ji ber ku sabara Kurdistanî mîna şevpestek e li hember wê û divê pîlanên berdewam bêne amadekirin li hember hewildanên wê ya berdewam, ji ber vê yekê nijadperstiya rojhilatnavînî dijminê demukratîbûnê ye û piştgirê dewleta netewperest a saloxgêrîtî ye , ê timî ol bi awayê xwe yê ragehî ve bi xwe re têkel dike mîna destikekê ji fermandariyê re û gerentîbûna pêrewiya bêhişan bi rêya dergeha Islama siyasî ve. Nijadperestiya Ewrûpî bersivek bû li hember penaberên ên di welatên wan de niştecî dibin, mebesta min ew nijadperestiya nûjen ê her û her hêdî hêdî bi derbasbûna demê ve bilind dibe, bê guman cenga navxweyî li Sûrî, girtinheviyan ji derveyî sînorên wê ve şiyar kirin, ger li Tirkî an Îran an li cîhana Erebî û welatên Islamî bi giştî ve ên derdê xizanî,gendelî û bêkariyê dikşînin. Ew dibûn naverokeke dewlemend ji rabûna komên Islamî re yên sînoran derbas kirin . Çûna bi aliyê tekoşîndariya nijadperestiyê ve di zanîna zimanan de û peywendiyê ye bi gellan re ye, li gel wê ramana parçekirina xelkê di navbera tofên bilind û nizm de xwestekeke rêbazbûyî ye ji bo rêvekirina li pêş girtinheviyê û bergekirina wê bi awayekî bîrdozî ve, ta bibe rêyekê ji dagirkerî û serdestbûnê re bi rengekî hêsan ve, ji ber ku çi bihaneyeke hişmendî ji gotinê wî Elmanî re nîne dema Êmanoêl Kent 1 1724-1804 dibêje (wekî zêdekirina li ser tewriya wî ya zanyarî ve bi dabeşkirina zayendên mirovî li gor reng), gotibû ku zayendên bêhtir jîr û pêşveçûyîn û beşdarbûn ji avakirina şaristaniyan re ew zayendên sipî ne, pişt re zayendên zer tên ,dûrre reş lêbelê zayendên sor û hindiyên sor û gelên parzemîna hindî mîna bedtirîn zayend tên ji aliyê jîrbûnê ve û kêm pêşdikevin li gorî derbirîna wî!. Feylesofên pêrew ji kar û barên desthilatên xwe re timî bihane didabûn e wan ji bo xwe berfereh bikin û serweriya xwe berdewam bikin. Em yê Engilîzî Dêvid Heyom 2 1711- 1776 dibînin dema dibêje bi dûrxistina nijadên ne Ewrûpî ve û wisa diaxive : ( Ez qet guman nabim ku reşik û hemî çûreyên mirovan ew di xuristiya xwe de ji mirovê sipî ve jêrtir in.) Yojîn Fîşer 1874-1967 banga paqijkirina mirovan û kuştina dilovan ji seqetan re û qirkirina Cuhûyan kir, van helwestên tarî ji binî naghe rastiya mirovê zanyar, lê bervajî gemiya mirovahiyê û aştiya afrênerî diçe, ê mebesta min bi wê avakirina stûnên huner ,pêşesazî û afrêneriyan ji bo jiyana mirovî a yeksan û pêkanîna geşepêdanê ji bo xêra hemî qat û bijardeyan û parastina destketiyên mirovê hişmend li hemî deverên hebûna lihevhatî. ---------------- 1- Êmanoêl Kent: Ew fêlesofekî Elman e ji çerxê hejdemenîn e 1724-1804 , jiyana xwe hemî li bajarê Kunisgbêrg li şanişîna Birosiyayê bihûrand, ew dawî fêlesofên bi bandorbûn li ser çanda Ewrûpî a nûjen. 2- Dêvid Heyom: di 26 Nîsanê sal 1711 de jidayikbû û di 25 Tebaxê sal 1776 de koçkiribû, fêlesof,dîroknas, û aborînasekî Iskutlendî bû û kesayeteke girîng bû di felsefa rojavayî û dîroka ronakbîriya Iskutlendî de. Ewrûpa ramana ne jinxwaziyê bi gellên din re derbas kiribû, bervajî gotina ewê Ferensî Arthir Gûbîno 1 1816- 1882 ê guman dikir ku tekelbûna nijadan û jinxwaziya wan ew sedemek e ji têkçûna şaristaniyan ve dema dibêje : ( Arîbûn têkdiçe bi rêya têkelbûna bi hunerên reşikan ve.) Em îro têkelbûn û pirbûna çand û şaristaniyan dibînin ku hinira raberî,raman û berzbûnê li cîhana bê bend û sînor berdide , li gel wê zanyarê Birîtanî Tişarliz Darwin 2 1809- 1882 di pirtûka xwe de (zikmakê çûreyan) dema tewriya xwe pêşdebiribû û nexwest xelkê di navbera tofên bilind û jêrîn dabeş bike, ji ber vê zanyarên ên berketin û raberiyên xwe ji bo civakek e zanyar bikaranîn ewê yên di xwe de taybetmendiyên ku wana dihêlin hebin û serbikevin bi wê xweşrewş dibin, lê ew tofên ku bi jehrên tundirewiya olî û netewî ve têkçûyî timî bi tembelî û jêrîbûnê ve bindest dimînin, ji ber dibin barekî zêde li ser heyînê, dema li ser diljêçûn û nijadperestiyê û xewinên serketina diravî a nijadî dijîn, ew rêberên dirindîtî ,kuştarên giştî û koçkirina bi zorê ne, nikarin têkelbûnê bi giyaneke nûjen ve têbighin, ji ber ew ji zanyariya a ku bi rewişt ve yekbûyî ye dûrketibûn. Hebûn tenê ji zanyarên jin û mêr re ye ên li pêş rêya xwe astengiyan radikin û bi binema yekîtiyê di navbera jin û mêr de bawer dibin, bê pêrewî û kêmîtî, ji ber ku hebûn para afrêner e û ev yeka rizgariya hebûnê ye û dawiya desthilatî û pilana li ser mêjî ji dergeha sazkirina tirsê ve. Netewhezên rojhilatnavînî ji Ereb,Faris û Tirk û jibilî wan gelên ne li gor xwe mîna çeteyên girêdayî bi derve ve dîtibûn û divê bêne hilkirin, serkotkirin an pişaftin li gor berketiyên xwe. Va zanyar Curc Terabîşî 3 dibêje : ( Pir tewrîvanên netewperest gîhan astekê ji mendalekirina kêmnetewan ku wana danasîn kirin ku ew kêmnetew ji çêkirina mêtingeriyê ne, ji ber ku kêmnetewan hebûnek wanî bi xwe nîne, lê ew di rewşên herî baştir ve tenê derzên dîrokî ne, lê entîke ne divê carek din têkevin di yaseya helandin, parçekirin û piştre têkelbûnê, ew tu carî bi çi rewşî ve nabin nîşana cûrebûn û çavkaniya dewlemendiyeke şaristanî.) ------------ 1- Cûzêf Arther Gûbîno: 14 Hizêranê 1816- 13 Çirya pêşin 1882 xanedanekî Ferensî ye, pêşdebirê tewriya serkeftina nijada Arî ye. 2- Tişarliz Robert Darwîn: zanistvanê dîroka xuristî û ciyolocîk e, li Engêltrayê 12 Sibatê 1809 jidayik bû, 19.Nîsanê 1882 koça xwe kir. 3- Curc Terabîşî: 1939- 16 Avdarê 2016 , ramanyar,nivîskar, rexnegirekî Sûrî ye. Wisa civak hatibû parçekirin û bizdan di jiyana xelkê de weşandin, zorkarî mîna bergekî giştî diyar bû, desthilata netewî wê mîna rûpêçekî li xwe kiribû. Zanyarên Ewrûpî berî xwe dabûn e penda cûrebûnê, hevdîtina mirovî û pêguhertina rewşenbîrî di navbera netwan de, ji nirxê mirovê hişmend li hebûnê bi serketibûn, va em zanyarê Ferensî Kilûd Straws 1 1908- 2009 dibînin tewriya nijadê bi rengekî dij saz dike û dibîne : ( Cûrebûna çandên mirovî divê bi awayekî bêcan ve newe berketin, ji ber ku civakên mirovî ne bi tenê ne, dema di asta herî dûr de ji pileyên cihêbûnê ve dimînin dîsa jî pergalên parçeyan an koman distînin.) Berhinde ev piştrastkirineke li ser serkeftina nirxên ronakbîriyê beranberî lawazbûn û pûçbûna gumanên nijadperestan û tengiya asoyê wan. 6- Dîtinekê ji awayên sazbûna sitemkariya siyasî ve Têkiliyên mirovî hatin guhertin taku di navbera alîgirtinan de bêne dabeşkirin, û nirxê xuristî ji peywendiya xuristî ve li pêş hezkirina desthilatî û têkalîna peyrewan li dor hevdû kêm dibe. Ev guhertin û dabezîna di rewşê de amadebûna dirindî li cem mirovê pêşbaz ji bo limêjkeriya hêrsê piştgîr kir, peywendiyên qezencî dewsa peywendiyên xuristî cihê xwe girtin û dêmên mirovê diravî pir bûn û ji dema hêsanbûna jiyana wî ya destpêkê ve zehmetir bibûn, êdî li pey rewşeke li ser sertiyê ve cîgir e dikeve û wê bişanhildan dike, ta bibe mîna eynikekê jêre an pîvanekê ji têgihiştina başbûnê ve û çûna bi dû wê ve. Dirinde li vir serwer e û li ser vînan serdest e, ew wan bi dîmenên hêz û şehnaziyê ve dinixûmîne, taku bedewbûn, xweşikbûn û ciwanî bibe dîmeneke nerm ji dirindiya jiyana nûjen re ê gelek mirov xwe pê girêdidin bi bihaneya nûjenkirina jiyan û nirxan ve. Ev yeka berzbûnekê saz kiribû bi aliyê harbûnê ve ji pêşbirk û zorengê de û herwiha ji malgirtinê re, berhinde komkirina girtiyan di zîndanê de û pêşwazîkirina wan bi rêya afirandina cûreyekê ji azarkirinê ve bi sernavê ahenga pêşwazîkirinê (girtîgeha Tedmur1) dibe yek ji ferehkirina pêşesazîkirina dirindî ve. ----------- 1- Zîndana Tedmur: zîndaneke leşgerî bû nêzî bajarê Tedmurê a çolî dikeve li rex kavilên wêna yên navdar piştî 200 Kîlometran bakûrê rojhilata paytexta sûrî Şam, di sala 1966 de hatibû vekirin, di bîngeha xwe de ji bo leşgeran hatibû çêkirin di bin rêveberiya asaîşa leşgerî de ye, navê zîndanê bi navnokitinê ve girêdayî ye, di sala 2001 rêxistina lêborîna navdewletî raporekê belav kiribû wê zîndanê pesindan kir ku (hatiye çêkirin ji bo mezintirîn zorbazî, tirs û derd di dermafê girtiyan de pêkwere.) Guhertina mirov ta bibe jîndarekî tevlîhev di kar û kiryarê xwe de, şîn û işk hildikşîne, dibe wêranker, bi rêya azarkirina wî ji rêya dergeha zorbazî û tolhildanê re, ji ber diyardeya girtiyê siyasî di xuristiya xwe de derbirîneke li ser pêşesazîkirina dirindiyê, girskirina bizdanê di jiyana takekesan de wana berve dawiya wan dibir. Azarkirin hat e bikaranîn bi gumana gera li rastiyê û naskirina gunehkar di kevin de, li Yonanistanê û di dema Islamê de û berî wêna, herwiha di serdemên navîn de, mîna destikekê ji parastina keşeya katolîkî ve hatibû bikaranîn, li gel wê di salên şêstan de ji çerxa buhirtî ve zanistvanê deronî Stanlî Mîlgram 1 ezmûnekê li zangoya Yayil pêkanîbû ji bo têgihiştina pêvajoyên Holûkustê ên leşgerên Nazî li cenga cîhanî a duyem pêkanîbûn û zanistê deronî a Emrêkî Filîb Zimbardo 2 ezmûnekê di zîndana Stanfordê pêkanîbû û gîhabû encamekê ku kesên azariyê pêktînin divê pabendî fermanan bibin ji ber ew baş bawer in bi ricîmekî bîrdozî cihekî xwe yê civakî û sazmanî girtî ye û mirov di sirûştiya xwe de bi awayekî suriştî ve fêrî derdora civakî a ku têde dijî dibe û armanca ricîma Baes a serkotker ew sînordarkirina afrêner û ramanyaran û radestbûna wan bi sedema azarkirin û sixêfan ve yê rastî wana dihatin, ji ber vê yekê terora dewletî li ser çi teroreke dijî wê zêdetir dibe û bi kirêtî cihê xwe di dîmenê dîrokê de distîne, ji bo ku desthilat xwe ji roxandinê ve rizgar bike sertiya bê sînor pêktîne, pêşesazîkirina terora dewlet, partî, komên biçûk,Komelêyên nepenî, Mafiya û malbatê ew li ser xwe parve dikin, li gel wê teror ji ramanekê ve ku di henas de bi lez ve tê mezinkirin destpê dike, ta bibe binemayek an zagonekî. Rastiya ev yekîtiya dîrokî di navbera mêrê ol û desthilatê de gelek derdên dirindî bi xwe re derxistin, tirsê piştrast kiribû wekî dibistan û zanistê çêkirina mirov bi herdû şaxên wî ve a oldar û pir tirsok ji fermandar ve, ev yeka rê dûz kiribû li pêş berzbûna ricîmên bi hêz û serkêş gelek pispor in ji eyarkirina kelejana cemaweran ve, stonên çandeke gelemper û olî binyad kiribû taybetmendiyên xwe ji efsanîbûn û rewrewkan ve distîne, ên bibûn rêbaza jiyana rahênanî a li ser şagirtan ji zaroktiya wana ve hatibûye sepandin, ev bijardeyên xort dehfdabû ta bi çi tiştê vala biramin ji bilî mijarên guhertin û demukratîkbûna naverokî . ----------- 1. Stanlî Mîlgram: (15.08.1933-20.12.1984) zanistvanekî deronî civakî Emrêkî ye, gotar û xwendinên cûrbecûr pêşkêş kirin. 2. Filîb Zimbardo: rojbûn 23.03.1933 li Niyûyûrkê Emerêka, zanistvanekî deronî ye û mamoste ye li zanîngeha Stanfordê, di sala 1971 de navdar bû bi rêya pêşkêşkirina wî ji ezmûna zîndana Stanfordê a navdar , gelek pirtûk û gotar di warê zanista deronî nivîsandibû. Bê guman ku avakirina nimûneya zanyarî li cem takekes di bin siha vê rewşê de pêdiviya xwe bi berzbûna navendên ronakbîrî mezin heye bi cemaweran re têkeve dan û standinê bi rêya wêje, raman û hunerê ve, pêdiviya vê yekê bi saziyên xurt ve heye gotûbêjên xwe ligel desthilata siyasî kûritr bike û ji bo pêşesazîkirina biryar û çêja giştî beşdar bibe, bê vê yekê şoreşa zanyarî pêknaye, ew şoreş aştyane ye ne sert e û di sirûştiya xwe de gendeliyê napejirîne. Desthilata siyasî rewşeke qayim e di xuristiya xwe de, lê hişmendiya desthilatî mirov dikare kêmtir bike bi rengekî ramanî ve bi rêya vekirina derfetan ve ji hemî zanyaran re ji bo têkel bibin di bîngeha wî de ji jor ve ta binî. Ev yeka dibe kelem li pêş diyarbûna dirindîbûnê , em wêna bi berdêla bi sûd ve binav dikin, berhinde hişmendiya gelemper naye şikestin tenê hêdî hêdî û bi rêya ramandina bi geşepêdana hişmendiya afrênerî ve li cem takekes kêmtir dibe , taku bi rê û hunerên rêvebirinê ji zaroktiyê ve huste bin, ramandin ji derveyî bişanhildan û guhdana desthilatiyê bûye tiştekî zehmet, berhinde hişmendiya afrênerî li cem zanyarê jin û mêr mijol e bi rêyên rizgarkirinê ve ji kulbûnên desthilatî û derzên wêna li ser hizr ve, jihevekirineke diyar ji aloziya ramandina toj ve nîne, ê ku mirovê bi tenê wêna jiyan dike di dan û standinê bi pirsên xwe re û sînorkirina derbasbûna wê di hundir de ta nebe pişt re sedemekî xuristî ji rikberî û raperînê re, berhinde reşbînî û dilzariyê nûnertiya riwê giştî ji jiyanê re dikin, di çarçoveya wê de windabûna mirovê rojhilatnavînî di nava windabûnê de encam dide û radestbûna wî pişt re ji qamebûneke ramanî re pasfinde ji tembelbûneke giyanî û hizrî tê nayê derbaskirin tenê bi zehmetiyekê ve, bê guman ku wêje û huner bi pêvajoya lihevketina desthilatî ve bandor dibe, li vir em dikarin bibêjin ku zanyar dûrî destwerdanên desthilatan û fişarên wana radiwestin û ji dîmenê ve bi giştî ve dûrnakevin, tenê bi awayekî ve dîtinên wanî bê alî xira nake bi aliyê geşepêdana ramanên nû ve ger bi desthilatê ve civiya an li hember wê sekinî. Ma gelo em dikarin têgehên desthilatê ji nehestbûna komî ve jêbibin?! Tenê bi derketina rêveberiyeke nû ve?!, ma derketina tewrîkirineke bîrdozî kêşeyê çareser dike ta bibe berdêrekê ji desthilatiya berê re!? ,an ew desthilatiya nû divê hinek reftarên wê desthilatiya berê bihêle ji ber ku henas fêrî cûreyekî ji fermandariyê bû ye, nikare bi hêsanî jê veqete, tenê piştî salên ji perwerdekirin û rahênanê?! Xalek din heye diyar e û girêdayî ye bi rêyên naskirina pêşerojê ve ji bo derketina dirindîbûnê ( Şoreş) , ji ber ku Foltêr 1 berî mirina xwe 1787 behsa şoreşekê dikir dema got: (Xort wê rewşa wan şadtir be ji ber wê tiştên ciwan bibînin, Ferensî timî dereng tên, lê ew di dawiyê de tên.) li gel wê di reweşta desthilatê de hinek zanyarî hene rê jêre vedikin ji bo zêde serdestbûnê li ser xelkê pêkbînin û li rexê din zanyarî hene xelkê bêhtir şiyardikin bi girsbûna bobelat û felaketên ku li ser wan dimeşin pişt re tevdigerin taku hewil bidin mafên xwe bistînin, berhinde em paşketina ragihandinê dibînin ta pileyekê qedexebûna Setelaytê li Sûrî di dema serokê berê Hafiz Elesed de ta sala 1995 û li hin deveran de mîna Koriyaya bakûr û Îranê ta dema niha, herwiha destikên peywendiya civakî mîna Fecebook û Youtubê li Sûrî berî 2011 hîn qedexebûn, tevî ku niha bê bend e lê di bin çavdêriyeke dijwar de ye herwiha li Tirkî hinek dewletên Islamî, li gel wê jiyana takekes li ser Intirnêtê rikberiyeke ji desthilatiya totelîter re a netewî û olî. Cenga desthilatan li hember rewaniyîbûna gellan û hewildanên wana ê têkçûyî di avakirina tiştê ku tê hilweşandin, hemî stonên cîgirbûn û ewlehiyê têkbiribû, tofên berketî ji dijwariya rewşê ve ,ew ku hîştibûn berve bijareyên bê dunde û westiyayê biçin, an berxwedanî an bazdan ango derketina bi zorê ve, bi vî rengî ve valahî di nav cemaweran û ricîma siyasî de kurtir dibe a bi awayê xwe ve destê xwe li ser meydanên jiyanê datîne û rêbaza hingeme û bizdanê di navbera tofên portbûyî bi ewlehî û tebata wê ya deronî ve, ji ber ku cîhana qamebûyî ew armanceke ji ramana serkotbûna berpêşbûyî ve, afirandina jiyaneke nivyayî bê can ji armancên hişmendiya totelîter e, berhinde helweşîna naverokên xelkê a hatinrêzî nûnertiya alava berdewamiya desthilatê dike û gerentiyê dide cîgirbûna wê, dewleta Baes gewdehên xwe yên bi jehr di nav civakê de çandibû, rêbazên xwe di hişmendiya zarokan de çandibû, bi vî rengî ên bi salan ve li ser pirupûgendeya Baes û ramanê wê ya bêgur xwedî bûn e wê nikaribin şoreşekê li hember wê birêve bibin, (Riyad Hicab 1) (Rifet Elesed 2) (Ebdulhelîm Xeddam 3) (Esed Elzûbî 4) û ji bilî wan wek nimûne. ---------------- 1. Riyad Ferîd Hijab: rojbûn Dêrezzor 1966, endezyar û siyasetvanekî Sûrî ye,serokê wezîran bû li Sûrî, herwiha wezîrê çandiniyê bû. 2. Rifet Elî Silêman Elesed: rojbûn 22.08.1937, cîgirê serokê komara Sûrî a berê bû, birayê serokê Sûrî bû. 3. Ebdulhelîm Xeddam: 15.09.1932- 31.03.2020 yek ji navdartirîn hevalên serokê Sûrî a berê bû. 4. Esed Ezzûbî: rojbûn 1956, ragir û firokvan bû tevlî Ekadîmiya hêzên ezmanî bû di sala 1974 de li Sûrî û di sala 1977 de jê derket. Lê berî vê yekê divê pêşî ji bêguriya netewî rizgar bibin û nirxên sivîlbûna nûjen vexwin, ev yeka li ser wan pêdivî dike ku hewayên xweşî û pirjimariya nijadî û olî biafirînin, ev yeka nema şiyan e di bin siha vê awanteyê de a her tiştî tarûmar kiribû û cîgeheke xuristî ji çete û teroristan re afirandibû ,ên ji her alî ve kom bibûn taku ramanên Islama siyasî a pûç belav bikin (hevgirtina Sûrî û baskên wêna yê leşgerî) dewsa desthilata Baesa fermandar, ji ber desthilatiya Baesî hemî jêhatiyên azarkirinê wergirtibûn ji têkbirina şoreşa girtiyê siyasî ve û hewildanên wê ji guhertinê re , hemî van destikan ji wê xêza dîrokî ji serkotkirina ricîmên siyasî ji cemaweran re wergirtibû, û serdestkirina li ser coş û sewdaya wê, nêzikbûna desthilata milhûr ji mirandina jiyanê ve di çêja cemaweran de li ser dostaniya xwe bi dîroka dirindî re derbirîn dike ta astekî pir metirsîdar, dema aliyekî girêdayî bi dîroka kevin ve vejîn dike , ji xwedawendîkirina serok û avakirina peykeran jêre li kolan û holên giştî, hijmara wêne û gotinên ku li ser dîwaran nivîsandî wê serok neke nîşaneke ronakbîrî lê lekeyeke reş di dîroka mirovahiyê de, li gel wê ew milhûriya hizrî a ku rojane tê pêkanîn dihêle bawerî di navbera bîrawerî û hişmendiyan zehmet be bi sedema tirsê ve, ji ber ti pêwîstî nîne ku takekes bi amadebûna serok birame ji ber ku serok nûner e li ser huner, raman û bedewbûnê. Perwerdekirina şerûdiyên dijminane û xwarinkirina wan bi ufkufî û diljêçûnê ve ji kiryarê desthilatên totelîter in, dema ramandina rexnî dibirrin ji berjewendiya radestbûnê ve ji resenî û bilindbûna serokê xêvzana re, taku çi şitilekî şîn hişk bike, ji ber ku zorbazî timî tevgerê lixwedike û beranberî wî jî zorbaziyeke dij derikeve,tundî bi her tiştî ve girêdayî dibe, yek ji balatirîn rengên wê ew yaseya tivîkirî, berhinde yase bi sertiya xwe ve tête naskirin û bi pêdivîbûna hêzekê wê sepa bike û kesên ku wêna binpê dikin jî siza dibin, saw bi xuristiya peywendiyê ve di navbera takekesan û ricîma a ku saziyan birêve dibe de tevderbas dibe li kêlek jihevketina cemaweran a giyanî yê koman dehfdabû berve hingemeyê. Berhinde rewşa Kurdistanî di bin siha ricîmên ên Kurdistanê dagir dikin de cihê matmayîbûn û serybûnê ye, li gel wê serkotkirin rêxistinên dijber birêvebiribû taku ji xewina avakirina sabarekî azad û serbixwe dakevin ta xwesteka erêkirina axaftinê bi zimanê dayikê ve an sivikbûna tenahiya xwediyên nerînê, ev hemî bi encamê kevirbûna wê desthilatiya rêxistinî ve û pêrewiya wê ji ricîmên herêmî re, ji ber li ku derê bêhiş hebin kedxwar hene. Rewşa Kurdewarî tê berketin gelek caran ku ew ji encama ew hevpeymana hevbeş ve ye di navbera desthilata fermandar û rêxistina dijber de , ango mînaheviya alavan û şêweyên pêşinyarê em wê dibînin bêhtir nêzî pişaftina xwebexş bi Tirkbûn, Erebûn û Farisbûnê ve ye û çûna bê ageh ji qalibûna totelîter di talîzoka perestbûna takekes de û ev yeka ji nîşanên nezanîkirin û gunûkirina cemaweran ve ye, ev yeka taybetiyên ku bi hilketin ve di herdû saziyên olî û partîtiya totelîter de çêbûne têknade , ev dimîn e bersiveke sade ji rewşên windabûn û koletiya çêbûyî ve bi dijwarî ve, dema hatibûn e damezrandin li gorî pêwîstiyên qonaxê, wekî çaxên destpêkên çerxa bîstan di parzemînên cîhana kevin de. Em dibînin ramana netewperst û Islama siyasî a comî ên têkdayî bîçimên jiyana demukrat li cem gelên rojhilata navîn têkbiribûn, ji ber vê yekê pêdivîbû nêzikbûn ji pirsgirêkan mîna rastî, rêje û aşkerekirinî re . Ev yeka sûdtir e ji bo bidestxistina baweriya cemaweran bi rêveberî û rêxistinên wêna ve, berhinde vejînkirina roparta salên heştiyan a şoreşgerî û hewildana nûkirina wê mîna hewildana saxkirina laşekî gendbûyî, ji ber cemawerên arandî bi bandora roparta desthilata netewî ve bi baweriya ku serok xweda an pêxemberekî hatibûye şandin ew bervajî gotina feylesofê Ingilîzî ye Cun Lûk 1 ê gotibû : ( Serok rêncbereke li cem gel û mafê cemaweran e wî paş ve bidin eger desthilatiyên xwe derbas kiribe.) Tiştekî vîna komî û takekesî têknabe ji bilî du tişt : gendelî û reqbûn, li gel wê em di vê derbarê de dibînin ku tekoşîndariya ramanî ji neyînî û kiryarên cemaweran ve baştir e ji ketina di xefkê rikberî û girtinheviya zîzbûyî de, bin siha gengeşekirinê , ji ber hebûna reftarên desthilatî mîna ricîma seroktker a dewletî ye, takekesan girêdide û li ser dûrxistina afrêneran dixebite, çênabe gengeşkirin bi mêrê olî re a rojhilatnavînî an bi partîvanekî totelîter re, ji bîrdoziya partiya xwe ve dûrtir nabîne, ew herdû li ser yek xêzî dimeşin parastina sofîbûnê, li gel wê mêrê ol û partiyê totelîter jiyana xwe terxan kirin ji bo parastina giyanê bavaniya malbatî û bi çêja civakan û gunokirina wan ve bi derbasbûna dîrokî ve lîstibûn, li gelek cihan de cemaweran kiribûn mîna çepikvan bi bandora tirs an reweştê ve. Huner ji derveyê wê ve stona hebûna mirov di zelalî û ramanbûnê de saz dike û di hundirê xwe de rikberiyekê nîşan dide li hember rewrewka tirsê a ku desthilatiya totelîter li ser hişmendiya hundirîn a cemawerana sepa kiribû, berhinde zimanê babetî timî berve dan û standina bi nêran re ji bilî mêyan diçû, pêdivî bû timî piştrastkirina li ser ku ew yekîtiya zanyarî saz nabe an bi sernakeve bê yekbûna zîrekbûna ramanî a bingeh in wêna jin li rex mêr radike, bê tenêbûna bi roparta nêrîtiyê a bi şêwazên zimên ve berz dibe, û alavên wê a hevdûdanî ,yê berî xwe dide mêr ji berku ew serdestê lemlateyî ye. --------- 1- Cun Lûk : feylesûfekî, siyasetvan û ramanyarekî Ingilîzî ye 1632-1704. A girîngtir di vê derbarê de ku em bi cîbecîkirina destketiyên mirovê hişmend li her meydanî bibînin wê berî vê an piştî wê hewildanên rahênana ramanî ji tofên sert re bê , ên kiryarên zordar an gunehkar kiribûn bi rêya ol an netewê hatibûn xapandin, mebesta min bi vê herdû zayendan in, cîhana jin û mêr, li gel wê vekişîna rêxistina dewleta Islamî mîna mînakeke nêzik bi dû xwe ve hezarên dîl (kampa Hûl) hîştibû, bi taybetî ve jinên ên dibûn e navenda bi kêşe ve a ku dikarin tundirewiyê bi dilsozî ji zarokan re veguhêzînin, ji ber vê pêwîst e ew jin bêne perwerdekirin bi derbasbûna wan li gelek qonaxan ta qonaxa rehetbûnê, ji ber vê yekê dirindîtiya desthilatî û dirindîtiya malbatî di naveroka xwe de yek in, û çi rûbirûbûn li gel desthilatê pêknaye bi rêya takekesan ve an bi biryarên yekalî sînordar ve, lê bi rêya kanîna mirov ku van lêdanan derbas bike û li gel rewşê jiyan bike. Ramandina bi tekoşîndariya vê zorkariyê ve û damezrandina tovên lihevhatineke rastîn û germ takekesên ronakbîr dehf dide ji bo bi azadbûn birêkevin û bi rengekî bi rêk û pêk ve, ji ber ku nêrîtî pêdiviya xwe bi girêdana nîşanî heye bi têgeha başiyê ve, bêhtir bi girêdana wê bi têgeha sêgariyê ve, li gel wê nêrîtiya a zanyarî wateya wê nazikbûn û tenikbûn e û bi dan û standina herî xweş re bi zayendê din re ye , û mêyatiya zanyarî ew bersivdana aşkere ye ji nîşanên evîn re . Û vexwendinên wê ji hevpariyeke rastîn re a bi rêya wê tovên ricîma desthilata totelîter têkdide û bermayên wê yên neyînî jêdibe a ku di komek reftar û reweştên girêdayî bi Islama siyasî ve bi rengekî rasterast ve berzbûyî dibe. Beşdariya zanyarî li gorî ( Evîn hebûn e û hebûn zanîn e) li dij bijara tevgera Femînî radiweste , lê timî hewil dide tovên xurt weşan bike ji bo berhemkirina rabûnekê bi yekîtiya herdû zayendan ve pêktê, ji ber ku bi têgihiştina me ji bijardeyên zanyarî a bi hêz ve di desthilatê de, em dikarin bibêjin bi pêdivîbûna bicîkirina nîşanên sîstemek e azad ku bi tundî ricîmên fermandariya comî xwedî rengeke netewî têkdibe bi rêya vejînbûna civaka zanyar ,ew dikar e ji dezgehên rêvebirinê ve dûrnekeve lê pê re bimîne û kêmaniyên wê sererast bike , berhinde lobiyên civakî dibin rengekî berdarkirî ji rêveberiyên navendê û pêkhateke pêwîst ji pêşveçûna wêna re li gorî pêdiviyên berjewendiyên cemaweran û sûdên wan sererast dikin, hinek zanyarên jin û mêr demeke xwe li gel ol an partiyekê ve derbas dikin û bi hinek rastî û binemayên mehnegirtinî ve derdikevin ji bo bibin berdêleke bi sûd ji têgihiştina jiyanê ve ji derveyî şirikên têgeha (ku tu ne ligel min bî tu li dijî min î, an tu çeteyekî pilanbazî bi heman rewşê ve), bê guman zanyar hewil dide ku her tiştî têbighe a xuya û a nepenî di eynî demê de, berhinde sîstem tên e guhertin û aborî têne roxandin bi sedema nakokiyên qezencî ve ne zêdetir, li gel wê teror tê bikaranîn ta bibe destikekê ji bicîbecîkirina desthilatiya diravî re bi rêya cîgirbûna desthilatê ve di cî xwe de û çalakirina rêxistinên wêna a rewşenbîrî di hundirê bijardeyên afrênerî de ji nivîskarên desthilatdar ve û hunermendên pêrew ên girêdana xwe pêşkêş dikin beranberî berbijariyên demkî a ku desthilat dide wan, li gel wê desthilat pêkhatiyên afirandinê têkdibe û hinirên dilsoz talan dike ta bibe xwelî û tovên mezinayî û desthilatî li cem rewşenbîrên desthilatê diafirîne, ên dev ji afiradinê berdabûn û palnerên malgirtina diravî li cem xwe xurt kiribûn û li peyketina bi dû tiştê ku desthilatê ji wan re çedike ji sextebûnên xapînok a girêdayî bi navdarî û rehnîkirinan ve. Çima zanyar nişteciyê tenahiyê dibe bê ku derbasî hundirê tevgerê bibe û bi erkên xwe di tekoşîndariya qalib û bedkariyên ramandinê ê ji peywendiya desthilata serkotker bi civakê re dibişkive?! Ev pirs xwe pesindan dike di çarçoveya lêgerîna me ji kêşeya dirindîtiyê re a belavbûyî bin bandorê fişara dezgehên ewlehiyê li ser civakê bi giştî ve. Ew tenahiya civakî têgehên têkçûyî derxistibû ,takekesan bi rêya reftar û rewştên xwe ve ew wê vexwaribûn, de em bi gotinê nivîskarê Kurdistanî Yehya Silo 1 ve mijol bibin di pirtûka xwe de bi ser navê : zimanê çiyê R18 : (Takekesê ê ku pêkanînên xwe yên xweyî û afrênerî bikarneyne bi demê re dibe tenê alavek pêkanînê, takekes tê perwerde û hînkirin di van hel û mercên ku têde hestên wî yên mirovî vedikşin û suriştî wîna kuntirol dike , bi awayekî ji awayan ve ew ji hest, wijdan , hêza mêjî û ramandinê ve xizan dibe.) Desthilata milhûr kanîbûnên xweser li cem mirov asteng kiribû, şerê zanyarên jin û mêr bi hemî rêyên nerm û sert ve kiribû, şopandina takekesan û kar û barên wanî rojan e ji bo bîrkirina wan bi rastiyeke reş ve ku ew di zîndanê de ne, zîndanekî mezin navê wî welat e, welatekî takekesên wêna tiştê ku desthilat weşandibû ji jiyaneke bê bawer ve dûbere dikin. Dijminatiya mêrên desthilatê bi ronakbîran re dîrokî ye û bi xwe cîgir e , mîna rastiyeke aşkere , gumanî pê nabe, û pêşvexistina dûrkarî û serkotkirinê ji karê wêna ye a ku afirandin û sazkirinê celew dike, yek ji armancên wê ew serkotkirina dirindî ye mîna sîstemeke jiyanî, li vir em dikarin tekoşînên zanyaran têbighin ku ew berdêleke şaristanî û parastî û heyî ye li rex sertiya terora dewletî û partîtî û çêkirina wan ji dû desthilatan re mezintirîn û biçûktirîn bi hevdû re dixebitin li hember xwestinên takekes ji pêşveçûnê re, berdewamkirina ji kiryarê rêbaza serkêşî û berxwedaniyê ve pir caran sîstema ----------- 1- Şêwekar, romanivîs û Karîketêrîstekî Kurd e desthilata biçûktirîn bi awayekî kirêt bersivên wê dabû ( Partiya dijber) ji armancên girêdayî bi cûdakirina desthilatî û xwestina bi berzbûna qezencî ya ezez ve li ser hesabê binema û berjewendiyên gelerî . Zanyarê Ispanî helbestvan Lorka 1 ê di destpêkên şerê navxweyî de sala 1936 hatibû sêdarkirin, herwiha Bîkaso 2 ê dijwariya cengê berz kiribû, tabloyên wî li ser berxwedaniya zanyaran ji desthilatiyên milhûr re derbirîn kiribûn, di vir de Dêvid Heyûm dibêje: ( Felek tenê cîgirbûn dide mafê fermandaran, bi rêya fêrkirina hêdîka ji hizrên mirovan re ta wan bi çi desthilatê ve nêzik bikin, piştî ku bihêle ew xuya bike mîna desthilateke dadmend û hişmend.) lêbelê Dîyonîsûs 3 dibîne ku ( hêza siyasî li ser bîreke têkçûyî hatibûye damezrandin, û jibîrkirin ew dermanê bi hêz e ê ku rê dide şaristaniyan ku bi awayekî çalak ve bixebitin.) Ev hemî me dihêle ku em bawer bibin ku vîna cemawerê bîrawer a ku bi vînên takekesên afrêner û çalakvan ve girêdayî dihêlin kovan bi demê re bêne jinavbirin û rê vedikin li pêş nifşên ronakbîr taku hevgarî û felaket bi demê re jinav bibin, azadî tenê dirindeyeke desthilata serkotker ji henasên girtî û cemawerên xwe yên hêrsdar ve derxistibû, berhinde henasê hêrsdar azdiyeke dirindî di xwe de hîştibû taku derbixîne û ji hinavên xwe agirên sor berde ,hemî tiştî disotîne, li gel wê Hîgil 1 di pirtûka xwe de ( Finomînûlociyaya giyanê) gotibû: ( Nediyarbûna cûdabûnê bi hêza mirinê a wêranker ve girêdayî ye an bi tiştê ku nav lê dibe terora mirinê ve.) Desthilatiya Esed a bav û Kur karîbûn herdû ev nimûne bi demê re biafirînin , desthilatiya Baes a Sûrî mîna a Îraqî li ser mirovan siwar dibûn bi cûdabûnên netew,alî û hatinrêzên wan û civakê parç kirin û li hember hevdû ve bikaranîn, ew tiştê ku navê wî welat kiribûn girtîgeheke mezin tirs têde cîteng bibû ta ku bi dawî ve herdû welat bûn e gerava hingemeyeke bê dawî, di qonaxa buhara xwînî de, ew dirindîtiya a ku desthilata comî lê miqate dibû di hundirê girtîgehên xwe de di dîrokê de diyardeyeke ne nû ye, --------------- 1- Fîdrîko Garsiya Lorka: helbestvanekî Ispanî ye û nivîskarekî şanogir e herwiha şîwekar û awazvanê Piyano ye, danerekî awazjen bû di 05.06.1898 de hatibû dinê. 2- Pablo Ruyz Bîkaso: 25.10.1881- 08.04.1973 şêwekar, nîgarvan û hunermendekî Ispanî ye. 3- Dîyonîsûs: Papayê Iskenderiya ye û betiryarkê Kerazeya Merqisî ye 248-265. 1- Hîgil: Cûrc Filîhilm Firîdriş Hîgil : 27.08.1770- 14.11.1831 feylesofekî Elmanî ye li Şitûdgart jidayik bû, yek ji girîngtirîn feylesfon Elmanan e , yek ji girîngtirîn dameznerê nimûneyîya Elmanî ye di felsefeyê de. lêbelê tête pêşvexistin bi demê re bi rêya afirandina şêweyên azarkirinê ve ji bo çinîkirina bersivekê di çarçoveya perwazeke rêbazbûyî de dikeve di wêzimkariya desthilatê de ji bo rûbirûbûna berkepên wêna yên dijwar, berhinde berdana Islamiyan ji zîndan û girtîgehan ve ( Zîndana Sêdnaya) 2 . Ew raperîna gelerî ji destpêkên wêna ve têkbiribû, bi rêya slogana (xweda mezintir e) û rabûna komên serhildayî ji mizgeftan ve di her Înê de , ev yeka ne rasthatinek bû lê pilanekî hatibû amadekirin ji bo binaxkirina tevgerê û gunûkirina wê, mînakên zorkariyê ji pirtûkên pîroz ve hatibûn e wergirtin, rodanên girêdayî bi qonaxên çêbûna ol pesindan dikin ta bi rengekî siyasî hatibûn e bicîkirin û rewşên ên hîştin cihê xwe di jiyanê de bigrin , berhinde hişmendiya takekes bi alavên teqandinê ve dagirtî ye di derbarê malbatî û hînkerî de, herwiha dan û standina wê bi ên din re, tiştekî xuristî ye ku desthilatiya siyasî vê yekê qezenc bike û sertiyê bikarbîne bi rêya xistina wê di rêbaza perwerdeya hînbûnê de ,a şagirtin wêna radikin ji dema çûna wan li dibistanan û tevlîbûna wan ji perwerde û hînkirinê ve. Ricîma Baes xwe parastibû dema Islamiyan ji girtîgehên xwe derxisitibû taku bi rêya wan şoreş bête têkbirin bi rêya jinavbirina xwedî hişmendî ta kolan û nerîna giştî nexin tevgerê û sûd bi awayekî ji awayan dîtibû ji rabûna Islama siyasî ve li Tirkî a ku bi rengê xwe ve Islamiyan bikaranî ji bo armancên xwe bidestxîne. Li Sûrî , Misr, Lîbiya û deverên din bi rêya bikaranîna komên Islamî ve mîna destikekê ji serweriyê re herwiha Îran wisa kir bi rêya artêşkirina komên Şêeî, herwiha dirindîtî bergekî Islamî comî li xwe kiribû bi bandorên kîn û diljêçûnê ve têrbûyî ve , bi navê roxandina ricîmê ve gel hatibûn roxandin û malên wan hatibûn e hilweşandin û serên xelkê hatibû birrîn bin nav û bihaneyên gelek, ev yeka bi awayên kuştina dîrokî ve hatibû xwarindin, ligel şêwazên nûjen ji terorê ve, ev yeka dihêle serweriya yekalî li ser cîhanê berdewam bibe, berhinde teror bi rewişt û yaseyê re nakok dibe,bi azadî û demukratîbûnê re jî cûda dibe, gendelî biserdikeve ji ber ku ew ji encamên parîparîkirina giyanî ye ji civakê re, wisa xweda hatibû têkbirin bi navê belavkirina ayîndeya Islamî bi hêzê ve, herwiha yase hatibû jinavbirin di bin navê vexwendina roxandina ricîma siyasî de, şoreş naye kurtaskirin bi bersiva kirdeyî ve beranberî kiryarên desthilatekî bi xwe ve lê ew komek vîn û raman in hewil didin derbasî civaka serkotbûyî bibin taku bibin e naverokekê ji guhertinê re ne tenê têkbirinên desthilatî ne di navbera aliyekê hewil dide serweriyê bike ta ku bibe desthilatdar , desthilatekê ne cûda ye ji a din ve. -------------- 1- Zîndana Sêdnaya: zîndanekî leşgerî ye nêzî paytexta Sûrî ye li Şamê, zîndan hatibû bikaranîn ji bo destbiserkirina hezarên zîndaniyên siyasî, ji wan endamên komela Ixwan Elmuslimîn û siyasiyên Islamiyên din. Kurtaskirina şoreşê bi guhertina bilindiya desthilatê bi hinek din ve ew têkbirineke zorbed e ji rastiya civakî re û hewildaneke bilh e ji cemkirina li ser xewinên xelkê ji dadmendiya civakî û guhertina demukratîk re. Ev mirindina ji bo gîhiştina desthilatê bê guhertina naveroka wê, gendeliya civakî hişt ku mezin bibe li ser hesabê bijardeya bîrawer a ku li rêyekê ji guhertina naverokî re digere û dîtina pirojeyên geşepêdanî dikarin rewşê biguherînin bi afirandina rewşekî baştir , lê ew têkçûna li her derê belav bû û paşveçûna aborî û wêrankirina naveroka binî bibû asteng li pêş gîhandina aramncê. 7- Dîtinekê li girtina siyasî Aramancên girtina siyasî ew ji bona celewkirina hişmendiyê ye taku nerame, ev yeka wê ji desthilatiya comî re hebûnek dirêjdem di fermandariyê de misoger bike, taku civak bibe du par alîgir û dijber jêre, herdû êzing in desthilatiya gelemperatî xwe bi wan germ dike dema pêwîstiyê, ji ber ku milhûrî civakeke mîna xwe çêdike,ta ku li hember tofê beranber derkeve. Bivveyên herî zehmet ji aliyê jinavbirina wê dema ku milhûrî bibe baweriyeke civakî, ji ber bi navê parastina welêt ji pîlanên derveyî ve civakê alîgir ji desthilatê re li paş roparta desthilata gelemperatî disekine li hember tofê dijber ê ku li bin konê niştecîbûn û penaberiyê de dijî, ew parçekirin çi kedên takekesî tune dike ji bo tekoşîndariya sîstema siyasî, berhinde zorenga civakî di navbera tof û bijardeyan de ji bo berjewendî û hebûna wan ji sedemên ne zindî ne ji girsbûna desthilatê û berdewambûna wê ji dûrkariyê re û cenga wê li hember demukratiyê, li gel wê em rêbaza siyasî têdighin ji ber ew xwe mirineke ji malgirtina aboriyê û bişanhildana gendeliyê mîna xwedawendekî dîrokî , bê guman milhûrî ji xwe re bihaneyan dibîne taku bimîne wek xwe bin gelek nav û bîrdoziyên çirûsîn, rewşa wê mîna rewşa darê şîn e ê bê ber ( Milhûriya Birûlîtariya) 1. Bê guman ku Baes li pey xwe ve cewrik kedî kirin ku li gor wê tevdigerin û li ser bumbekirina cemaweran bi rêya sloganan dixebitin û li ser werîsê bêhtirî meymûnan dilîze, li gel wê cotbûna sertî û stûxwarî hevcêwiya desthilata Baesî û civaka pepûk e, ji ber zordariya şoreşgerî bi lez dibe zorkariyeke desthilatî û dibe destikek wêrankirin ji civakê re, û binpêkirina berketî û raberiyên takekes dema hewila jiyaneke baştir dike, lê dema hinek xelk hene ji bo rêberê rêzdar dimrin wateyê vê yekê hebûna terora dewletî mîna ricîmeke serkotkirinê wek rastiyeke aşkere, ji ber vê yekê teror bi wan kesên ên xwe ji serok re kirin qurban re girêdayî ye ,ên laşên xwe kirin mertalekê ji bo parastina sîstema nêrîtî a petoyî. Ev ricîm armancên xwe yên hundirî pêkanî, ji afirandina civakeke desthilatî li ser xwe parçe dike û derdê jevbûnê dikşîne bi rêya ramanên ên nimûnebûneke dûrî jiyanê armanc dike, ji ber ku xewinên yekbûna Erebî civakan hîştibûn ta demekê bawer bibin ku Baes ew bîngeh e ji rabûna civaka Erebî re, mîna ku hinekan bawer kiribû ku komînist rizgarîbûn e, an Nazî ew rêyeke ji nijadekî zelal re û bi hêz ve , ji ber vê yekê avakirina dînbûna komî binyadkirineke ji terorê re bi derbasbûna dîrokê ve û hêzên milhûr zincîrên karbonî ne ji tek armancê xwe dûrnaçin û ewa qutkirina takekes ji rewşa xwe ve taku bibe mirovekî ji xwe dûrketî . Sîstemên milhûr di jihevxistina perwerdeyê de heta radeyekî mezin biserketibû û tiştê ku em îro li Sûrî , Îraq û deverên rojhilata navîn dibînin ji komên tundirew dijberên ricîmê û hin din jêre alîgir û şerê wê ya dirindî li hember hevdû , em baş têdighin kiryarên desthilatê ji wêrankirina pêvajoya perwerdehî û bumbekirina wê ji kokên wê ve beranberî derketina sertiya dijwar . Zarok hatibûn e xwedîkirin ta bibin şêrzadên Seddam Husên li Îraqê û şêrzadên Esed li Sûrî herwiha şêrzadên ji şêrê Sunne re Erdoxan, ew di rastiyê de qurban in ji hebûna sitemkariyê re û hebûna serdestên bi mirov û mêjiyan ve, welat bi dû hevdû ve hatin roxandin û sitmekarî kole û beniyan zêde kirin, bûn e kargeh ji berhemdana wêraniyê re û şuştina mêjiyan û berdana gendeliyê. Saziyên Islama siyasî çalak bûn ji berhemdana zaroktiyeke pepûk re bi diljêçûn û hingemeyê ve kelepçekirî , mîna dirêjiyekê ji saziyên netewî a Etetûrkî û Baesî re di gunokirina mêjiyan de û wêrankirina raberiyên afrênerî bi rêya weşandina zorbazî , kedxwarî û stûxwariyê ve û encam ji vê yekê cengên navxweyî bê rawestan û bazarên qezencî ji firotina çekan ve û terorek e parzemînan derbas dike çi kes jê bi ewle nabe. Zanyar li deverên rojhilata navîn lêgerîn dikin ji bo pêşesazîkirina şoreşa zanyarî a bi raman û şaristanî û reseniyê ve girêdayî, pişta wan ji vê yekê re mihrivaniya gellan e û berketina wan ji bîraweriyên takekesên wêna ên afrêner ve ên nayên pişaftin an çewisandin, ji ber ku çendîn dem derbas bibe çendîn erkên li ser milên xwediyên raberî zêdetir dibin, taku bibin xetîreyên rizgariyê ji civakên xwe re li hember hêzên faşîzmê ên dixebitin ji bo kuştina wê giyanê , li gel wê zorenga hêzên zanîn û ronakbîriyê li hember hêzên nezanîkirin û diljêçûnê di cenga Tirkî de li hember hewildanên rizgariya Kurdistanî berz dibe, piştgiriya gellan wekî takekes bê ew desthilatî nîşanek e li ser jîniya hişmendî û wijdana mirovî ye ji zarzariya wê re ji bo pêşesazîkirina biryara civakî. Piraniya tevgerên şoreşgerî ên pişt re bûn e desthilatî, em wan dibînin ku sloganên rakirina kedxwariyan li ser netewê radikin ji bo rizgarkirina wê ji lepên mêtingeriyê ve, di eynî demê de ew dikevin di xefkê reweştên desteserkirina civakê de taku dirêjtirîn dem bimînin, û bi qasî ku tê desthilatiya diravî û aborî pêkbînin, ji bo bikeve di berjewendiya tofê fermandar de, berhinde dewletên netewî ji bo pişaftina pêkhateyên nijadî di xwe de bisernakevin, herwiha dirêj nakin, ji ber teqandina rehperestiyên xwecehî û hevçûyînên ragehî û berjewendiyên kesên di fermandariyê de nakok dibin û ew hevpeymana berjewendî belav dibe bi hebûna lobî û dezgehên ku di nav hevdû de şer dikin, ji ber cûdabûna heyî di karê wan de û parvekirina samanên welêt, ew rewş di hundirê desthilatê de pêşî diteqe û bijardeyên civakê di vê pêvajoya lêdanî de têne bikaranîn, ji bo tov şerê hevdû bikin bin gelek navan, yek jê rabûna nirx û belavbûna gendeliyê û vexwendina ji bo guhertina ricîmê ta roxandina wê, berhinde hemî têgehên desthilatî ên milhûriyê dikin bîngehekî ji bo hebûna dewletê bi vî awayî saz dikin û civakeke zorbaz ava dikin, û ew nikare li hember wê zorbaziya rojan e çi tevgerê bimeşîne. Ev yeka bervajî gotina zanistê lawiran Torlîf Şildirb a Nerwêcî ye dema dibêje : ( Milhûrî ew binema bîngehîn e ji bo civîna mirovî , lawirî, sebinzeyî û bêcanî ye , ew ramana bîngehîn e ji cîhanê re.) Şoreş mîna pesindaneke zordar wateya wê cengeke navxweyî ye bi awayekî ji awayan ve, cenga xwediyên vînên nû li hember xwediyên vînên heyî, vîna civakî li gor vê yekê vînek e pêrewî ye li gor xêzên artêşkirina tofî,netewî û ragehî tevdigere, xweradestî fişarên derveyî dike û kar û barên wê a ku hewila guhertina ricîman dike an ji bo fişara aborî li ser wêna, di vir de cemaweran dibin e êzing ji guhertinên dewletan re û ji wan destwerdanên derveyî re li ser wêna ji bo guhertina wê bi demê re an roxandina wêna bi rêya bijarên xwepêşandinên aştyane ve û piştî wê cenga navxweyî tê, bi vî rengî rojhilata navîn binav dike di çirava windabûnê de, ji Îraqê ta Yemenê , Sûrî û Libnanê û bi dawî ve Îran û Tirkî , gel di xwîna xwe de digevize, û dirinde bumbebaranê dikin , dikujin û wêran dikin ji bo armancên xwe di heyînê de misoger bikin, nakokiya berjewendiyên navdewletî bîngehekî ji awanteyê re diafirînin, dibin carne paş rabûna ricîman li ser hesabê ketina ricîmên din, ew berjewendî şerpîna xwînê û dijwariya wêraniyê jêre nabin xem, lê ew diridî gurtir dikin li gorî geregiya xwe bi dewletê ve, ji ber ku wêraniya wê a aborî dihêle jihevbikeve û bi demê re parçe bibe, hebûna pirsgirêka Kurdî bê çareserî rê bêhtir vedike ji tevderbasbûnên berjewendiyan û dûbare amadekirina navçeyê li gor xwestekên dewletên mezin ji bo desteserkirina li ser hatinan. Mebesta me bi rabûna gelerî a desteberkirî ve ewê hatibû çêkirin li gorî hevpeymana Saykis Bîko li ser kavilên desthilata Osmanî, ji ber ji van welatan re çi sabarên rastîn nebûn ji dema ku ew erd desthilatên diravbûyîyan di navbera xwe de dabeş kiribûn li Şamê û Misrê herwiha Mexol li Îraqa niha de, lê Kurdistan di navbera Osmanî û Sefewiyan de hatibû parçekirin, ew parçekirin civakeke xurist û lihevhatî durist ne kiribû, lê ew ricîmên fermandar ji wan deveran re kêşeyên civakî afirindibûn herwiha kêşeyên ragehî , mîna şerên navxweyî li Lubnanê û lêdanên leşgerî li Sûrî, Tirkî , Îraq û Îranê, serdestbûna partiya Baes li ser desthilatê li herdû welatan Sûrî û Îraqê û şerê desthilata Esed bi Biraderên Misliman re û herwiha dagirkirina Esed ji Libnanê re û dagirkirina Seddam Husên ji Kiwêtê re û mijolbûna wê bi şerê bi Îranê re ,alozî di van deveran de qet nesekinî, ji ber ku sabarên rojhilata navîn mîna hevdû ne herwiha ricîm û hişmendiya gellên wê û hîn mane mîna parêzgeheke navnetewî. Metirisya bîrdoziya netewî xwedî rengê nijadî a bêgur bi bergê ragehîbûnê ve diyar dibe, ew sabara destkarîbûyî kir mîna mayîneke mezin hindik maye biteqe di kîjan kêlîkê de bi sedema kiryarê derveyî an fişarê aborî ve , ji ber milyonên xelkê bê kar in û li ser xêza xizaniyê de dijîn, bêkarî şaxdayî dibe û berdewam girstir dibe, li rex ku gendelî bi herdû simên xwe ve hemî saziyên ewlehî digere herwiha a karguzarî jî. Ev yeka hemî di çarçoveya wê sabara hejiyayî, rewşeke xirab e bi dijwarî li hemî meydan û derbarên jiyanê, wisa bi derketina lawazî û binkeftinê, bi nediyarbûna têgeha yekîtiyê û têkçûna wê ji berjewendiya berzbûna komên tariyê ê sûdgir ji têkçûna giyanî û civakî ve. Ola siyasî ew cûreyeke ji cûreyên terora rasterast ê tê naskirin bi sertiya xwe yê ku pala xwe dide li ser deqên ku mirovan dehf dide ji sertiyê re, jinê mîna destikekê ji kêf û lîskê re dibîne, hizran vedigerîna li qamçîbazîkirin û birrîna dest û xwestina bacê bi zorê an bê wê şer e, ma gelo di vir de çi felsefe di ol de heye û çi wate jêre heye ji derveyî terorkirin û beherandinê ve?! ,wekî ku Enton Seade 1 di pirtûka xwe de çêbûna netewan de guman dike: R 69 ( Ol ji aliyê hişmendî ve cûreyekî ji cûreyên felsefeyê ye di şîrovekirina diyardeyên gerdûnê û encamkirina dawiya wê û çarenivîsa henasa mirovî.) bîrdoziyên netewî hewildabûn çîrok û efsanên dîrokî bibêjin ên ku biserketina nijadî aşkere dibin, ji bo bibin çekekî dirêjkirî li hember netewê cîran, dîrokê bikaranîbûn mîna alaveke gurbûyî û helankirî ji bo şer û tevlîheviyê ligel netewên din, wisa dikarîbûn bi hêsanî ve desthilatiyê bi dest xwe xin, bi rêya qestkirina xewinên cemaweran û gurkirina agirên balabûn û biserketina netewî ve, ji ber vê yekê ricîmên netewî bibûn çekekî dirêjkirî li ser ew gellên ên xwe bala dibînin bi xwe jî, bibûn bihaneyekî ji van sîsteman re ku bimînin bi hebûna desthilat û milhûriya wê, herwiha bicîkirina ragehiyê li paş bergê netewbûn û şerê mêtingeriyê, Impiryalizmê û Cihotiya navnetewî , û tiştên mîna van gotinan ji sloganên ku kolana Erebî bi rêya wan hatibû xapandin û ew hîştibû mîna koran biçe berve koçka gurandin û binkeftiya moralî, li gel wê di hundirê wê erdnîgariya şaxdayî kêşeyên gelek mezin bûn, di nav xwe de pir pêkhateyên zimanî nijadî helandibûn di nav tek zimanî de, jibilî paşketina wê roparta a bi Islama Siyasî ve hatibû deqdan, ji ber vê teqadina gelerî nêzik dibe û girtinheviya qezencî dibe pêdiviyekê û têkdana rewanî û jihevketina civakî dibe rewşeke misoger, bi derketina cengên navxweyî şaxdayî li deverekê bi xwe de çêdibe ta bighe deverên din û ferehtir bibe . ----------------- 1-Enton Seade: 01.03.1904- 08.06.1949 , dameznerê partiya Sûrî netewî civakî. Dûmahî Zanyar tekoşînê dikin ji bo nirxên rewiştî bi derbasbûna dîrokê ve biparêzin bi rêya pêgirtina wan bi erka mirovî ve tevî kelemên gelek ên li pêşiya wan derdikevin. Û bi vegera me ji pirtûka (Terora pîroz a Tîrî Êgiltûn) 1 em dikarin rexên diyardeya pîrozbûnê û kokên wê yên dîrokî bêhtir bişopînin, tayhevbûyiya babetî li pêş vê yekê ew berzbûna mirovê zanyar e bi hestekî bilind ji berpirsyarî û rûbirûbûnê ve li hember hewildanên kesên xwe kirin e xwedawend ji bo binpêkirina nîşanên şaristaniya mirovî . Bi rêya vexwendinê ji damezrandina civaka zanînê re ê ku rê vedike li pêş derdana hebûna aram, serkeftina zanyar Nêlsun Mandêla di jiyan , xebat û helwestên xwe yên zelal de û pabendîbûna bi nirxên zanînê û netivîkirina zordarî û nijadperestiyê mînakek baş e li ser bezbûna zanebûyînê, ji ber ew helwest bingehên rabûnê binyad dikin pêşî ji yekbûna çarenivîsan û bawerî bi aştiya cîhanî ve, bi palpiştîbûna li ser kurteencama serpêhatiyên mirovî yên li dora wê destûr û yaseyên rewiştî û yasegeriyên civakî civiyabûn, ji bo rêgirtina li pêş têkbirinê û gîhiştina jiyana balatir a stûna wê têgihiştin, bîrawerî û baweriyê ye. Li gel wê ku tevgera rewşê ji pevxurîna mirov bi alavên hebûna xwe ve dertê û civandina wî bi kesên din re yên bi wî re pêdivî,nirx û hestên bilind parve dikin, pêdivîbûn bi hebûna nirx û mînakên rewiştî taku bibin rêgir û mertalekî li pêş hewildanên dirindîbûna mirovahiyê, berhinde em gelek mirov dibînin bi derbasbûna dîroka kevin ve li ser dû beşan ve têne dabeşkirin: zanyarên xwedî hişmendî û hostetî ên kedê didin ji bo wêzimkariya jiyan û mirovan li pêş ezezan ên li dor gendelî, bedkarî, hingeme û malgirtinê bi hemî dûrî û destikên wê yên bed ve civiyan, lê zorengekî berdewam û qayim di navbera herdû tofan de heye , ew zorenga heyî li ser westandina berdewam. Felsefa Evîn hebûn e û hebûn zanîn e encameke dibişkive ji rastiya nirxên xuristî ve mîna vexwendineke ji mirovê nû re taku ji çi tiştê ku peywendiya wî bi a din û cîhanê ve têkdibe rizgar bibe ji bo pêkanîna xweşiya hertimî . -------- 1- Tîrî Êgiltûn: rexnegirekî Birîtanî ye,di 22.02.1943 de jidayik bûye. 2-Nêlsûn Mandêla: 18.07.1918- 05.12.2013 siyasetmedarekî li hember sîstema nijadperestiyê li başûrê Efrîqiyayê rawestiya, di sala 1994-1999 de dibû serokê başûrê Efrîqiyayê. 3- Can Cak Roso : li Cinêfê, 28.06.1712 jidayikbû û di 02.07.1778 koça xwe kiribû, nivîskar û feylesofekî ferensî ye. Ramanyarê zanyar Can Cak Roso pêşenga nimûnebûnê bû û pirtûka wî (Hevpeymana civakî) dibû Incîlekî ji şoreşa Ferensî re , ew piştrast kir ku çi şoreşekî radibe bêhtir berz dibe dema naveroka xwe ji nirxên sirûştî digre, ji ber ku çûna çi tevgerekî rabûnyî lêvegera xwe yê bingehîn nirx in. nimûnebûn nakeve, pêdiviya xwe bi sêwirekî ve heye ji bo avakirina kirdeyekî an sazîkirina xêzên raman û nerînan û ji ber ku mirov bi mirin, rewrewk û tirsê ve bindest e, nimûneyîbûna giyanî bibû berdêlekî suriştî ji têkçûn û êşê re.. ❝ ⏤Rêber Hebûn ريبر هبون❞ Rêyên zanyarî ji tekoşîndariya
nijadperestî, koçberîbûn û totelîteriyê re
Rêber Hebûn
ji pirtûka Evîn hebûn e û hebûn zanîn e
1- xuristiya sîstemên rojhilatnavînî
Rojhilata navîn di seranserê neqşeya xwe de ricîmên mîna mafiyayê têde berz dibin, rewa ne di warê navdewletî de, terorê li pêş çavê cîhana sivîl pêktîne, guhertina wê bi destê destwerdana derveyî ve ye, ne li ser xwestek û vîna cemaweran e, li gel wê ew dewletan tundiya kor pêktînin ji bo serkotkirina çi tevgereke gelerî armanca xwe guhertin e, li pêş newêrekiya van desthilatan û sertiya wan ji kolekirina cemaweran û dûrxistina wan ji şêweyên têgihiştina jiyanê, dema jehrên xwe yên netewî û ragehî ji gelên xwe re dihêlin bi rêya wê ve fermandariya xwe ji civakê re berdewam dikin carne bi xapandinê ve û carne din bi hêzê ve,li gel wê em dikarin bibêjin ku vexwenderê guhertinê ( dijberiyên çekdar) ne rastbûn bi vexwendina xwe ji guhertinê re, ew têgeha guhertinê tênegihîştin ji bilî guhertina kesayetan û danîna kesayetên din dewsa yên berê, xemên ên nû tenê berdewamkirina rêbaza pêşiyên xwe yên zorkar (Hilbûna Sûrî) (Îraq piştî ketina Seddam Husên.)
Herwisa ev beza dijwar bê dunde û armanc dibe, li rex gêjbûna mêjî û koçberiya wî, taku ji encama vê yekê ve bibe êzingekî ji cengên navxweyî re
ew ceng tiştekî li pêş xwe nahêlin, mirov û keviran jinavdibin,ji ber vê yekê pêdivîbû zanbûna guhertinê, wate û çawaniya wê, ma ew ji bo nûjenkirina jiyanê û demukratîbûna wê ye an ew derbirîneke li ser sernigûnbûn û lotikînê li paş ve?
Ji ber vê li hember zordariya desthilatê bi hovîtiyeke berdêl têkirin, ne kêm pepûkî ye ji aliyê zorkar ve, ji ber ku cengên çekdar ji berjewendiyên dewletên herêmî û navdewletî ve ye, bingehekî ji kontirolkirina rêyên wê re çêkiribûn.
Ew cengeke bi hevgariyê ve bindest e, van ricîman dibin têde husteya pêkanîna cûreyên komkûjiyan (Komkûjiya Helebçe 1) ( Komkûjiya Hema2) û çêkirina aloziyan û belavkirina hingemeyê ( Serbestberdana ricîma Sûrî ji girtiyên Islamî re dema vêketina bayê gelerî li Sûrî 2011) li gel wê tundî û dijtundiyê ( Ricîm û dijberiyê) dihêle xelk di nav deryayeke xwînî de melevaniyê bikin, gunehên yên berve saman, desthilatî û gendeliyê de diçin aşkere dikin bi rêya çûna berdewam û rabûna li ser xwestekên xelkê û mafên wan (hevdûgirtina Sûrî 3.)1- Komkûjiya Helebçe: hêzên ricîma Îraqê li hember Kurdan li bajarê Helebçe ya Kurdistanî li başûrê Kurdistanê 1988 pêkanîbûn.-
2- Komkûjiya Hema: komkûjiyeke di Sibata 1982 de çêbû dema hêzên bejî a Erebî Sûrî û bêlûkên Piştevaniyê bajarê Hemayê dorpêçkirin li gor fermanên serokê welêt Hafiz Elesed 27 roj ew dorpêçkirin berdewam kir ji bo qirkirina raperîna Elixwan Elmuslimîn li hember dewletê.
3- Hevdûgirtina Sûrî ji hêzên şoreş û dijberiya Sûrî ew hemahengiyeke ji komên dijberiya Sûrî pêkhatibû.
Û di bin siha windabûna dîtina cûda de kom bê rêber diçin û ji hevdû ve mîna libên tizbiyê belavbûyî belav dibin,li benda kî wê bi rêve bibe, bê ku alavên rêveberkirinê binasin, di bin siha nediyariya guhertinê lê pala xwe dide li ser ramanê û çalakirina ji rêveberkirina wê ve bi rengekî kirdeyî ve bi rêya gotûbêja bi mêjiyan re û şiyarkirina wan ve bi rêya têgihiştina wê ji sirûştiya rewşa wê ve, li gel wê civak derbirîneke ji rengê sîstema desthilatî re ye dema di dîmenê wê de rewşekî diyar dibe têde maf û erkên takekesan tête daqurtandin, ji sedema bikaranîna tirsê mîna alavekî ji derbirînê li ser sertiyê ve, wê çawa mêjî rabibe û zo mezin bibe bin siha kêmanî û pêdiviyê, lê bê guman ku qonaxên mirov a yekem ta radeyekî mezin kesayeta wî ava dikin, ji ber ku fişara civakî û hestbûna bi sêwîbûnê ve û kêmaniya mezin ji nermiyê re dikare kesayeteke bê par têkçûyî ava bike , derdê êş û pêrewiya mezin berve tundiyê bikşîne û ev yeka dihêle hestekî ji tolhildanê ve diyar bibe û gera li ser mafa a windayî bi rêya xwestineke dijwar ve ji xwestina wê re bi rengekî nankor û çavbirçî ve.
Ew yeka dihêle kiryarê gunehbariyê carcaran durist bibe, û xwedîkirin dibe amana bingehîn e ji pêşwazîkirina hemî reftar û kiryarên yên zarok wêna dimêtê ji destpêka çêbûna wî ve, tewrîvanên çepgir dibêjin ku sermedarî ew tekbare yê divê li hemberê wê şer bête lidarxistin bê ku bibêjin ku totelîteriya navendî ew kargeh û bingeha sîstema hebûna wê ye û divê pêşî bête jinavbirin û guhertin, ji ber ku navendiya totelîter ew naveroka sermedarî a bingehîn e ji çi hilweşandineke civakî a hatî re .
2- hewildanekî ji têgihiştina koçberîbûnê
Seyrbûna mirov ji tiştekî re ji derveyî tiştê ku di destê wî de ew dihêle ku zêde biêşe, ev yeka me dihêle em vegerin felsefa Hindî a banga têgeha ne girêdanê kiribû, dema gotibû ku derd çêdibe dema mirov bi tiştekî ne a xwe ve tê girêdan, em dikarin wisa rêwîtiya mirov di nav koman de bi derbasbûna xwe ve li qonaxên çêbûna wî vegerînin ,ku ew serpêhatiya girêdanê ye, û têkreçûna têgihiştina wî ku ewê din bi me ve ne girêdayî ye ew tiştekî ne diyar e ji derveyî refê takekes ve û çûna wî ya xweserî û xwesteka wî ji girêdan û pêketinê re, ji bo nîgarkirina rewşa têkiliyeke jiyankirinê armanc dike, ji ber ku di bin siha wê civakê de ,em azadiya biryarê dibînin ku ne diyar e ji henas re di bin siha ricîmeke nêrîtiyê de, xuristiya ramana a jiyanbûyî ew ê qelşanê kûr kiribû bi sedema harbûna hêmanên tirs û pêdiviya dijwar ve di navbera tofên civakî de, ji ber peywendiyên mirovî bi têkreçûn û qutbûnê ve bindest in,tirs ji şadiyê ve û dûrketin ji gera li wê , ev yeka wateya wê ketina di lawazî û hingemeya henas de ye, li gel wê zoreng natebite, û di vir de kêşeya azadiyê aşkere dibe,li gel wê yaseyên sert ên mêjiyên takekesan dişon û wan dihêlin bê can û mirî bin an mêrên rîbût bin, nikarin çi guhertinê pêkbînin,tenê têkreçûn û awanteya a ku hişên yên li ser her tiştî serdest aşkere û nehêne dike, li gel wê ramanvanê Rosî Nîqolay Eliksenderûftş Birdayif dibêje : ( Çi tiştê ku ji civakê ve dertê nêzî koletiyê dibe, lê çi tiştê ku ji giyan ve dertê banga azadî û derperînê dike.) û bi vî rengî ve em gotinê wî dibînin berztir dibe di rewşa vê civaka dorpêçûyî de bi bend û baskên xizanî û milhûriyê ve.
Bê guman ku wêjeya zîndanan (Şeytanok- Mistefa Xelîfe) nûnertiya diyarkirinekî ji rewşa zîndanî a deronî re dike, li pêş lêdan, işkence û kişkişandinê yê ku ew wan jiyan dikin û ew fêrîkirineke ji aliyê deroniya wî re ye, herwiha hestbûna xwestina mirinê bi sedema azarbûnê ve ye, an çi tiştê ku êş û bindestî û tirsa heyî radiwestîne, berhinde ji êş re qonax û çaxên berve bedkariyê li kirêtirînê radibin ta tiştê herî bi saw û bi dînbûn ve, li gel wê azarbûna pîroz heye a ku di deqên olî de diyar dibin bi rêya gotûbêja soz û gefdanê ve , li gel wê tiştekî ji hestbûna bi azadiya xwedayî bi saw ve nîne ji ber ku tê pesindan bi rengekî bi bandor ve dikeve di hest û hizrê kesê pêşwazker yê bawermend de ta li wî pêdivî bike ku bitirse ji bêzariya a di jiyanê û piştî mirinê de. (Azariya gorê û Dojehê.)
3-Bandora cîgeha nû li ser niştecî
Em peywendiya niştecî bi cîgeha nû re dibînin ku bi temamî ve cûda ye ligel cîgeha a ku lê nû penageh dibe, bi sedema bêhoşiya wî û xastina wî ji mîl û helwestên demborînê ve, ji ber ku guhertina têgeh û reftaran pêdiviya xwe bi demê ve heye,ev ji bo kesên bilyan in ên ezmûnên bi êş ve berî penaberiyê jiyabûn, lê ew nikarin bibin beşekî xuristî ji civaka nû di derbarê têkelbûnê de, eger em wan bi zarokan ve daneberhev bikin, zarok zo têkel dibin bi awayekî rehet û hêsan ve.
Reweşt fermandariyê dikin li ser wan kesên ên zehmetiyên têkelbûnê li cîgeha nû dikşînin, ev yeka ne bi pêwîstî ve mirov bighîne encamekê bi çêbûna qayimbûnekê ji yekgirtinê ve bi xuristiya welat yê lê ew kes têde niştecî dibe, têgihiştina mirov bi palpiştbûn li sirûştiya vegûhêztinên wî ve û şîrovekirina guhertinan li gor rewşên bandorbûn û bandorkirinê ê jîndarê mirovî wana pêşwaz dike bi sûd in ji bo diyarkirina peywendiyê di navbera mirov û erdnîgariyê de bi rêya pevxurîna wî bi kesayet û alavan ve û wergirtina wî ji serpêhatiyên sûdmend re û beşdariya di avakirina kesayeta takekes de û avakirina zanîn û berketiyên wî bi rêya peywendiyê bi derdorê re,lê ev yeka ne hêsan e ji xwedî serpêhatiyên hevgarî ên serkotkirineke desthilatî û civakî di eynî demê de jiyabûn, ev yeka rolên têkelbûna wan di cîgeha nû de asteng kiribû, li gel wê komên serpêhatiyan ên takekesên penaber werdigrin sînora pêkanîna wan ji şopandina mercên guhertinê re ligel rewşê sînordar dike, li gel wê serguhabûna ramanî , wijdanî û viyanî di bin siha derdora nû de bi rengekî xwebexş pêknaye, li gel miqatebûna bi takekes ve û şîrovekirina paldarî û kiryarên wî ji ber ku gelek girîng e ev yeka ji bo naskirina aliyê nehêne ji kesayeta wî ve, ya armanca jiyaneke baştir dike, lê rikeberiyên rewşê û bendên jiyanê û fişarên wê ,herwiha çendayîyên ên rolekê ji nîgarkirina nîşanên jiyana mirov dilîzin mirov birêve dibin ji gîhandina rastiya a dibêje ku mirov lawê wan xêzên bêçare ne û ew li ser rehniya xuristiya rewşan mirovekî ne azad e û azadî dimîne nîgaşek, hizr mijol dike û pir caran ne xuya ye, wateya wê çi ye?
Çawa mirov pê şad dibe bi awayekî giyanî an daringî ve!?
Ev pirsînên yên di hizrê takekes de dilivin di dema gera wî ji bo penageyeke aram ta têde bijî, cîgeheke ku têde bê tirs û metirsî tevbigere, lê metirsiya mirov timî di hizr de dimîne , dema hebûn tune dibe û mirov dîlgirtiyê demborînê dimîne bi helwest, bûyer û bîrovebûnên wêna li ser henas ta demekî dirêj ve .
Takekes timî di bîranîna demborînê de ji reftarên xwe ve qutnabe, bi taybetî ve eger ew demborîn têde saw û têkreçûn hebe, ji ber ku lêdanên yên derbasî takekes dibin bi demê re neman nabin, lê di ne hestbûnê de cîgir dibin û tevlî koma sêwirên takekesî dibin,di hundir de dimînin, di nav xwe de dijîheviyan hembêz dikin, dema takekes bîra erdê dike, hewayên hêdî ne rêncbûyî dibin pêşkerekî ji jiyaneke baş re, têde geşbûn û ferehî gelek peyda dibe, bi vî rengî em dikarin takekesê penaber têbighin dema xwe li dor zincîrekê ji helwestan dipêçîne wî hîşt tebitî be û li dor demsalên demborînê û peywendiyên wê pê re bizîvire, bi awayekî dudil ve, ew metirsî parçeyekî naye veqetandin ji henas ve, dihêle hensa fêrî sêwirên xwe bibe, vekişîna berve ez û dûrketina ji nakokiyên din ve bi wê re, tenahî hîşt bibe nanê jiyanê a bingehîn, ji bo em henasê binasin divê em têgeha piran di navbera din de saz bikin, ji ber ku reqbûna a ku penaber bi ê din re dijî wî dihêle tam ji aramiyê qut bibe, û jêre xuyakirin dide ku jiyan tenê şeytanokeke li ser xwe ve dizîvire , rastî çi ye?, bi rêya tiştê ku mirov ji jiyana xwe dixwaze tê berketin,ango tiştê wî dihêle geş bimîne û wateyên ferehiya cûrbecûr bijî.
Serpêhatiyên mirovan encameke girîng in ji takekes re ji bo bikaribe henasa xwe geş bike bi rêya guhertinên girîng di derbarê pêşveçûna kirdeyî de, têgihiştina vê yekê alîkariyê dike ji bo têgihiştina zikmaka rastiyê bi palpiştbûna li ser seyarana girtinheviyê ji bo baştirînê.
4-Nasnameya serketî di rû nasnameyên barketî de
Cengên nasnameyan bê guman di her cihî de û ji derveyî sînoran ve diqewime, lihevketin di kokên xwe de kêşeyekê radike naveroka wê hewildana desthilatên netewî a navendî ji binyadkirina girtinheviyên navxweyî ên gerentiya hebûn û serdestiyên wê di dewlet û civakên xwe yên resen de didin, li gel wê em Tirkên alîgir ji rêbaza Islama siyasî re a ku ( Erdoxan 1 nûnertiya wê dike) dibînin tevî ku gelek ji alîgirên wî li Elmanyayê jidayikbûn e di nav derdoreke demukratîk de ku bi maf û erkan ve bawer dibe,lê ew tevî vê yekê şêwaz û nerînên netewî ên teng a li hember her tiştekî demukratîk derdikeve weşan dikin.
Ew nakokiya a cîgir di nav vê tofê de ,şopîner li matmayîbûnê dehf dide, ta bipirse li ser dûsereyîya ramandinê, eger tu bi milhûrekî desthilatdar ve bawer dibî û li pey wî diçî, çima venagerî û li welatê ku ew têde serok e najî!?, dewsa tu bi binemayên yeksanî û demukratiyê ve li van welatan şad dibî?!!.
Welatê ku ew têde mezin bûn e û bi civakên wê re têkelbûn e, çawa em dikarin vê şîrove bikin û vê cihêbûna ramanî têbighin dema tu piştgiriyê milhûrî û navendiya dewletê dikî di eynî dema tu li welatekî li ser bîngeha sazî , ricîma yekbûyî a ne navendî û yaseyê avabûye de dijî!
Ev yeka me dihêle em agehdar bibin sengerkirina parastvanê nijadperestiyê bi ramaneke li hember jiyanê û hevjiyana hevbeş napejirîne û li hember nerînên cûda tekoşînê dike ji berjewendiya yekalîbûna nerîn,raman û gelemperatiya wî.
Em cengên nasnameyê dibînin mîna bersiveke ji suriştiya girtinheviya mirovî dema bi rêve diçe ji bo parastina taybetmendiyê bi rêya jêbirina taybetmendiya ê beranber ve an pişaftina wî di nav xwe de, li gel wê zorenga nijadan li ser nankoriya malgirtinê derbirîn dike,dagirkirina erdnîgariyê, hatinên xwarinê, gaz û avê .
1- Receb Teyib Erdoxan 26.02.1954 hatibû dinê, siyasetvanekî Tirkî ye û serokê duwanizdemîn e û niha ye ji Tirkî re ji sala 2014 ve.-
Ev rê dide aliyê serkeftî ku destê xwe deyne li ser samanê, wê hilîne û anîber bike li ser hesabê stûxwariya nasnameyên biçûk ê helistên bergiriyê li cem nîne taku bikaribe li berxwe bide, ji ber ku navçe bi girtinheviyan ve cîteng bûye, û li ser nanê diljêçûnê jiyan dike, berdêla vê yekê pêkanîna pirojeyên têkoşîndar û jînî û vexwendina li civakeke zanyar ,xwesteka karê sazmanî dike mîna destikeke rizgarbûnê ji cenga nasnameyan a vala, eger agirên cengên gewdehî û devên agir û gullebaranê rawestin, lê wê bi hêsanî şopên agirên gûrbûyî newe jinavbirin, ên bi xwe re heznekirî û kînê tînin, û li ser tê avakirin ji aliyê ew ricîma a ku bi movikên dewleta Tirk ve ji damezrandina wê ve girtî ye, li ser bingehên nijadperst û totelîter çi nirxî ji netewên ên pê re dijîn nade, serweriya nijada Tirkî û binyadkirina wê mîna çandeke bingehîn li dibistan, peymangeh û zanîngehan û kûrkirina daberizka ez û bişanhildana diljêçûnê bi rêya vê yekê, kûrkirina girsbûnê di ez de li cem nijada tirkî bi fermaneke desthilatî ve nûbûyî bi rêya hatina ricîmên faşî, ew xatirkariyeke ji tewriya hêz re ye, û kolekirina pêkhateyên lawaz, rûtkirina wan ji rabûnên hebûna xwe re,ji erd, nasname,ziman û şopên şaristanî ve, pişaftina rêzimanî ê ricîmên Tirkî pêkanîbûn gerentî dabû ji pişaftina gelê Kurd di nav zimanê Tirkî de, gelek hatibûn e pişaftin, nikarin dûbere li zimanê xwe miqate bin, an nirxekî baş û
rastîn bidne zimanê xwe, bi bihaneya ku dem dereng ket û êdî nema ev yek çareser dibe, an bi rêya bihaneyên ne girêdayî bi pêwendiya ziman bi hatinrêzê ve, û wisa em dibînin ku rewşa xemsariyê hatibû dîtin mîna hewildanekê ji bo hembêzkirina pişaftinê an pejirandina û rewakirina wê, ev yeka dibû ji alavên serkeftina qirkirina rewşenbîrî, li rex hewildanên dewleta Tirk ji roxandina kevineşopên dîrokî û konewarên şaristanî li bakûrê Kurdistanê (Hesekêf) wek nimûne û kevineşopên li Amedê ya kevin (Diyar Bekir- Taxa Sûr) û wêrankirina kevineşopên (Eyin Dare) li Efrînê, ji derveyî paşguhkirina wêzimkarî li navçeyên Kurdistanî û belavkirina Islama kevinşopî têde, binyadkirina rewşa çetîtiyê a bi saloxgeriyê û artêşa Tirkî re hevkar e ,herdû gelek kiryarên wêranker li hemî deverên Kurdistanê pêkanîbûn, ji bo bazdana xwedî war û valakirina navçeyan ji xelkên wê ve û koçkirina wê ya berdewam bi aliyê bajarên Tirkî a mezin ve û hîştina Kurdistanê paşgukirî wek kavilên bêkesmayî, ji ber vê yekê armanca tewriya hêzê ew guhertina kiryarê di derbarê takekes û koman de û ger bi cengên derveyî ve û qirkirinên gewdehî ve dewlet avabûn wê pişt re bête veguhêztin li qonaxa miqatebûna ji bermayên van cengan ve di civakê de, bi çandina tovên têgeha serweriyê ve li ser jîndarên lawaztir, gotinekî oveye bicî dibe naveroka wê ku( hêza wan pêkhateyên lawaz û bindest xurtir bû wê rikberiyeke metirsîdar li ser dewleta netewperest a bi hêz ve bikin), ma çawa dewleta Tirk hebûna xwe mîna neqşeyeke siyasî parast!?, bi rêya kirîna kesan bi pereyan ve , ji nêzikirina hinek rêvebirên êlên Kurdî ve (Hawarxwastina Eteturk ji axeyên êlên Kurdî ve di dema cenga serxwebûna Tirkî de) an bi rêya kuştin û serkotkirina şoreşan ve (raperîna Şêx Seîd Bîran sala 1925 pişt re serhildana Seyid Rîza 1937-1939), bi rêya ajotina êlên alîgir ji dewletê re li hember van şoreşan û ev kiryar tê nûjenkirin ji aliyê neviyên Toranî ve ta roja me ya îro ( çeteyên parastvanên gundan li hember partiya karkerên Kurdistanê.)
Ji ber vê em tekoşîndariya nijadperestiyê mîna kedekî zehmet dibînin dema dewlet mîna alavekî parastî jêre be, wî ji hewildanên gewirîn û serkêşiya cemawerî diparêze, ta bibe destûr û rêyeke jiyanê, bobelat û cengên navxweyî ta dema dûr bi dû xwe ve tîne tevî ku cîhan bûye gundeke gerdûnî biçûk ji pêşketina destikên xweşî û peywendiyan ve, lêbelê ramanên netewperest têkneçûn, lê têne çalakirin û xwarinkirin berdewam in (Rasta Millî li Ewrûpayê) û dehfandina cemaweran ji lêketinên vala ve bi dawiyê ve hatin û xêrên wê neman dibe, ji ber vê yekê kedên dikin di rû bivveya derbasbûna tewriya netewî û kirina wê mîna sedema parçekirinê hîn têr nake bi taybetî ve ku desthilatên xwedî moreke totelîter li hember çi hewildaneke demukratîbûnê li hundirê wêlêt an ji derveyî sînoran ve radiweste, mînaka vê yekê tiştê ku Îran û Tirkî dike ji guhertina rê û aliyê van şoreşên rojhilatnavînî ve û xwarkirina wê berve xefka Islama siyasî bi herdû şaxên wê yên Sinnî û Şêî ve, lê hewildana zorkariya fermî ji dewleta serkotker re ji bo bicîkirina xwesteka cûdaxwazî an serxwebûnê diyar e bi rêya pêngavên tunekirin û paşgukirina gellan yên dijberiyên siyasî ji van ricîman re eynî rêbaza desthilatê bikaranîn li hember pêkhateya Kurdî bi rêya berdana roparta serketinê, tiştê hîşt xwesteka cûdaxwazî an serxwebûnê xwestekeke lezlêkirî û serkeftî be dema ku bi xwestekên navdewletî re lihevhatî be, ji ber ku rastiya dîtina civakeke demukrat pêknaye di bin siha hebûna zorkariya fermî ên van dewletan pê êrîş dikin û di navbera hevdû de timî li ser piştrast û erê dikin tevî çiqas nakokî û rewşên aloz, ev yeka jî derî vekir ji destwerdanên navdewletî û zorengên herêmî re ê bêhtir gelê Kurdistanê buhaya wê ya giran dida.
5- Tekoşîndariya nijadperestiyê û berzbûna civaka zanyar
pîşesaziya azadiyê bi rengekî kirdeyî ve bi şoreşa mêr û jinê ve girêdayî ye di eynî demê de, û rêbaza zanyariya rastîn ew ji bo jêbirina kêmaniyê û hestbûna bi jêrîtiyê ve li pêş yê serkeftî an serçûyiya hilgir ji reftarên desthilatê ve yê pê hatinrêzên xelkê dixe di bin gefê de, divê ew şoreş bê têgihiştin pêşî ji pêdiviyeke bê sînor ve ji ezgerkirina mirov ve ta dûrî kêşeyê girêdayî bi bîrdozkirina wî ve be li gor rêbaza desthilatê.
Berketina me ji kêşeyên kûr ya civakê ve û baweriya me bi sûdê guhertina wê û rakirina jêrîtiyê ji ser jina rojhilatnavînî ve dibe sedemekê ji zayîna ramanan re û avabûna kesayeta ne pêrew , ji ber ku takekes pêşî li dayika xwe dinêre, mîna mînakekê di destpêka çêbûna xwe de, û li alava desthilatdar a sert dibîne çawa ku dixebite ji bo perwerdekirina mirovan li ser rageha şiyarbûn û tirsê , bi mebest ve hizr mijol dike bi rêya bêkarî, xizanî û paşgukirina wêzimkariyan û belavkirina gendeliyê mîna rêyekê ji belavbûna hingemeya civakî ve, ji ber vê yekê em zanyarên mêr li rex zanyarên jin dibînin parçebûyî , ji hevdû cuda ji bo çarenivîsê xwe dixebitin, çi sazî wana nacivîne û derdê parçebûnê dikşînin, ev yeka jîniya netewê lawaz dike, wê dihêle di nav dabeşbûn û parçebûna xwe yê siyasî de be, yên ricîmên totelîter li wan bi rêya tirs û kirîna kesan ve sepa kiribûn.
Zanyarê azad bi kirdeya mehnedanînê û vexwendina ji tekoşîndariyê ve bawer dibe mîna rêyekê ji şiyarbûna tirsokan ve, û sazîkirina naverokekê ji pirojeyên yên dikarin ji takekesan re bosteke fereh çêkin ji bo rabûnê.
Rizgarkirina ji hestê kêmaniyê li cem jin û mêr ve bi rabûna zanyarên jin ve destpê dike ên dikarin erkên çarenivîsî bi zanyarên mêr re parve bikin ji rêvebirina civakê ve û perwerdekirina nifş li ser rageha azadîbûna takekesî ji desthilata bîrdoziya partîtiyê an desthilatiyê ve di qata bilind de bi rêya pesindana zanyarê azad û beskirina bişanhildana tek serokî ji bo berhemdana serokên ên wêzimkariyê dikin û bêdeng dixebitin.
Malgirtina bîrdozî ew hewildana darjêdankirina dilniyabûnê û ciwanîkirina wê bi raçête û dagihêjîtinan ve pêrewîkaran hewil didan cilê rastiya a gumanî pê nabe lêbikin, di dema ku zanyarên jin û mêr li hember van hewildanan ji kevin ve radiwestin, gelek ji wan jiyana xwe jidestdabûn li pêş dadweriyên soraxvanîkirinê ên bi husteyî ve wana azar kiribûn û berhemên wana sotandibûn, eger çendîn şîrovekar xwestin desthilatiyê ciwan bikin û cilê çaksaz û feylesofan li wana bikin lê ew bi serneketin.
Mildana cemaweran bi koratî ve ji pirûpogandeyê serokê birêz û pendiyar re binyadkirineke ji gendeliya giyanî ye û reşepêşkirina ramanî re ye bi rêya rewakirina mildanê û kirina wî mîna erkeke niştîmanî, herwisa zanyar di metirsiyeka mezin de dimînin, tên e dabeş û parçekirin û zehmet dibe anîna wan li ser peyv û nerînekê, beşekî ji wan dibin pirojeyên pêrew tenê gotinên xweş dibêjin û dibin layîngiriya desthilatê tevî (diljêçûna wanî veşartî jêre), beşekî din bi giştî ve dûrî dîmenê vedikşin bi rêya koçkirina ji welêt ve an bêdengiyê an carne serserîtiyê dikin bê hemahengî an pêkanînên ku karibin guhertinê pêkbînin, kesê çevsênîbûyî bîra xwe bi xwe re radike eger berî xwe bide ku derê, bîr dibe amaneke hemî dîmen û bûyerên mirov kurtas dike di hundirê welatê xwe de bi taybetî ve qonaxên çêbûna wî ya a yekem, ji ber vê yekê yek dibêje ku cîhan tevî ku di warê erdnîgariyê de bête dabeşkirin di navbera rojhilateke giyanî û rojavayekî hişmend de lêbelê hatina koman û tevderbasbûna wan bi hevdû ve wê erdnîgariyê tebitî nehêle û ne jî çavkaniyên zanînê lê wê her tiştî bimîne di nav têkelbûnê de , ji ber vê yekê em guhertinên deronî dibînin ku berve vebûnê di navbera çandan de çalak dibin, ta erdnîgarî bimîne bin siha şoreşên pêwendiya civakî (Fêsbûk,Tiwîtter,Instagram , Youtûbe û Whatappê ) li pêş hemî hatinrêzên nû wê vekirî bin , wê ropartên nijadperst nikaribin têkelbûn û hevdîtinê sînordar bikin.
Desthilatbûna a li ser civakê pêkhatî, tenê jehrên xwe di hizrên takekesan de berdide ta wan bike qurbaniyên lîstoka rev û bazdanê ji rewşa lêketinê ve.
Nijadperestiyê mîna şepêleke ji aliyê hevjiyana hevbeş ve nevêtî dibe .
Ew ji bermayên ceng û girtinheviyên navxweyî ne ên di navbera pirkes û kêmkesan de çêdibin, şopên xwe yên deronî di hundirê xelkê de dihêle ,ên rastî serkotkirinê tên, dibe ku koçberiyên ên ji zorkariya siyasî ve encam didin bi rastiya rabûna nijadperestiyê ve peywendîdar be, mîna binemayeke jiyanê partî an dewletên ên li berbijariyên mezintir û destketiyan digerin lê xwedî derdikevin, di baweriya xwe de ku ew xwedî bişanhildana dîrokî ne û timî ji serdariyê re di her çax û qonaxekî de şiyandar in ,ew komelbûyîn mîna hewayeke lihevhatî saz dike ji bo rabûna nijadperestiyê û hestbûna bi cûdabûnê ve ji rengên civakî yên heyî re, herwiha dibe metirsî li ser çand,desthilat û navendîbûna fermandariyê.
Tirsa Tirkan ji kurdan ve ji baweriyekê ve pêktê ku Kurd metirsî ne li ser welatê Tirkiya yê ê ku beşekî mezin ji erda wanî dîrokî ve li gel dewletên cîran hembêz dike , ji ber ku sabara Kurdistanî mîna şevpestek e li hember wê û divê pîlanên berdewam bêne amadekirin li hember hewildanên wê ya berdewam, ji ber vê yekê nijadperstiya rojhilatnavînî dijminê demukratîbûnê ye û piştgirê dewleta netewperest a saloxgêrîtî ye , ê timî ol bi awayê xwe yê ragehî ve bi xwe re têkel dike mîna destikekê ji fermandariyê re û gerentîbûna pêrewiya bêhişan bi rêya dergeha Islama siyasî ve.
Nijadperestiya Ewrûpî bersivek bû li hember penaberên ên di welatên wan de niştecî dibin, mebesta min ew nijadperestiya nûjen ê her û her hêdî hêdî bi derbasbûna demê ve bilind dibe, bê guman cenga navxweyî li Sûrî, girtinheviyan ji derveyî sînorên wê ve şiyar kirin, ger li Tirkî an Îran an li cîhana Erebî û welatên Islamî bi giştî ve ên derdê xizanî,gendelî û bêkariyê dikşînin.
Ew dibûn naverokeke dewlemend ji rabûna komên Islamî re yên sînoran derbas kirin .
Çûna bi aliyê tekoşîndariya nijadperestiyê ve di zanîna zimanan de û peywendiyê ye bi gellan re ye, li gel wê ramana parçekirina xelkê di navbera tofên bilind û nizm de xwestekeke rêbazbûyî ye ji bo rêvekirina li pêş girtinheviyê û bergekirina wê bi awayekî bîrdozî ve, ta bibe rêyekê ji dagirkerî û serdestbûnê re bi rengekî hêsan ve, ji ber ku çi bihaneyeke hişmendî ji gotinê wî Elmanî re nîne dema Êmanoêl Kent 1 1724-1804 dibêje (wekî zêdekirina li ser tewriya wî ya zanyarî ve bi dabeşkirina zayendên mirovî li gor reng), gotibû ku zayendên bêhtir jîr û pêşveçûyîn û beşdarbûn ji avakirina şaristaniyan re ew zayendên sipî ne, pişt re zayendên zer tên ,dûrre reş lêbelê zayendên sor û hindiyên sor û gelên parzemîna hindî mîna bedtirîn zayend tên ji aliyê jîrbûnê ve û kêm pêşdikevin li gorî derbirîna wî!.
Feylesofên pêrew ji kar û barên desthilatên xwe re timî bihane didabûn e wan ji bo xwe berfereh bikin û serweriya xwe berdewam bikin.
Em yê Engilîzî Dêvid Heyom 2 1711- 1776 dibînin dema dibêje bi dûrxistina nijadên ne Ewrûpî ve û wisa diaxive :
( Ez qet guman nabim ku reşik û hemî çûreyên mirovan ew di xuristiya xwe de ji mirovê sipî ve jêrtir in.)
Yojîn Fîşer 1874-1967 banga paqijkirina mirovan û kuştina dilovan ji seqetan re û qirkirina Cuhûyan kir, van helwestên tarî ji binî naghe rastiya mirovê zanyar, lê bervajî gemiya mirovahiyê û aştiya afrênerî diçe, ê mebesta min bi wê avakirina stûnên huner ,pêşesazî û afrêneriyan ji bo jiyana mirovî a yeksan û pêkanîna geşepêdanê ji bo xêra hemî qat û bijardeyan û parastina destketiyên mirovê hişmend li hemî deverên hebûna lihevhatî.
-
1- Êmanoêl Kent: Ew fêlesofekî Elman e ji çerxê hejdemenîn e 1724-1804 , jiyana xwe hemî li bajarê Kunisgbêrg li şanişîna Birosiyayê bihûrand, ew dawî fêlesofên bi bandorbûn li ser çanda Ewrûpî a nûjen.
2- Dêvid Heyom: di 26 Nîsanê sal 1711 de jidayikbû û di 25 Tebaxê sal 1776 de koçkiribû, fêlesof,dîroknas, û aborînasekî Iskutlendî bû û kesayeteke girîng bû di felsefa rojavayî û dîroka ronakbîriya Iskutlendî de.
Ewrûpa ramana ne jinxwaziyê bi gellên din re derbas kiribû, bervajî gotina ewê Ferensî Arthir Gûbîno 1 1816- 1882 ê guman dikir ku tekelbûna nijadan û jinxwaziya wan ew sedemek e ji têkçûna şaristaniyan ve dema dibêje : ( Arîbûn têkdiçe bi rêya têkelbûna bi hunerên reşikan ve.)
Em îro têkelbûn û pirbûna çand û şaristaniyan dibînin ku hinira raberî,raman û berzbûnê li cîhana bê bend û sînor berdide , li gel wê zanyarê Birîtanî Tişarliz Darwin 2 1809- 1882 di pirtûka xwe de (zikmakê çûreyan) dema tewriya xwe pêşdebiribû û nexwest xelkê di navbera tofên bilind û jêrîn dabeş bike, ji ber vê zanyarên ên berketin û raberiyên xwe ji bo civakek e zanyar bikaranîn ewê yên di xwe de taybetmendiyên ku wana dihêlin hebin û serbikevin bi wê xweşrewş dibin, lê ew tofên ku bi jehrên tundirewiya olî û netewî ve têkçûyî timî bi tembelî û jêrîbûnê ve bindest dimînin, ji ber dibin barekî zêde li ser heyînê, dema li ser diljêçûn û nijadperestiyê û xewinên serketina diravî a nijadî dijîn, ew rêberên dirindîtî ,kuştarên giştî û koçkirina bi zorê ne, nikarin têkelbûnê bi giyaneke nûjen ve têbighin, ji ber ew ji zanyariya a ku bi rewişt ve yekbûyî ye dûrketibûn.
Hebûn tenê ji zanyarên jin û mêr re ye ên li pêş rêya xwe astengiyan radikin û bi binema yekîtiyê di navbera jin û mêr de bawer dibin, bê pêrewî û kêmîtî, ji ber ku hebûn para afrêner e û ev yeka rizgariya hebûnê ye û dawiya desthilatî û pilana li ser mêjî ji dergeha sazkirina tirsê ve.
Netewhezên rojhilatnavînî ji Ereb,Faris û Tirk û jibilî wan gelên ne li gor xwe mîna çeteyên girêdayî bi derve ve dîtibûn û divê bêne hilkirin, serkotkirin an pişaftin li gor berketiyên xwe.
Va zanyar Curc Terabîşî 3 dibêje : ( Pir tewrîvanên netewperest gîhan astekê ji mendalekirina kêmnetewan ku wana danasîn kirin ku ew kêmnetew ji çêkirina mêtingeriyê ne, ji ber ku kêmnetewan hebûnek wanî bi xwe nîne, lê ew di rewşên herî baştir ve tenê derzên dîrokî ne, lê entîke ne divê carek din têkevin di yaseya helandin, parçekirin û piştre têkelbûnê, ew tu carî bi çi rewşî ve nabin nîşana cûrebûn û çavkaniya dewlemendiyeke şaristanî.)1- Cûzêf Arther Gûbîno: 14 Hizêranê 1816- 13 Çirya pêşin 1882 xanedanekî Ferensî ye, pêşdebirê tewriya serkeftina nijada Arî ye.-
2- Tişarliz Robert Darwîn: zanistvanê dîroka xuristî û ciyolocîk e, li Engêltrayê 12 Sibatê 1809 jidayik bû, 19.Nîsanê 1882 koça xwe kir.
3- Curc Terabîşî: 1939- 16 Avdarê 2016 , ramanyar,nivîskar, rexnegirekî Sûrî ye.
Wisa civak hatibû parçekirin û bizdan di jiyana xelkê de weşandin, zorkarî mîna bergekî giştî diyar bû, desthilata netewî wê mîna rûpêçekî li xwe kiribû.
Zanyarên Ewrûpî berî xwe dabûn e penda cûrebûnê, hevdîtina mirovî û pêguhertina rewşenbîrî di navbera netwan de, ji nirxê mirovê hişmend li hebûnê bi serketibûn, va em zanyarê Ferensî Kilûd Straws 1 1908- 2009 dibînin tewriya nijadê bi rengekî dij saz dike û dibîne :
( Cûrebûna çandên mirovî divê bi awayekî bêcan ve newe berketin, ji ber ku civakên mirovî ne bi tenê ne, dema di asta herî dûr de ji pileyên cihêbûnê ve dimînin dîsa jî pergalên parçeyan an koman distînin.)
Berhinde ev piştrastkirineke li ser serkeftina nirxên ronakbîriyê beranberî lawazbûn û pûçbûna gumanên nijadperestan û tengiya asoyê wan.
6- Dîtinekê ji awayên sazbûna sitemkariya siyasî ve
Têkiliyên mirovî hatin guhertin taku di navbera alîgirtinan de bêne dabeşkirin, û nirxê xuristî ji peywendiya xuristî ve li pêş hezkirina desthilatî û têkalîna peyrewan li dor hevdû kêm dibe.
Ev guhertin û dabezîna di rewşê de amadebûna dirindî li cem mirovê pêşbaz ji bo limêjkeriya hêrsê piştgîr kir, peywendiyên qezencî dewsa peywendiyên xuristî cihê xwe girtin û dêmên mirovê diravî pir bûn û ji dema hêsanbûna jiyana wî ya destpêkê ve zehmetir bibûn, êdî li pey rewşeke li ser sertiyê ve cîgir e dikeve û wê bişanhildan dike, ta bibe mîna eynikekê jêre an pîvanekê ji têgihiştina başbûnê ve û çûna bi dû wê ve.
Dirinde li vir serwer e û li ser vînan serdest e, ew wan bi dîmenên hêz û şehnaziyê ve dinixûmîne, taku bedewbûn, xweşikbûn û ciwanî bibe dîmeneke nerm ji dirindiya jiyana nûjen re ê gelek mirov xwe pê girêdidin bi bihaneya nûjenkirina jiyan û nirxan ve.
Ev yeka berzbûnekê saz kiribû bi aliyê harbûnê ve ji pêşbirk û zorengê de û herwiha ji malgirtinê re, berhinde komkirina girtiyan di zîndanê de û pêşwazîkirina wan bi rêya afirandina cûreyekê ji azarkirinê ve bi sernavê ahenga pêşwazîkirinê (girtîgeha Tedmur1) dibe yek ji ferehkirina pêşesazîkirina dirindî ve.1- Zîndana Tedmur: zîndaneke leşgerî bû nêzî bajarê Tedmurê a çolî dikeve li rex kavilên wêna yên navdar piştî 200 Kîlometran bakûrê rojhilata paytexta sûrî Şam, di sala 1966 de hatibû vekirin, di bîngeha xwe de ji bo leşgeran hatibû çêkirin di bin rêveberiya asaîşa leşgerî de ye, navê zîndanê bi navnokitinê ve girêdayî ye, di sala 2001 rêxistina lêborîna navdewletî raporekê belav kiribû wê zîndanê pesindan kir ku (hatiye çêkirin ji bo mezintirîn zorbazî, tirs û derd di dermafê girtiyan de pêkwere.)-
Guhertina mirov ta bibe jîndarekî tevlîhev di kar û kiryarê xwe de, şîn û işk hildikşîne, dibe wêranker, bi rêya azarkirina wî ji rêya dergeha zorbazî û tolhildanê re, ji ber diyardeya girtiyê siyasî di xuristiya xwe de derbirîneke li ser pêşesazîkirina dirindiyê, girskirina bizdanê di jiyana takekesan de wana berve dawiya wan dibir.
Azarkirin hat e bikaranîn bi gumana gera li rastiyê û naskirina gunehkar di kevin de, li Yonanistanê û di dema Islamê de û berî wêna, herwiha di serdemên navîn de, mîna destikekê ji parastina keşeya katolîkî ve hatibû bikaranîn, li gel wê di salên şêstan de ji çerxa buhirtî ve zanistvanê deronî Stanlî Mîlgram 1 ezmûnekê li zangoya Yayil pêkanîbû ji bo têgihiştina pêvajoyên Holûkustê ên leşgerên Nazî li cenga cîhanî a duyem pêkanîbûn û zanistê deronî a Emrêkî Filîb Zimbardo 2 ezmûnekê di zîndana Stanfordê pêkanîbû û gîhabû encamekê ku kesên azariyê pêktînin divê pabendî fermanan bibin ji ber ew baş bawer in bi ricîmekî bîrdozî cihekî xwe yê civakî û sazmanî girtî ye û mirov di sirûştiya xwe de bi awayekî suriştî ve fêrî derdora civakî a ku têde dijî dibe û armanca ricîma Baes a serkotker ew sînordarkirina afrêner û ramanyaran û radestbûna wan bi sedema azarkirin û sixêfan ve yê rastî wana dihatin, ji ber vê yekê terora dewletî li ser çi teroreke dijî wê zêdetir dibe û bi kirêtî cihê xwe di dîmenê dîrokê de distîne, ji bo ku desthilat xwe ji roxandinê ve rizgar bike sertiya bê sînor pêktîne, pêşesazîkirina terora dewlet, partî, komên biçûk,Komelêyên nepenî, Mafiya û malbatê ew li ser xwe parve dikin, li gel wê teror ji ramanekê ve ku di henas de bi lez ve tê mezinkirin destpê dike, ta bibe binemayek an zagonekî.
Rastiya ev yekîtiya dîrokî di navbera mêrê ol û desthilatê de gelek derdên dirindî bi xwe re derxistin, tirsê piştrast kiribû wekî dibistan û zanistê çêkirina mirov bi herdû şaxên wî ve a oldar û pir tirsok ji fermandar ve, ev yeka rê dûz kiribû li pêş berzbûna ricîmên bi hêz û serkêş gelek pispor in ji eyarkirina kelejana cemaweran ve, stonên çandeke gelemper û olî binyad kiribû taybetmendiyên xwe ji efsanîbûn û rewrewkan ve distîne, ên bibûn rêbaza jiyana rahênanî a li ser şagirtan ji zaroktiya wana ve hatibûye sepandin, ev bijardeyên xort dehfdabû ta bi çi tiştê vala biramin ji bilî mijarên guhertin û demukratîkbûna naverokî .-1. Stanlî Mîlgram: (15.08.1933-20.12.1984) zanistvanekî deronî civakî Emrêkî ye, gotar û xwendinên cûrbecûr pêşkêş kirin.2. Filîb Zimbardo: rojbûn 23.03.1933 li Niyûyûrkê Emerêka, zanistvanekî deronî ye û mamoste ye li zanîngeha Stanfordê, di sala 1971 de navdar bû bi rêya pêşkêşkirina wî ji ezmûna zîndana Stanfordê a navdar , gelek pirtûk û gotar di warê zanista deronî nivîsandibû.
Bê guman ku avakirina nimûneya zanyarî li cem takekes di bin siha vê rewşê de pêdiviya xwe bi berzbûna navendên ronakbîrî mezin heye bi cemaweran re têkeve dan û standinê bi rêya wêje, raman û hunerê ve, pêdiviya vê yekê bi saziyên xurt ve heye gotûbêjên xwe ligel desthilata siyasî kûritr bike û ji bo pêşesazîkirina biryar û çêja giştî beşdar bibe, bê vê yekê şoreşa zanyarî pêknaye, ew şoreş aştyane ye ne sert e û di sirûştiya xwe de gendeliyê napejirîne.
Desthilata siyasî rewşeke qayim e di xuristiya xwe de, lê hişmendiya desthilatî mirov dikare kêmtir bike bi rengekî ramanî ve bi rêya vekirina derfetan ve ji hemî zanyaran re ji bo têkel bibin di bîngeha wî de ji jor ve ta binî.
Ev yeka dibe kelem li pêş diyarbûna dirindîbûnê , em wêna bi berdêla bi sûd ve binav dikin, berhinde hişmendiya gelemper naye şikestin tenê hêdî hêdî û bi rêya ramandina bi geşepêdana hişmendiya afrênerî ve li cem takekes kêmtir dibe , taku bi rê û hunerên rêvebirinê ji zaroktiyê ve huste bin, ramandin ji derveyî bişanhildan û guhdana desthilatiyê bûye tiştekî zehmet, berhinde hişmendiya afrênerî li cem zanyarê jin û mêr mijol e bi rêyên rizgarkirinê ve ji kulbûnên desthilatî û derzên wêna li ser hizr ve, jihevekirineke diyar ji aloziya ramandina toj ve nîne, ê ku mirovê bi tenê wêna jiyan dike di dan û standinê bi pirsên xwe re û sînorkirina derbasbûna wê di hundir de ta nebe pişt re sedemekî xuristî ji rikberî û raperînê re, berhinde reşbînî û dilzariyê nûnertiya riwê giştî ji jiyanê re dikin, di çarçoveya wê de windabûna mirovê rojhilatnavînî di nava windabûnê de encam dide û radestbûna wî pişt re ji qamebûneke ramanî re pasfinde ji tembelbûneke giyanî û hizrî tê nayê derbaskirin tenê bi zehmetiyekê ve, bê guman ku wêje û huner bi pêvajoya lihevketina desthilatî ve bandor dibe, li vir em dikarin bibêjin ku zanyar dûrî destwerdanên desthilatan û fişarên wana radiwestin û ji dîmenê ve bi giştî ve dûrnakevin, tenê bi awayekî ve dîtinên wanî bê alî xira nake bi aliyê geşepêdana ramanên nû ve ger bi desthilatê ve civiya an li hember wê sekinî.
Ma gelo em dikarin têgehên desthilatê ji nehestbûna komî ve jêbibin?!
Tenê bi derketina rêveberiyeke nû ve?!, ma derketina tewrîkirineke bîrdozî kêşeyê çareser dike ta bibe berdêrekê ji desthilatiya berê re!? ,an ew desthilatiya nû divê hinek reftarên wê desthilatiya berê bihêle ji ber ku henas fêrî cûreyekî ji fermandariyê bû ye, nikare bi hêsanî jê veqete, tenê piştî salên ji perwerdekirin û rahênanê?!
Xalek din heye diyar e û girêdayî ye bi rêyên naskirina pêşerojê ve ji bo derketina dirindîbûnê ( Şoreş) , ji ber ku Foltêr 1 berî mirina xwe 1787 behsa şoreşekê dikir dema got:
(Xort wê rewşa wan şadtir be ji ber wê tiştên ciwan bibînin, Ferensî timî dereng tên, lê ew di dawiyê de tên.)
li gel wê di reweşta desthilatê de hinek zanyarî hene rê jêre vedikin ji bo zêde serdestbûnê li ser xelkê pêkbînin û li rexê din zanyarî hene xelkê bêhtir şiyardikin bi girsbûna bobelat û felaketên ku li ser wan dimeşin pişt re tevdigerin taku hewil bidin mafên xwe bistînin, berhinde em paşketina ragihandinê dibînin ta pileyekê qedexebûna Setelaytê li Sûrî di dema serokê berê Hafiz Elesed de ta sala 1995 û li hin deveran de mîna Koriyaya bakûr û Îranê ta dema niha, herwiha destikên peywendiya civakî mîna Fecebook û Youtubê li Sûrî berî 2011 hîn qedexebûn, tevî ku niha bê bend e lê di bin çavdêriyeke dijwar de ye herwiha li Tirkî hinek dewletên Islamî, li gel wê jiyana takekes li ser Intirnêtê rikberiyeke ji desthilatiya totelîter re a netewî û olî.
Cenga desthilatan li hember rewaniyîbûna gellan û hewildanên wana ê têkçûyî di avakirina tiştê ku tê hilweşandin, hemî stonên cîgirbûn û ewlehiyê têkbiribû, tofên berketî ji dijwariya rewşê ve ,ew ku hîştibûn berve bijareyên bê dunde û westiyayê biçin, an berxwedanî an bazdan ango derketina bi zorê ve, bi vî rengî ve valahî di nav cemaweran û ricîma siyasî de kurtir dibe a bi awayê xwe ve destê xwe li ser meydanên jiyanê datîne û rêbaza hingeme û bizdanê di navbera tofên portbûyî bi ewlehî û tebata wê ya deronî ve, ji ber ku cîhana qamebûyî ew armanceke ji ramana serkotbûna berpêşbûyî ve, afirandina jiyaneke nivyayî bê can ji armancên hişmendiya totelîter e, berhinde helweşîna naverokên xelkê a hatinrêzî nûnertiya alava berdewamiya desthilatê dike û gerentiyê dide cîgirbûna wê, dewleta Baes gewdehên xwe yên bi jehr di nav civakê de çandibû, rêbazên xwe di hişmendiya zarokan de çandibû, bi vî rengî ên bi salan ve li ser pirupûgendeya Baes û ramanê wê ya bêgur xwedî bûn e wê nikaribin şoreşekê li hember wê birêve bibin, (Riyad Hicab 1) (Rifet Elesed 2) (Ebdulhelîm Xeddam 3) (Esed Elzûbî 4) û ji bilî wan wek nimûne.-1. Riyad Ferîd Hijab: rojbûn Dêrezzor 1966, endezyar û siyasetvanekî Sûrî ye,serokê wezîran bû li Sûrî, herwiha wezîrê çandiniyê bû.2. Rifet Elî Silêman Elesed: rojbûn 22.08.1937, cîgirê serokê komara Sûrî a berê bû, birayê serokê Sûrî bû.3. Ebdulhelîm Xeddam: 15.09.1932- 31.03.2020 yek ji navdartirîn hevalên serokê Sûrî a berê bû.4. Esed Ezzûbî: rojbûn 1956, ragir û firokvan bû tevlî Ekadîmiya hêzên ezmanî bû di sala 1974 de li Sûrî û di sala 1977 de jê derket.
Lê berî vê yekê divê pêşî ji bêguriya netewî rizgar bibin û nirxên sivîlbûna nûjen vexwin, ev yeka li ser wan pêdivî dike ku hewayên xweşî û pirjimariya nijadî û olî biafirînin, ev yeka nema şiyan e di bin siha vê awanteyê de a her tiştî tarûmar kiribû û cîgeheke xuristî ji çete û teroristan re afirandibû ,ên ji her alî ve kom bibûn taku ramanên Islama siyasî a pûç belav bikin (hevgirtina Sûrî û baskên wêna yê leşgerî) dewsa desthilata Baesa fermandar, ji ber desthilatiya Baesî hemî jêhatiyên azarkirinê wergirtibûn ji têkbirina şoreşa girtiyê siyasî ve û hewildanên wê ji guhertinê re , hemî van destikan ji wê xêza dîrokî ji serkotkirina ricîmên siyasî ji cemaweran re wergirtibû, û serdestkirina li ser coş û sewdaya wê, nêzikbûna desthilata milhûr ji mirandina jiyanê ve di çêja cemaweran de li ser dostaniya xwe bi dîroka dirindî re derbirîn dike ta astekî pir metirsîdar, dema aliyekî girêdayî bi dîroka kevin ve vejîn dike , ji xwedawendîkirina serok û avakirina peykeran jêre li kolan û holên giştî, hijmara wêne û gotinên ku li ser dîwaran nivîsandî wê serok neke nîşaneke ronakbîrî lê lekeyeke reş di dîroka mirovahiyê de, li gel wê ew milhûriya hizrî a ku rojane tê pêkanîn dihêle bawerî di navbera bîrawerî û hişmendiyan zehmet be bi sedema tirsê ve, ji ber ti pêwîstî nîne ku takekes bi amadebûna serok birame ji ber ku serok nûner e li ser huner, raman û bedewbûnê.
Perwerdekirina şerûdiyên dijminane û xwarinkirina wan bi ufkufî û diljêçûnê ve ji kiryarê desthilatên totelîter in, dema ramandina rexnî dibirrin ji berjewendiya radestbûnê ve ji resenî û bilindbûna serokê xêvzana re, taku çi şitilekî şîn hişk bike, ji ber ku zorbazî timî tevgerê lixwedike û beranberî wî jî zorbaziyeke dij derikeve,tundî bi her tiştî ve girêdayî dibe, yek ji balatirîn rengên wê ew yaseya tivîkirî, berhinde yase bi sertiya xwe ve tête naskirin û bi pêdivîbûna hêzekê wê sepa bike û kesên ku wêna binpê dikin jî siza dibin, saw bi xuristiya peywendiyê ve di navbera takekesan û ricîma a ku saziyan birêve dibe de tevderbas dibe li kêlek jihevketina cemaweran a giyanî yê koman dehfdabû berve hingemeyê.
Berhinde rewşa Kurdistanî di bin siha ricîmên ên Kurdistanê dagir dikin de cihê matmayîbûn û serybûnê ye, li gel wê serkotkirin rêxistinên dijber birêvebiribû taku ji xewina avakirina sabarekî azad û serbixwe dakevin ta xwesteka erêkirina axaftinê bi zimanê dayikê ve an sivikbûna tenahiya xwediyên nerînê, ev hemî bi encamê kevirbûna wê desthilatiya rêxistinî ve û pêrewiya wê ji ricîmên herêmî re, ji ber li ku derê bêhiş hebin kedxwar hene.
Rewşa Kurdewarî tê berketin gelek caran ku ew ji encama ew hevpeymana hevbeş ve ye di navbera desthilata fermandar û rêxistina dijber de , ango mînaheviya alavan û şêweyên pêşinyarê em wê dibînin bêhtir nêzî pişaftina xwebexş bi Tirkbûn, Erebûn û Farisbûnê ve ye û çûna bê ageh ji qalibûna totelîter di talîzoka perestbûna takekes de û ev yeka ji nîşanên nezanîkirin û gunûkirina cemaweran ve ye, ev yeka taybetiyên ku bi hilketin ve di herdû saziyên olî û partîtiya totelîter de çêbûne têknade , ev dimîn e bersiveke sade ji rewşên windabûn û koletiya çêbûyî ve bi dijwarî ve, dema hatibûn e damezrandin li gorî pêwîstiyên qonaxê, wekî çaxên destpêkên çerxa bîstan di parzemînên cîhana kevin de.
Em dibînin ramana netewperst û Islama siyasî a comî ên têkdayî bîçimên jiyana demukrat li cem gelên rojhilata navîn têkbiribûn, ji ber vê yekê pêdivîbû nêzikbûn ji pirsgirêkan mîna rastî, rêje û aşkerekirinî re .
Ev yeka sûdtir e ji bo bidestxistina baweriya cemaweran bi rêveberî û rêxistinên wêna ve, berhinde vejînkirina roparta salên heştiyan a şoreşgerî û hewildana nûkirina wê mîna hewildana saxkirina laşekî gendbûyî, ji ber cemawerên arandî bi bandora roparta desthilata netewî ve bi baweriya ku serok xweda an pêxemberekî hatibûye şandin ew bervajî gotina feylesofê Ingilîzî ye Cun Lûk 1 ê gotibû : ( Serok rêncbereke li cem gel û mafê cemaweran e wî paş ve bidin eger desthilatiyên xwe derbas kiribe.)
Tiştekî vîna komî û takekesî têknabe ji bilî du tişt : gendelî û reqbûn, li gel wê em di vê derbarê de dibînin ku tekoşîndariya ramanî ji neyînî û kiryarên cemaweran ve baştir e ji ketina di xefkê rikberî û girtinheviya zîzbûyî de, bin siha gengeşekirinê , ji ber hebûna reftarên desthilatî mîna ricîma seroktker a dewletî ye, takekesan girêdide û li ser dûrxistina afrêneran dixebite, çênabe gengeşkirin bi mêrê olî re a rojhilatnavînî an bi partîvanekî totelîter re, ji bîrdoziya partiya xwe ve dûrtir nabîne, ew herdû li ser yek xêzî dimeşin parastina sofîbûnê, li gel wê mêrê ol û partiyê totelîter jiyana xwe terxan kirin ji bo parastina giyanê bavaniya malbatî û bi çêja civakan û gunokirina wan ve bi derbasbûna dîrokî ve lîstibûn, li gelek cihan de cemaweran kiribûn mîna çepikvan bi bandora tirs an reweştê ve.
Huner ji derveyê wê ve stona hebûna mirov di zelalî û ramanbûnê de saz dike û di hundirê xwe de rikberiyekê nîşan dide li hember rewrewka tirsê a ku desthilatiya totelîter li ser hişmendiya hundirîn a cemawerana sepa kiribû, berhinde zimanê babetî timî berve dan û standina bi nêran re ji bilî mêyan diçû, pêdivî bû timî piştrastkirina li ser ku ew yekîtiya zanyarî saz nabe an bi sernakeve bê yekbûna zîrekbûna ramanî a bingeh in wêna jin li rex mêr radike, bê tenêbûna bi roparta nêrîtiyê a bi şêwazên zimên ve berz dibe, û alavên wê a hevdûdanî ,yê berî xwe dide mêr ji berku ew serdestê lemlateyî ye.1- Cun Lûk : feylesûfekî, siyasetvan û ramanyarekî Ingilîzî ye 1632-1704.-
A girîngtir di vê derbarê de ku em bi cîbecîkirina destketiyên mirovê hişmend li her meydanî bibînin wê berî vê an piştî wê hewildanên rahênana ramanî ji tofên sert re bê , ên kiryarên zordar an gunehkar kiribûn bi rêya ol an netewê hatibûn xapandin, mebesta min bi vê herdû zayendan in, cîhana jin û mêr, li gel wê vekişîna rêxistina dewleta Islamî mîna mînakeke nêzik bi dû xwe ve hezarên dîl (kampa Hûl) hîştibû, bi taybetî ve jinên ên dibûn e navenda bi kêşe ve a ku dikarin tundirewiyê bi dilsozî ji zarokan re veguhêzînin, ji ber vê pêwîst e ew jin bêne perwerdekirin bi derbasbûna wan li gelek qonaxan ta qonaxa rehetbûnê, ji ber vê yekê dirindîtiya desthilatî û dirindîtiya malbatî di naveroka xwe de yek in, û çi rûbirûbûn li gel desthilatê pêknaye bi rêya takekesan ve an bi biryarên yekalî sînordar ve, lê bi rêya kanîna mirov ku van lêdanan derbas bike û li gel rewşê jiyan bike.
Ramandina bi tekoşîndariya vê zorkariyê ve û damezrandina tovên lihevhatineke rastîn û germ takekesên ronakbîr dehf dide ji bo bi azadbûn birêkevin û bi rengekî bi rêk û pêk ve, ji ber ku nêrîtî pêdiviya xwe bi girêdana nîşanî heye bi têgeha başiyê ve, bêhtir bi girêdana wê bi têgeha sêgariyê ve, li gel wê nêrîtiya a zanyarî wateya wê nazikbûn û tenikbûn e û bi dan û standina herî xweş re bi zayendê din re ye , û mêyatiya zanyarî ew bersivdana aşkere ye ji nîşanên evîn re .
Û vexwendinên wê ji hevpariyeke rastîn re a bi rêya wê tovên ricîma desthilata totelîter têkdide û bermayên wê yên neyînî jêdibe a ku di komek reftar û reweştên girêdayî bi Islama siyasî ve bi rengekî rasterast ve berzbûyî dibe.
Beşdariya zanyarî li gorî ( Evîn hebûn e û hebûn zanîn e) li dij bijara tevgera Femînî radiweste , lê timî hewil dide tovên xurt weşan bike ji bo berhemkirina rabûnekê bi yekîtiya herdû zayendan ve pêktê, ji ber ku bi têgihiştina me ji bijardeyên zanyarî a bi hêz ve di desthilatê de, em dikarin bibêjin bi pêdivîbûna bicîkirina nîşanên sîstemek e azad ku bi tundî ricîmên fermandariya comî xwedî rengeke netewî têkdibe bi rêya vejînbûna civaka zanyar ,ew dikar e ji dezgehên rêvebirinê ve dûrnekeve lê pê re bimîne û kêmaniyên wê sererast bike , berhinde lobiyên civakî dibin rengekî berdarkirî ji rêveberiyên navendê û pêkhateke pêwîst ji pêşveçûna wêna re li gorî pêdiviyên berjewendiyên cemaweran û sûdên wan sererast dikin, hinek zanyarên jin û mêr demeke xwe li gel ol an partiyekê ve derbas dikin û bi hinek rastî û binemayên mehnegirtinî ve derdikevin ji bo bibin berdêleke bi sûd ji têgihiştina jiyanê ve ji derveyî şirikên têgeha (ku tu ne ligel min bî tu li dijî min î, an tu çeteyekî pilanbazî bi heman rewşê ve), bê guman zanyar hewil dide ku her tiştî têbighe a xuya û a nepenî di eynî demê de, berhinde sîstem tên e guhertin û aborî têne roxandin bi sedema nakokiyên qezencî ve ne zêdetir, li gel wê teror tê bikaranîn ta bibe
destikekê ji bicîbecîkirina desthilatiya diravî re bi rêya cîgirbûna desthilatê ve di cî xwe de û çalakirina rêxistinên wêna a rewşenbîrî di hundirê bijardeyên afrênerî de ji nivîskarên desthilatdar ve û hunermendên pêrew ên girêdana xwe pêşkêş dikin beranberî berbijariyên demkî a ku desthilat dide wan, li gel wê desthilat pêkhatiyên afirandinê têkdibe û hinirên dilsoz talan dike ta bibe xwelî û tovên mezinayî û desthilatî li cem rewşenbîrên desthilatê diafirîne, ên dev ji afiradinê berdabûn û palnerên malgirtina diravî li cem xwe xurt kiribûn û li peyketina bi dû tiştê ku desthilatê ji wan re çedike ji sextebûnên xapînok a girêdayî bi navdarî û rehnîkirinan ve.
Çima zanyar nişteciyê tenahiyê dibe bê ku derbasî hundirê tevgerê bibe û bi erkên xwe di tekoşîndariya qalib û bedkariyên ramandinê ê ji peywendiya desthilata serkotker bi civakê re dibişkive?!
Ev pirs xwe pesindan dike di çarçoveya lêgerîna me ji kêşeya dirindîtiyê re a belavbûyî bin bandorê fişara dezgehên ewlehiyê li ser civakê bi giştî ve.
Ew tenahiya civakî têgehên têkçûyî derxistibû ,takekesan bi rêya reftar û rewştên xwe ve ew wê vexwaribûn, de em bi gotinê nivîskarê Kurdistanî Yehya Silo 1 ve mijol bibin di pirtûka xwe de bi ser navê : zimanê çiyê R18 :
(Takekesê ê ku pêkanînên xwe yên xweyî û afrênerî bikarneyne bi demê re dibe tenê alavek pêkanînê, takekes tê perwerde û hînkirin di van hel û mercên ku têde hestên wî yên mirovî vedikşin û suriştî wîna kuntirol dike , bi awayekî ji awayan ve ew ji hest, wijdan , hêza mêjî û ramandinê ve xizan dibe.)
Desthilata milhûr kanîbûnên xweser li cem mirov asteng kiribû, şerê zanyarên jin û mêr bi hemî rêyên nerm û sert ve kiribû, şopandina takekesan û kar û barên wanî rojan e ji bo bîrkirina wan bi rastiyeke reş ve ku ew di zîndanê de ne, zîndanekî mezin navê wî welat e, welatekî takekesên wêna tiştê ku desthilat weşandibû ji jiyaneke bê bawer ve dûbere dikin.
Dijminatiya mêrên desthilatê bi ronakbîran re dîrokî ye û bi xwe cîgir e , mîna rastiyeke aşkere , gumanî pê nabe, û pêşvexistina dûrkarî û serkotkirinê ji karê wêna ye a ku afirandin û sazkirinê celew dike, yek ji armancên wê ew serkotkirina dirindî ye mîna sîstemeke jiyanî, li vir em dikarin tekoşînên zanyaran têbighin ku ew berdêleke şaristanî û parastî û heyî ye li rex sertiya terora dewletî û partîtî û çêkirina wan ji dû desthilatan re mezintirîn û biçûktirîn bi hevdû re dixebitin li hember xwestinên takekes ji pêşveçûnê re, berdewamkirina ji kiryarê rêbaza serkêşî û berxwedaniyê ve pir caran sîstema1- Şêwekar, romanivîs û Karîketêrîstekî Kurd e-
desthilata biçûktirîn bi awayekî kirêt bersivên wê dabû ( Partiya dijber) ji armancên girêdayî bi cûdakirina desthilatî û xwestina bi berzbûna qezencî ya ezez ve li ser hesabê binema û berjewendiyên gelerî .
Zanyarê Ispanî helbestvan Lorka 1 ê di destpêkên şerê navxweyî de sala 1936 hatibû sêdarkirin, herwiha Bîkaso 2 ê dijwariya cengê berz kiribû, tabloyên wî li ser berxwedaniya zanyaran ji desthilatiyên milhûr re derbirîn kiribûn, di vir de Dêvid Heyûm dibêje:
( Felek tenê cîgirbûn dide mafê fermandaran, bi rêya fêrkirina hêdîka ji hizrên mirovan re ta wan bi çi desthilatê ve nêzik bikin, piştî ku bihêle ew xuya bike mîna desthilateke dadmend û hişmend.) lêbelê Dîyonîsûs 3 dibîne ku ( hêza siyasî li ser bîreke têkçûyî hatibûye damezrandin, û jibîrkirin ew dermanê bi hêz e ê ku rê dide şaristaniyan ku bi awayekî çalak ve bixebitin.)
Ev hemî me dihêle ku em bawer bibin ku vîna cemawerê bîrawer a ku bi vînên takekesên afrêner û çalakvan ve girêdayî dihêlin kovan bi demê re bêne jinavbirin û rê vedikin li pêş nifşên ronakbîr taku hevgarî û felaket bi demê re
jinav bibin, azadî tenê dirindeyeke desthilata serkotker ji henasên girtî û cemawerên xwe yên hêrsdar ve derxistibû, berhinde henasê hêrsdar azdiyeke dirindî di xwe de hîştibû taku derbixîne û ji hinavên xwe agirên sor berde ,hemî tiştî disotîne, li gel wê Hîgil 1 di pirtûka xwe de ( Finomînûlociyaya giyanê) gotibû:
( Nediyarbûna cûdabûnê bi hêza mirinê a wêranker ve girêdayî ye an bi tiştê ku nav lê dibe terora mirinê ve.)
Desthilatiya Esed a bav û Kur karîbûn herdû ev nimûne bi demê re biafirînin , desthilatiya Baes a Sûrî mîna a Îraqî li ser mirovan siwar dibûn bi cûdabûnên netew,alî û hatinrêzên wan û civakê parç kirin û li hember hevdû ve bikaranîn, ew tiştê ku navê wî welat kiribûn girtîgeheke mezin tirs têde cîteng bibû ta ku bi dawî ve herdû welat bûn e gerava hingemeyeke bê dawî, di qonaxa buhara xwînî de, ew dirindîtiya a ku desthilata comî lê miqate dibû di hundirê girtîgehên xwe de di dîrokê de diyardeyeke ne nû ye,1- Fîdrîko Garsiya Lorka: helbestvanekî Ispanî ye û nivîskarekî şanogir e herwiha şîwekar û awazvanê Piyano ye, danerekî awazjen bû di 05.06.1898 de hatibû dinê.-
2- Pablo Ruyz Bîkaso: 25.10.1881- 08.04.1973 şêwekar, nîgarvan û hunermendekî Ispanî ye.
3- Dîyonîsûs: Papayê Iskenderiya ye û betiryarkê Kerazeya Merqisî ye 248-265.
1- Hîgil: Cûrc Filîhilm Firîdriş Hîgil : 27.08.1770- 14.11.1831 feylesofekî Elmanî ye li Şitûdgart jidayik bû, yek ji girîngtirîn feylesfon Elmanan e , yek ji girîngtirîn dameznerê nimûneyîya Elmanî ye di felsefeyê de.
lêbelê tête pêşvexistin bi demê re bi rêya afirandina şêweyên azarkirinê ve ji bo çinîkirina bersivekê di çarçoveya perwazeke rêbazbûyî de dikeve di wêzimkariya desthilatê de ji bo rûbirûbûna berkepên wêna yên dijwar, berhinde berdana Islamiyan ji zîndan û girtîgehan ve ( Zîndana Sêdnaya) 2 .
Ew raperîna gelerî ji destpêkên wêna ve têkbiribû, bi rêya slogana (xweda mezintir e) û rabûna komên serhildayî ji mizgeftan ve di her Înê de , ev yeka ne rasthatinek bû lê pilanekî hatibû amadekirin ji bo binaxkirina tevgerê û gunûkirina wê, mînakên zorkariyê ji pirtûkên pîroz ve hatibûn e wergirtin, rodanên girêdayî bi qonaxên çêbûna ol pesindan dikin ta bi rengekî siyasî hatibûn e bicîkirin û rewşên ên hîştin cihê xwe di jiyanê de bigrin , berhinde hişmendiya takekes bi alavên teqandinê ve dagirtî ye di derbarê malbatî û hînkerî de, herwiha dan û standina wê bi ên din re, tiştekî xuristî ye ku desthilatiya siyasî vê yekê qezenc bike û sertiyê bikarbîne bi rêya xistina wê di rêbaza perwerdeya hînbûnê de ,a şagirtin wêna radikin ji dema çûna wan li dibistanan û tevlîbûna wan ji perwerde û hînkirinê ve.
Ricîma Baes xwe parastibû dema Islamiyan ji girtîgehên xwe derxisitibû taku bi rêya wan şoreş bête têkbirin bi rêya jinavbirina xwedî hişmendî ta kolan û nerîna giştî nexin tevgerê û sûd bi awayekî ji awayan dîtibû ji rabûna Islama siyasî ve li Tirkî a ku bi rengê xwe ve Islamiyan bikaranî ji bo armancên xwe bidestxîne.
Li Sûrî , Misr, Lîbiya û deverên din bi rêya bikaranîna komên Islamî ve
mîna destikekê ji serweriyê re herwiha Îran wisa kir bi rêya artêşkirina komên Şêeî, herwiha dirindîtî bergekî Islamî comî li xwe kiribû bi bandorên kîn û
diljêçûnê ve têrbûyî ve , bi navê roxandina ricîmê ve gel hatibûn roxandin û malên wan hatibûn e hilweşandin û serên xelkê hatibû birrîn bin nav û bihaneyên gelek, ev yeka bi awayên kuştina dîrokî ve hatibû xwarindin, ligel şêwazên nûjen ji terorê ve, ev yeka dihêle serweriya yekalî li ser cîhanê berdewam bibe, berhinde teror bi rewişt û yaseyê re nakok dibe,bi azadî û demukratîbûnê re jî cûda dibe, gendelî biserdikeve ji ber ku ew ji encamên parîparîkirina giyanî ye ji civakê re, wisa xweda hatibû têkbirin bi navê belavkirina ayîndeya Islamî bi hêzê ve, herwiha yase hatibû jinavbirin di bin navê vexwendina roxandina ricîma siyasî de, şoreş naye kurtaskirin bi bersiva kirdeyî ve beranberî kiryarên desthilatekî bi xwe ve lê ew komek vîn û raman in hewil didin derbasî civaka serkotbûyî bibin taku bibin e naverokekê ji guhertinê re ne tenê têkbirinên desthilatî ne di navbera aliyekê hewil dide serweriyê bike ta ku bibe desthilatdar , desthilatekê ne cûda ye ji a din ve.1- Zîndana Sêdnaya: zîndanekî leşgerî ye nêzî paytexta Sûrî ye li Şamê, zîndan hatibû bikaranîn ji bo destbiserkirina hezarên zîndaniyên siyasî, ji wan endamên komela Ixwan Elmuslimîn û siyasiyên Islamiyên din.-
Kurtaskirina şoreşê bi guhertina bilindiya desthilatê bi hinek din ve ew têkbirineke zorbed e ji rastiya civakî re û hewildaneke bilh e ji cemkirina li ser xewinên xelkê ji dadmendiya civakî û guhertina demukratîk re.
Ev mirindina ji bo gîhiştina desthilatê bê guhertina naveroka wê, gendeliya civakî hişt ku mezin bibe li ser hesabê bijardeya bîrawer a ku li rêyekê ji guhertina naverokî re digere û dîtina pirojeyên geşepêdanî dikarin rewşê biguherînin bi afirandina rewşekî baştir , lê ew têkçûna li her derê belav bû û paşveçûna aborî û wêrankirina naveroka binî bibû asteng li pêş gîhandina aramncê.
7- Dîtinekê li girtina siyasî
Aramancên girtina siyasî ew ji bona celewkirina hişmendiyê ye taku nerame, ev yeka wê ji desthilatiya comî re hebûnek dirêjdem di fermandariyê de misoger bike, taku civak bibe du par alîgir û dijber jêre, herdû êzing in desthilatiya gelemperatî xwe bi wan germ dike dema pêwîstiyê, ji ber ku milhûrî civakeke mîna xwe çêdike,ta ku li hember tofê beranber derkeve.
Bivveyên herî zehmet ji aliyê jinavbirina wê dema ku milhûrî bibe baweriyeke civakî, ji ber bi navê parastina welêt ji pîlanên derveyî ve civakê alîgir ji desthilatê re li paş roparta desthilata gelemperatî disekine li hember tofê dijber ê ku li bin konê niştecîbûn û penaberiyê de dijî, ew parçekirin çi kedên takekesî tune dike ji bo tekoşîndariya sîstema siyasî, berhinde zorenga civakî di navbera tof û bijardeyan de ji bo berjewendî û hebûna wan ji sedemên ne zindî ne ji girsbûna desthilatê û berdewambûna wê ji dûrkariyê re û cenga wê li hember demukratiyê, li gel wê em rêbaza siyasî têdighin ji ber ew xwe mirineke ji malgirtina aboriyê û bişanhildana gendeliyê mîna xwedawendekî dîrokî , bê guman milhûrî ji xwe re bihaneyan dibîne taku bimîne wek xwe bin gelek nav û bîrdoziyên çirûsîn, rewşa wê mîna rewşa darê şîn e ê bê ber ( Milhûriya Birûlîtariya) 1.
Bê guman ku Baes li pey xwe ve cewrik kedî kirin ku li gor wê tevdigerin û li ser bumbekirina cemaweran bi rêya sloganan dixebitin û li ser werîsê bêhtirî meymûnan dilîze, li gel wê cotbûna sertî û stûxwarî hevcêwiya desthilata Baesî û civaka pepûk e, ji ber zordariya şoreşgerî bi lez dibe zorkariyeke desthilatî û dibe destikek wêrankirin ji civakê re, û binpêkirina berketî û raberiyên takekes dema hewila jiyaneke baştir dike, lê dema hinek xelk hene ji bo rêberê rêzdar dimrin wateyê vê yekê hebûna terora dewletî mîna ricîmeke serkotkirinê wek rastiyeke aşkere, ji ber vê yekê teror bi wan kesên ên xwe ji serok re kirin qurban re girêdayî ye ,ên laşên xwe kirin mertalekê ji bo parastina sîstema nêrîtî a petoyî.
Ev ricîm armancên xwe yên hundirî pêkanî, ji afirandina civakeke desthilatî li ser xwe parçe dike û derdê jevbûnê dikşîne bi rêya ramanên ên nimûnebûneke dûrî jiyanê armanc dike, ji ber ku xewinên yekbûna Erebî civakan hîştibûn ta demekê bawer bibin ku Baes ew bîngeh e ji rabûna civaka Erebî re, mîna ku hinekan bawer kiribû ku komînist rizgarîbûn e, an Nazî ew rêyeke ji nijadekî zelal re û bi hêz ve , ji ber vê yekê avakirina dînbûna komî binyadkirineke ji terorê re bi derbasbûna dîrokê ve û hêzên milhûr zincîrên karbonî ne ji tek armancê xwe dûrnaçin û ewa qutkirina takekes ji rewşa xwe ve taku bibe mirovekî ji xwe dûrketî .
Sîstemên milhûr di jihevxistina perwerdeyê de heta radeyekî mezin biserketibû û tiştê ku em îro li Sûrî , Îraq û deverên rojhilata navîn dibînin ji komên tundirew dijberên ricîmê û hin din jêre alîgir û şerê wê ya dirindî li hember hevdû , em baş têdighin kiryarên desthilatê ji wêrankirina pêvajoya perwerdehî û bumbekirina wê ji kokên wê ve beranberî derketina sertiya dijwar .
Zarok hatibûn e xwedîkirin ta bibin şêrzadên Seddam Husên li Îraqê û şêrzadên Esed li Sûrî herwiha şêrzadên ji şêrê Sunne re Erdoxan, ew di rastiyê de qurban in ji hebûna sitemkariyê re û hebûna serdestên bi mirov û mêjiyan ve, welat bi dû hevdû ve hatin roxandin û sitmekarî kole û beniyan zêde kirin, bûn e kargeh ji berhemdana wêraniyê re û şuştina mêjiyan û berdana gendeliyê.
Saziyên Islama siyasî çalak bûn ji berhemdana zaroktiyeke pepûk re bi diljêçûn û hingemeyê ve kelepçekirî , mîna dirêjiyekê ji saziyên netewî a Etetûrkî û Baesî re di gunokirina mêjiyan de û wêrankirina raberiyên afrênerî bi rêya weşandina zorbazî , kedxwarî û stûxwariyê ve û encam ji vê yekê cengên navxweyî bê rawestan û bazarên qezencî ji firotina çekan ve û terorek e parzemînan derbas dike çi kes jê bi ewle nabe.
Zanyar li deverên rojhilata navîn lêgerîn dikin ji bo pêşesazîkirina şoreşa zanyarî a bi raman û şaristanî û reseniyê ve girêdayî, pişta wan ji vê yekê re mihrivaniya gellan e û berketina wan ji bîraweriyên takekesên wêna ên afrêner ve ên nayên pişaftin an çewisandin, ji ber ku çendîn dem derbas bibe çendîn erkên li ser milên xwediyên raberî zêdetir dibin, taku bibin xetîreyên rizgariyê ji civakên xwe re li hember hêzên faşîzmê ên dixebitin ji bo kuştina wê giyanê , li gel wê zorenga hêzên zanîn û ronakbîriyê li hember hêzên nezanîkirin û diljêçûnê di cenga Tirkî de li hember hewildanên rizgariya Kurdistanî berz dibe, piştgiriya gellan wekî takekes bê ew desthilatî nîşanek e li ser jîniya hişmendî û wijdana mirovî ye ji zarzariya wê re ji bo pêşesazîkirina biryara civakî.
Piraniya tevgerên şoreşgerî ên pişt re bûn e desthilatî, em wan dibînin ku sloganên rakirina kedxwariyan li ser netewê radikin ji bo rizgarkirina wê ji lepên mêtingeriyê ve, di eynî demê de ew dikevin di xefkê reweştên desteserkirina civakê de taku dirêjtirîn dem bimînin, û bi qasî ku tê desthilatiya diravî û aborî pêkbînin, ji bo bikeve di berjewendiya tofê fermandar de, berhinde dewletên netewî ji bo pişaftina pêkhateyên nijadî di xwe de bisernakevin, herwiha dirêj nakin, ji ber teqandina rehperestiyên xwecehî û hevçûyînên ragehî û berjewendiyên kesên di fermandariyê de nakok dibin û ew hevpeymana berjewendî belav dibe bi hebûna lobî û dezgehên ku di nav hevdû de şer dikin, ji ber cûdabûna heyî di karê wan de û parvekirina samanên welêt, ew rewş di hundirê desthilatê de pêşî diteqe û bijardeyên civakê di vê pêvajoya lêdanî de têne bikaranîn, ji bo tov şerê hevdû bikin bin gelek navan, yek jê rabûna nirx û belavbûna gendeliyê û vexwendina ji bo guhertina ricîmê ta roxandina wê, berhinde hemî têgehên desthilatî ên milhûriyê dikin bîngehekî ji bo hebûna dewletê bi vî awayî saz dikin û civakeke zorbaz ava dikin, û ew nikare li hember wê zorbaziya rojan e çi tevgerê bimeşîne.
Ev yeka bervajî gotina zanistê lawiran Torlîf Şildirb a Nerwêcî ye dema dibêje : ( Milhûrî ew binema bîngehîn e ji bo civîna mirovî , lawirî, sebinzeyî û bêcanî ye , ew ramana bîngehîn e ji cîhanê re.)
Şoreş mîna pesindaneke zordar wateya wê cengeke navxweyî ye bi awayekî ji awayan ve, cenga xwediyên vînên nû li hember xwediyên vînên heyî, vîna civakî li gor vê yekê vînek e pêrewî ye li gor xêzên artêşkirina tofî,netewî û ragehî tevdigere, xweradestî fişarên derveyî dike û kar û barên wê a ku hewila guhertina ricîman dike an ji bo fişara aborî li ser wêna, di vir de cemaweran dibin e êzing ji guhertinên dewletan re û ji wan destwerdanên derveyî re li ser wêna ji bo guhertina wê bi demê re an roxandina wêna bi rêya bijarên xwepêşandinên aştyane ve û piştî wê cenga navxweyî tê, bi vî rengî rojhilata navîn binav dike di çirava windabûnê de, ji Îraqê ta Yemenê , Sûrî û Libnanê û bi dawî ve Îran û Tirkî , gel di xwîna xwe de digevize, û dirinde bumbebaranê dikin , dikujin û wêran dikin ji bo armancên xwe di heyînê de misoger bikin, nakokiya berjewendiyên navdewletî bîngehekî ji awanteyê re diafirînin, dibin carne paş rabûna ricîman li ser hesabê ketina ricîmên din, ew berjewendî şerpîna xwînê û dijwariya wêraniyê jêre nabin xem, lê ew diridî gurtir dikin li gorî geregiya xwe bi dewletê ve, ji ber ku wêraniya wê a aborî dihêle jihevbikeve û bi demê re parçe bibe, hebûna pirsgirêka Kurdî bê çareserî rê bêhtir vedike ji tevderbasbûnên berjewendiyan û dûbare amadekirina navçeyê li gor xwestekên dewletên mezin ji bo desteserkirina li ser hatinan.
Mebesta me bi rabûna gelerî a desteberkirî ve ewê hatibû çêkirin li gorî hevpeymana Saykis Bîko li ser kavilên desthilata Osmanî, ji ber ji van welatan re çi sabarên rastîn nebûn ji dema ku ew erd desthilatên diravbûyîyan di navbera xwe de dabeş kiribûn li Şamê û Misrê herwiha Mexol li Îraqa niha de, lê Kurdistan di navbera Osmanî û Sefewiyan de hatibû parçekirin, ew parçekirin civakeke xurist û lihevhatî durist ne kiribû, lê ew ricîmên fermandar ji wan deveran re kêşeyên civakî afirindibûn herwiha kêşeyên ragehî , mîna şerên navxweyî li Lubnanê û lêdanên leşgerî li Sûrî, Tirkî , Îraq û Îranê, serdestbûna partiya Baes li ser desthilatê li herdû welatan Sûrî û Îraqê û şerê desthilata Esed bi Biraderên Misliman re û herwiha dagirkirina Esed ji Libnanê re û dagirkirina Seddam Husên ji Kiwêtê re û mijolbûna wê bi şerê bi Îranê re ,alozî di van deveran de qet nesekinî, ji ber ku sabarên rojhilata navîn mîna hevdû ne herwiha ricîm û hişmendiya gellên wê û hîn mane mîna parêzgeheke navnetewî.
Metirisya bîrdoziya netewî xwedî rengê nijadî a bêgur bi bergê ragehîbûnê ve diyar dibe, ew sabara destkarîbûyî kir mîna mayîneke mezin hindik maye biteqe di kîjan kêlîkê de bi sedema kiryarê derveyî an fişarê aborî ve , ji ber milyonên xelkê bê kar in û li ser xêza xizaniyê de dijîn, bêkarî şaxdayî dibe û berdewam girstir dibe, li rex ku gendelî bi herdû simên xwe ve hemî saziyên ewlehî digere herwiha a karguzarî jî.
Ev yeka hemî di çarçoveya wê sabara hejiyayî, rewşeke xirab e bi dijwarî li hemî meydan û derbarên jiyanê, wisa bi derketina lawazî û binkeftinê, bi nediyarbûna têgeha yekîtiyê û têkçûna wê ji berjewendiya berzbûna komên tariyê ê sûdgir ji têkçûna giyanî û civakî ve.
Ola siyasî ew cûreyeke ji cûreyên terora rasterast ê tê naskirin bi sertiya xwe yê ku pala xwe dide li ser deqên ku mirovan dehf dide ji sertiyê re, jinê mîna destikekê ji kêf û lîskê re dibîne, hizran vedigerîna li qamçîbazîkirin û birrîna dest û xwestina bacê bi zorê an bê wê şer e, ma gelo di vir de çi felsefe di ol de heye û çi wate jêre heye ji derveyî terorkirin û beherandinê ve?! ,wekî ku Enton Seade 1 di pirtûka xwe de çêbûna netewan de guman dike: R 69 ( Ol ji aliyê hişmendî ve cûreyekî ji cûreyên felsefeyê ye di şîrovekirina diyardeyên gerdûnê û encamkirina dawiya wê û çarenivîsa henasa mirovî.)
bîrdoziyên netewî hewildabûn çîrok û efsanên dîrokî bibêjin ên ku biserketina nijadî aşkere dibin, ji bo bibin çekekî dirêjkirî li hember netewê cîran, dîrokê bikaranîbûn mîna alaveke gurbûyî û helankirî ji bo şer û tevlîheviyê ligel netewên din, wisa dikarîbûn bi hêsanî ve desthilatiyê bi dest xwe xin, bi rêya qestkirina xewinên cemaweran û gurkirina agirên balabûn û biserketina netewî ve, ji ber vê yekê ricîmên netewî bibûn çekekî dirêjkirî li ser ew gellên ên xwe bala dibînin bi xwe jî, bibûn bihaneyekî ji van sîsteman re ku bimînin bi hebûna desthilat û milhûriya wê, herwiha bicîkirina ragehiyê li paş bergê netewbûn û şerê mêtingeriyê, Impiryalizmê û Cihotiya navnetewî , û tiştên mîna van gotinan ji sloganên ku kolana Erebî bi rêya wan hatibû xapandin û ew hîştibû mîna koran biçe berve koçka gurandin û binkeftiya moralî, li gel wê di hundirê wê erdnîgariya şaxdayî kêşeyên gelek mezin bûn, di nav xwe de pir pêkhateyên zimanî nijadî helandibûn di nav tek zimanî de, jibilî paşketina wê roparta a bi Islama Siyasî ve hatibû deqdan, ji ber vê teqadina gelerî nêzik dibe û girtinheviya qezencî dibe pêdiviyekê û têkdana rewanî û jihevketina civakî dibe rewşeke misoger, bi derketina cengên navxweyî şaxdayî li deverekê bi xwe de çêdibe ta bighe deverên din û ferehtir bibe .
1-Enton Seade: 01.03.1904- 08.06.1949 , dameznerê partiya Sûrî netewî civakî.-
Dûmahî
Zanyar tekoşînê dikin ji bo nirxên rewiştî bi derbasbûna dîrokê ve biparêzin bi rêya pêgirtina wan bi erka mirovî ve tevî kelemên gelek ên li pêşiya wan derdikevin.
Û bi vegera me ji pirtûka (Terora pîroz a Tîrî Êgiltûn) 1 em dikarin rexên diyardeya pîrozbûnê û kokên wê yên dîrokî bêhtir bişopînin, tayhevbûyiya babetî li pêş vê yekê ew berzbûna mirovê zanyar e bi hestekî bilind ji berpirsyarî û rûbirûbûnê ve li hember hewildanên kesên xwe kirin e xwedawend ji bo binpêkirina nîşanên şaristaniya mirovî .
Bi rêya vexwendinê ji damezrandina civaka zanînê re ê ku rê vedike li pêş derdana hebûna aram, serkeftina zanyar Nêlsun Mandêla di jiyan , xebat û helwestên xwe yên zelal de û pabendîbûna bi nirxên zanînê û netivîkirina zordarî û nijadperestiyê mînakek baş e li ser bezbûna zanebûyînê, ji ber ew helwest bingehên rabûnê binyad dikin pêşî ji yekbûna çarenivîsan û bawerî bi aştiya cîhanî ve, bi palpiştîbûna li ser kurteencama serpêhatiyên mirovî yên li dora wê destûr û yaseyên rewiştî û yasegeriyên civakî civiyabûn, ji bo rêgirtina li pêş têkbirinê û gîhiştina jiyana balatir a stûna wê têgihiştin, bîrawerî û baweriyê ye.
Li gel wê ku tevgera rewşê ji pevxurîna mirov bi alavên hebûna xwe ve dertê û civandina wî bi kesên din re yên bi wî re pêdivî,nirx û hestên bilind parve dikin, pêdivîbûn bi hebûna nirx û mînakên rewiştî taku bibin rêgir û mertalekî li pêş hewildanên dirindîbûna mirovahiyê, berhinde em gelek mirov dibînin bi derbasbûna dîroka kevin ve li ser dû beşan ve têne dabeşkirin: zanyarên xwedî hişmendî û hostetî ên kedê didin ji bo wêzimkariya jiyan û mirovan li pêş ezezan ên li dor gendelî, bedkarî, hingeme û malgirtinê bi hemî dûrî û destikên wê yên bed ve civiyan, lê zorengekî berdewam û qayim di navbera herdû tofan de heye , ew zorenga heyî li ser westandina berdewam.
Felsefa Evîn hebûn e û hebûn zanîn e encameke dibişkive ji rastiya nirxên xuristî ve mîna vexwendineke ji mirovê nû re taku ji çi tiştê ku peywendiya wî bi a din û cîhanê ve têkdibe rizgar bibe ji bo pêkanîna xweşiya hertimî .
1- Tîrî Êgiltûn: rexnegirekî Birîtanî ye,di 22.02.1943 de jidayik bûye.-
2-Nêlsûn Mandêla: 18.07.1918- 05.12.2013 siyasetmedarekî li hember sîstema nijadperestiyê li başûrê Efrîqiyayê rawestiya, di sala 1994-1999 de dibû serokê başûrê Efrîqiyayê.
3- Can Cak Roso : li Cinêfê, 28.06.1712 jidayikbû û di 02.07.1778 koça xwe kiribû, nivîskar û feylesofekî ferensî ye.
Ramanyarê zanyar Can Cak Roso pêşenga nimûnebûnê bû û pirtûka wî (Hevpeymana civakî) dibû Incîlekî ji şoreşa Ferensî re , ew piştrast kir ku çi şoreşekî radibe bêhtir berz dibe dema naveroka xwe ji nirxên sirûştî digre, ji ber ku çûna çi tevgerekî rabûnyî lêvegera xwe yê bingehîn nirx in.
nimûnebûn nakeve, pêdiviya xwe bi sêwirekî ve heye ji bo avakirina kirdeyekî an sazîkirina xêzên raman û nerînan û ji ber ku mirov bi mirin, rewrewk û tirsê ve bindest e, nimûneyîbûna giyanî bibû berdêlekî suriştî ji têkçûn û êşê re. ❝
⏤ Rêber Hebûn ريبر هبون -
❞ إكرام الجار في الإسلام بسم الله الرحمن الرحيم قال النبي صلى الله عليه وسلم:\" أذى الجار يمحوا الحسنات كما تمحوا الشمس الجليد\" رواه الخلعي في الفوائد نستفيد من هذا الحديث الكريم خلقا إسلاميا عظيما أصله رسول الله صلى الله عليه وسلم في الإسلام و ربى عليه أمته الكريمة و هو الإحسان إلى الجار سواء كان هذا الجار مسلما أو غير مسلم فقد كان عليه الصلاة والسلام يحسن إلى جيرانه اليهود ، و لفظ الجار المذكور في الأحاديث لفظ عام يشمل المسلمين و غير المسلمين ، فالمتتبع للأحاديث النبوية يخرج بهذا الحكم الإسلامي وهو أن معاملة الجار بالحسنى لا تخرج عن حكم الوجوب أو المستحب ، فيجب عليك كف الأذى عنه و يستحب لك إكرامه يقول النبي صلى الله عليه وسلم:\" فو الله لا يؤمن فوالله لا يؤمن من لم يأمن جاره بوائقه\" و في حديث آخر:\" من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليكرم جاره\" و نجد لهذه الأخلاق المحمدية الكريمة أصلا في القرآن الكريم مثل قوله تعالى:\" وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ\" و حدود الجيران تشمل أربعين بيتا من كل الجهات المحيطة ببيتك و هذا الذي تعارف عليه المسلمون منذ القرون الأولى للإسلام ،و في الأخير نحمد الله و نشكره على نعمة الاسلام و على هدي و وصايا نبينا المتخلق الهمام و على آله وصحبه الأعلام إلى يوم القيام كتبه أبو الحسن هشام المحجوبي و أبو مريم عبدالكريم صكاري ChatGPT The Virtue of Neighbors in Islam In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful. The Prophet, peace be upon him, said: \"Harming one\'s neighbor erases good deeds just as the sun erases ice.\" This was narrated by Al-Khulai in Al-Fawa\'id. From this noble Hadith, we derive a great Islamic moral principle that originated from the Messenger of Allah, peace be upon him, in Islam. He elevated his honorable nation and emphasized the importance of showing kindness to neighbors, whether they are Muslims or non-Muslims. The term \"neighbor\" mentioned in the Hadith is a general term that includes both Muslims and non-Muslims. Therefore, based on the teachings of the Prophet, peace be upon him, it is an Islamic ruling that treating one\'s neighbor with kindness is obligatory or highly recommended. It is incumbent upon you to refrain from causing harm to them, and it is commendable for you to honor them. The Prophet, peace be upon him, said: \"By Allah, he does not believe! By Allah, he does not believe! By Allah, he does not believe!\" Someone asked, \"Who, O Messenger of Allah?\" He replied, \"The one whose neighbor is not safe from his harm.\" In another Hadith, it is narrated: \"Whoever believes in Allah and the Last Day should honor his neighbor.\" We find the basis of these noble Muhammadan ethics in the Noble Qur\'an, such as Allah\'s saying: \"And worship Allah and associate nothing with Him, and be good to parents and relatives and orphans and the needy. And speak to people good [words] and establish prayer and give zakah. And the neighbor who is near of kin and the neighbor who is a stranger and the companion by your side.\" The boundaries of neighbors include forty houses in all directions surrounding your own house, and this is what Muslims have recognized since the early centuries of Islam. Finally, we thank and praise Allah for the blessing of Islam and for the guidance and teachings of our noble Prophet, and for his family and companions until the Day of Judgment. Written by Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi and Abu Maryam Abdul Karim Sokari. Translation into French: La vertu des voisins en Islam Au nom d\'Allah, le Tout Miséricordieux, le Très Miséricordieux. Le Prophète, que la paix soit sur lui, a dit : \"Faire du tort à son voisin efface les bonnes actions comme le soleil efface la glace.\" Cela a été rapporté par Al-Khulai dans Al-Fawa\'id. De ce noble Hadith, nous tirons un grand principe moral islamique qui provient du Messager d\'Allah, que la paix soit sur lui, dans l\'Islam. Il a élevé sa noble nation et a souligné l\'importance de montrer de la bienveillance envers ses voisins, qu\'ils soient musulmans ou non-musulmans. Le terme \"voisin\" mentionné dans le Hadith est un terme général qui inclut à la fois les musulmans et les non-musulmans. Par conséquent, selon les enseignements du Prophète, que la paix soit sur lui, il est un devoir islamique de traiter son voisin avec bienveillance, et cela est obligatoire ou fortement recommandé. Il vous incombe de vous abstenir de lui causer du tort, et il est louable de l\'honorer. Le Prophète, que la paix soit sur lui, a dit : \"Par Allah, il ne croit pas ! Par Allah, il ne croit pas ! Par Allah, il ne croit pas !\" Quelqu\'un a demandé : \"Qui, ô Messager d\'Allah ?\" Il a répondu : \"Celui dont le voisin n\'est pas à l\'abri de son tort.\" Dans un autre Hadith, il est rapporté : \"Celui qui croit en Allah et au Jour Dernier devrait honorer son voisin.\" Nous trouvons la base de ces nobles éthiques muhammadanes dans le Noble Coran, comme le dit Allah : \"Adorez Allah et ne Lui donnez aucun associé. Agissez avec bonté envers les parents, les proches, les orphelins, les nécessiteux, les voisins proches et les voisins éloignés, le compagnon de voyage et les voyageurs.\" Les limites des voisins incluent quarante maisons dans toutes les directions entourant votre propre maison, et c\'est ce que les musulmans ont reconnu depuis les premiers siècles de l\'Islam. Enfin, nous remercions et louons Allah pour la bénédiction de l\'Islam et pour la guidance et les enseignements de notre noble Prophète, ainsi que pour sa famille et ses compagnons jusqu\'au Jour du Jugement. Traduction en allemand: Die Tugend der Nachbarn im Islam Im Namen Allahs, des Allerbarmers, des Barmherzigen. Der Prophet, Friede sei mit ihm, sagte: \"Seinem Nachbarn Unrecht zufügen löscht gute Taten genauso aus, wie die Sonne das Eis schmilzt.\" Dies wurde von Al-Khulai in Al-Fawa\'id überliefert. Aus diesem edlen Hadith leiten wir ein großes islamisches moralisches Prinzip ab, das seinen Ursprung im Gesandten Allahs, Friede sei mit ihm, im Islam hat. Er erhob seine ehrenwerte Nation und betonte die Bedeutung, den Nachbarn gegenüber Freundlichkeit zu zeigen, ob sie Muslime oder Nicht-Muslime sind. Der im Hadith erwähnte Begriff \"Nachbar\" ist ein allgemeiner Begriff, der sowohl Muslime als auch Nicht-Muslime einschließt. Daher ist es aufgrund der Lehren des Propheten, Friede sei mit ihm, eine islamische Regelung, den Nachbarn freundlich zu behandeln, sei es als Pflicht oder als sehr empfehlenswert. Es liegt in deiner Verantwortung, ihnen keinen Schaden zuzufügen, und es ist lobenswert, sie zu ehren. Der Prophet, Friede sei mit ihm, sagte: \"Bei Allah, er glaubt nicht! Bei Allah, er glaubt nicht! Bei Allah, er glaubt nicht!\" Jemand fragte: \"Wer, o Gesandter Allahs?\" Er antwortete: \"Derjenige, dessen Nachbar nicht sicher vor seinem Schaden ist.\" In einem anderen Hadith wird überliefert: \"Wer an Allah und den Jüngsten Tag glaubt, sollte seinen Nachbarn ehren.\" Wir finden die Grundlage dieser edlen muhammadanischen Ethik im edlen Koran, wie Allah sagt: \"Und dient Allah und gebt Ihm keine Teilhaber. Und tut Gutes zu den Eltern, Verwandten,Waisen, Bedürftigen, Nachbarn, Verwandten, Nachbarn in der Nähe und Nachbarn in der Ferne, dem Reisegefährten und den Reisenden.\" Die Grenzen der Nachbarn umfassen vierzig Häuser in alle Richtungen um dein eigenes Haus herum, und das ist es, was die Muslime seit den frühen Jahrhunderten des Islam anerkannt haben. Abschließend danken und loben wir Allah für den Segen des Islam und für die Führung und Lehren unseres edlen Propheten sowie für seine Familie und Gefährten bis zum Tag des Gerichts. Traducción al español: La virtud de los vecinos en el Islam En el nombre de Allah, el Misericordioso, el Compasivo. El Profeta, paz sea con él, dijo: \"Hacer daño a tu vecino borra las buenas acciones, como el sol derrite el hielo.\" Esto fue narrado por Al-Khulai en Al-Fawa\'id. De este noble Hadiz, derivamos un gran principio moral islámico que se originó en el Mensajero de Allah, paz sea con él, en el Islam. Él elevó a su honorable nación y enfatizó la importancia de mostrar amabilidad hacia los vecinos, ya sean musulmanes o no musulmanes. El término \"vecino\" mencionado en el Hadiz es un término general que incluye tanto a musulmanes como a no musulmanes. Por lo tanto, basados en las enseñanzas del Profeta, paz sea con él, es una norma islámica tratar al vecino con amabilidad, ya sea como una obligación o como algo muy recomendable. Es tu responsabilidad evitar hacerle daño y es encomiable honrarlo. El Profeta, paz sea con él, dijo: \"¡Por Allah, no cree! ¡Por Allah, no cree! ¡Por Allah, no cree!\" Alguien preguntó: \"¿Quién, oh Mensajero de Allah?\" Él respondió: \"Aquel cuyo vecino no está a salvo de su daño.\" En otro Hadiz se narra: \"Quien crea en Allah y en el Último Día, que honre a su vecino\". Encontramos la base de esta noble ética muhammadana en el Noble Corán, como dice Allah: \"Adora a Allah y no Le asocies nada. Sé bueno con tus padres, parientes, huérfanos, necesitados, vecinos cercanos, vecinos lejanos, compañeros de viaje y viajeros\". Los límites de los vecinos incluyen cuarenta casas en todas las direcciones que rodean tu propia casa, y esto es lo que los musulmanes han reconocido desde los primeros siglos del Islam. Finalmente, agradecemos y alabamos a Allah por la bendición del Islam y por la guía y enseñanzas de nuestro noble Profeta, así como por su familia y compañeros hasta el Día del Juicio. Traduzione in italiano: La virtù dei vicini nell\'Islam In nome di Allah, il Compassionevole, il Misericordioso. Il Profeta, pace sia con lui, ha detto: \"Fare del male al vicino cancella le buone azioni, come il sole scioglie il ghiaccio\". Questo è stato narrato da Al-Khulai in Al-Fawa\'id. Da questo nobile Hadith, deriviamo un grande principio morale islamico che ha origine dal Messaggero di Allah, pace sia con lui, nell\'Islam. Egli ha elevato la sua nobile nazione e ha sottolineato l\'importanza di mostrare gentilezza verso i vicini, che siano musulmani o non musulmani. Il termine \"vicino\" menzionato nell\'Hadith è un termine generale che include sia i musulmani che i non musulmani. Pertanto, basandoci sugli insegnamenti del Profeta, pace sia con lui, è una regola islamica trattare il vicino con gentilezza, che sia un obbligo o altamente raccomandato. È tuo dovere evitare di causargli danni ed è lodevole onorarlo. Il Profeta, pace sia con lui, ha detto: \"Per Allah, non crede! Per Allah, non crede! Per Allah, non crede!\" Qualcuno chiese: \"Chi, o Messaggero di Allah?\" Egli rispose: \"Colui il cui vicino non è al sicuro dal suo male\". In un altro Hadith si narra: \"Chiunque crede in Allah e nell\'Ultimo Giorno dovrebbe onorare il suo vicino\". Troviamo le basi di questa nobile etica muhammadana nel nobile Corano, come dice Allah: \"Adora Allah e non associare nulla a Lui. Sii gentile con i genitori, i parenti, gli orfani, i bisognosi, i vicini, i parenti stretti, i vicini lontani, i compagni di viaggio e i viaggiatori\". I confini dei vicini includono quaranta case in tutte le direzioni che circondano la propria casa, ed è ciò che i musulmani hanno riconosciuto fin dai primi secoli dell\'Islam. Infine, ringraziamo e lodiamo Allah per la benedizione dell\'Islam e per la guida e gli insegnamenti del nostro nobile Profeta, così come per la sua famiglia e compagni fino al Giorno del Giudizio. Перевод на русский язык: Доброта по отношению к соседу в Исламе Во имя Аллаха, Милосердного, Благословенного. Пророк, мир ему и благословение Аллаха, сказал: \"Нанесение вреда соседу стирает добрые дела, как солнце тает лед\". Это передал Аль-Хулайи в своей книге \"Аль-Фаваид\". Из этого благородного хадиса мы извлекаем великий исламский нравственный принцип, который источником имеет в послании Аллаха, мир ему и благословение Аллаха, в Исламе. Он поднял свой благородный народ и подчеркнул важность проявления доброты к соседям, будь они мусульманами или не мусульманами. Термин \"сосед\", упомянутый в хадисе, является общим термином, который включает в себя как мусульман, так и немусульман. Следовательно, основываясь на учениях Пророка, мир ему и благословение Аллаха, доброта к соседу является обязательной или очень рекомендуемой исламской нормой. Вам следует воздерживаться от причинения вреда соседу, и величайшим достоинством будет почтительное обращение к нему. Пророк, мир ему и благословение Аллаха, сказал: \"Би-Аллах! Не верит! Би-Аллах! Не верит! Би-Аллах! Не верит!\" Кто-то спросил: \"Кто, о Посланник Аллаха?\" Он ответил: \"Тот, чей сосед не защищен от его вреда\". В другом хадисе передается: \"Кто верит в Аллаха и в Последний День, должен почтить своего соседа\". Мы находим основу этой благородной мухаммеданской этики в Великом Коране, как сказано Аллахом: \"Поклоняйтесь Аллаху и не преклоняйтесь перед Ним никому, и совершайте добро по отношению к родителям, родственникам, сиротам, нуждающимся, соседям, близким и дальним, попутчикам и путешественникам\". Границы соседей включают сорок домов во всех направлениях, окружающих ваш дом, и это то, что мусульмане признают с первых веков Ислама. Наконец, мы благодарим и прославляем Аллаха за благословение Ислама и за руководство и учения нашего благородного Пророка, а также за его семью и сподвижников до Дня Суда. كرام_الجار_في_الإسلام #حقوق_الجار_في_الإسلام #الجار_في_الإسلام #محبة_الجار_في_الإسلام #الاحسان_إلى_الجار_فرض_واجب #الجار_في_الإسلام_لا_للإيذاء #الجار_في_الإسلام_حقوق_وواجبات #حسن_المعاملة_للجار_في_الإسلام #قرب_الجار_في_الإسلام #قيمة_الجار_في_الإسلام #VirtueOfNeighbors #KindnessToNeighbors #NeighborlyLove #IslamicEthics #ProphetMuhammadTeachings #RespectingNeighbors #MuslimCommunity #UnityInNeighborliness. ❝ ⏤بستان علم النبوءة❞ إكرام الجار في الإسلام
بسم الله الرحمن الرحيم
قال النبي صلى الله عليه وسلم:˝ أذى الجار يمحوا الحسنات كما تمحوا الشمس الجليد˝ رواه الخلعي في الفوائد
نستفيد من هذا الحديث الكريم خلقا إسلاميا عظيما أصله رسول الله صلى الله عليه وسلم في الإسلام و ربى عليه أمته الكريمة و هو الإحسان إلى الجار سواء كان هذا الجار مسلما أو غير مسلم فقد كان عليه الصلاة والسلام يحسن إلى جيرانه اليهود ، و لفظ الجار المذكور في الأحاديث لفظ عام يشمل المسلمين و غير المسلمين ، فالمتتبع للأحاديث النبوية يخرج بهذا الحكم الإسلامي وهو أن معاملة الجار بالحسنى لا تخرج عن حكم الوجوب أو المستحب ، فيجب عليك كف الأذى عنه و يستحب لك إكرامه يقول النبي صلى الله عليه وسلم:˝ فو الله لا يؤمن فوالله لا يؤمن من لم يأمن جاره بوائقه˝ و في حديث آخر:˝ من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليكرم جاره˝ و نجد لهذه الأخلاق المحمدية الكريمة أصلا في القرآن الكريم مثل قوله تعالى:˝ وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ˝ و حدود الجيران تشمل أربعين بيتا من كل الجهات المحيطة ببيتك و هذا الذي تعارف عليه المسلمون منذ القرون الأولى للإسلام ،و في الأخير نحمد الله و نشكره على نعمة الاسلام و على هدي و وصايا نبينا المتخلق الهمام و على آله وصحبه الأعلام إلى يوم القيام
كتبه أبو الحسن هشام المحجوبي و أبو مريم عبدالكريم صكاري
ChatGPT
The Virtue of Neighbors in Islam
In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful.
The Prophet, peace be upon him, said: ˝Harming one˝s neighbor erases good deeds just as the sun erases ice.˝ This was narrated by Al-Khulai in Al-Fawa˝id.
From this noble Hadith, we derive a great Islamic moral principle that originated from the Messenger of Allah, peace be upon him, in Islam. He elevated his honorable nation and emphasized the importance of showing kindness to neighbors, whether they are Muslims or non-Muslims. The term ˝neighbor˝ mentioned in the Hadith is a general term that includes both Muslims and non-Muslims.
Therefore, based on the teachings of the Prophet, peace be upon him, it is an Islamic ruling that treating one˝s neighbor with kindness is obligatory or highly recommended. It is incumbent upon you to refrain from causing harm to them, and it is commendable for you to honor them. The Prophet, peace be upon him, said: ˝By Allah, he does not believe! By Allah, he does not believe! By Allah, he does not believe!˝ Someone asked, ˝Who, O Messenger of Allah?˝ He replied, ˝The one whose neighbor is not safe from his harm.˝ In another Hadith, it is narrated: ˝Whoever believes in Allah and the Last Day should honor his neighbor.˝
We find the basis of these noble Muhammadan ethics in the Noble Qur˝an, such as Allah˝s saying: ˝And worship Allah and associate nothing with Him, and be good to parents and relatives and orphans and the needy. And speak to people good [words] and establish prayer and give zakah. And the neighbor who is near of kin and the neighbor who is a stranger and the companion by your side.˝ The boundaries of neighbors include forty houses in all directions surrounding your own house, and this is what Muslims have recognized since the early centuries of Islam.
Finally, we thank and praise Allah for the blessing of Islam and for the guidance and teachings of our noble Prophet, and for his family and companions until the Day of Judgment.
Written by Abu al-Hasan Hisham al-Mahjoubi and Abu Maryam Abdul Karim Sokari.
Translation into French:
La vertu des voisins en Islam
Au nom d˝Allah, le Tout Miséricordieux, le Très Miséricordieux.
Le Prophète, que la paix soit sur lui, a dit : ˝Faire du tort à son voisin efface les bonnes actions comme le soleil efface la glace.˝ Cela a été rapporté par Al-Khulai dans Al-Fawa˝id.
De ce noble Hadith, nous tirons un grand principe moral islamique qui provient du Messager d˝Allah, que la paix soit sur lui, dans l˝Islam. Il a élevé sa noble nation et a souligné l˝importance de montrer de la bienveillance envers ses voisins, qu˝ils soient musulmans ou non-musulmans. Le terme ˝voisin˝ mentionné dans le Hadith est un terme général qui inclut à la fois les musulmans et les non-musulmans.
Par conséquent, selon les enseignements du Prophète, que la paix soit sur lui, il est un devoir islamique de traiter son voisin avec bienveillance, et cela est obligatoire ou fortement recommandé. Il vous incombe de vous abstenir de lui causer du tort, et il est louable de l˝honorer. Le Prophète, que la paix soit sur lui, a dit : ˝Par Allah, il ne croit pas ! Par Allah, il ne croit pas ! Par Allah, il ne croit pas !˝ Quelqu˝un a demandé : ˝Qui, ô Messager d˝Allah ?˝ Il a répondu : ˝Celui dont le voisin n˝est pas à l˝abri de son tort.˝ Dans un autre Hadith, il est rapporté : ˝Celui qui croit en Allah et au Jour Dernier devrait honorer son voisin.˝
Nous trouvons la base de ces nobles éthiques muhammadanes dans le Noble Coran, comme le dit Allah : ˝Adorez Allah et ne Lui donnez aucun associé. Agissez avec bonté envers les parents, les proches, les orphelins, les nécessiteux, les voisins proches et les voisins éloignés, le compagnon de voyage et les voyageurs.˝ Les limites des voisins incluent quarante maisons dans toutes les directions entourant votre propre maison, et c˝est ce que les musulmans ont reconnu depuis les premiers siècles de l˝Islam.
Enfin, nous remercions et louons Allah pour la bénédiction de l˝Islam et pour la guidance et les enseignements de notre noble Prophète, ainsi que pour sa famille et ses compagnons jusqu˝au Jour du Jugement.
Traduction en allemand:
Die Tugend der Nachbarn im Islam
Im Namen Allahs, des Allerbarmers, des Barmherzigen.
Der Prophet, Friede sei mit ihm, sagte: ˝Seinem Nachbarn Unrecht zufügen löscht gute Taten genauso aus, wie die Sonne das Eis schmilzt.˝ Dies wurde von Al-Khulai in Al-Fawa˝id überliefert.
Aus diesem edlen Hadith leiten wir ein großes islamisches moralisches Prinzip ab, das seinen Ursprung im Gesandten Allahs, Friede sei mit ihm, im Islam hat. Er erhob seine ehrenwerte Nation und betonte die Bedeutung, den Nachbarn gegenüber Freundlichkeit zu zeigen, ob sie Muslime oder Nicht-Muslime sind. Der im Hadith erwähnte Begriff ˝Nachbar˝ ist ein allgemeiner Begriff, der sowohl Muslime als auch Nicht-Muslime einschließt.
Daher ist es aufgrund der Lehren des Propheten, Friede sei mit ihm, eine islamische Regelung, den Nachbarn freundlich zu behandeln, sei es als Pflicht oder als sehr empfehlenswert. Es liegt in deiner Verantwortung, ihnen keinen Schaden zuzufügen, und es ist lobenswert, sie zu ehren. Der Prophet, Friede sei mit ihm, sagte: ˝Bei Allah, er glaubt nicht! Bei Allah, er glaubt nicht! Bei Allah, er glaubt nicht!˝ Jemand fragte: ˝Wer, o Gesandter Allahs?˝ Er antwortete: ˝Derjenige, dessen Nachbar nicht sicher vor seinem Schaden ist.˝ In einem anderen Hadith wird überliefert: ˝Wer an Allah und den Jüngsten Tag glaubt, sollte seinen Nachbarn ehren.˝
Wir finden die Grundlage dieser edlen muhammadanischen Ethik im edlen Koran, wie Allah sagt: ˝Und dient Allah und gebt Ihm keine Teilhaber. Und tut Gutes zu den Eltern, Verwandten,Waisen, Bedürftigen, Nachbarn, Verwandten, Nachbarn in der Nähe und Nachbarn in der Ferne, dem Reisegefährten und den Reisenden.˝ Die Grenzen der Nachbarn umfassen vierzig Häuser in alle Richtungen um dein eigenes Haus herum, und das ist es, was die Muslime seit den frühen Jahrhunderten des Islam anerkannt haben.
Abschließend danken und loben wir Allah für den Segen des Islam und für die Führung und Lehren unseres edlen Propheten sowie für seine Familie und Gefährten bis zum Tag des Gerichts.
Traducción al español:
La virtud de los vecinos en el Islam
En el nombre de Allah, el Misericordioso, el Compasivo.
El Profeta, paz sea con él, dijo: ˝Hacer daño a tu vecino borra las buenas acciones, como el sol derrite el hielo.˝ Esto fue narrado por Al-Khulai en Al-Fawa˝id.
De este noble Hadiz, derivamos un gran principio moral islámico que se originó en el Mensajero de Allah, paz sea con él, en el Islam. Él elevó a su honorable nación y enfatizó la importancia de mostrar amabilidad hacia los vecinos, ya sean musulmanes o no musulmanes. El término ˝vecino˝ mencionado en el Hadiz es un término general que incluye tanto a musulmanes como a no musulmanes.
Por lo tanto, basados en las enseñanzas del Profeta, paz sea con él, es una norma islámica tratar al vecino con amabilidad, ya sea como una obligación o como algo muy recomendable. Es tu responsabilidad evitar hacerle daño y es encomiable honrarlo. El Profeta, paz sea con él, dijo: ˝¡Por Allah, no cree! ¡Por Allah, no cree! ¡Por Allah, no cree!˝ Alguien preguntó: ˝¿Quién, oh Mensajero de Allah?˝ Él respondió: ˝Aquel cuyo vecino no está a salvo de su daño.˝ En otro Hadiz se narra: ˝Quien crea en Allah y en el Último Día, que honre a su vecino˝.
Encontramos la base de esta noble ética muhammadana en el Noble Corán, como dice Allah: ˝Adora a Allah y no Le asocies nada. Sé bueno con tus padres, parientes, huérfanos, necesitados, vecinos cercanos, vecinos lejanos, compañeros de viaje y viajeros˝. Los límites de los vecinos incluyen cuarenta casas en todas las direcciones que rodean tu propia casa, y esto es lo que los musulmanes han reconocido desde los primeros siglos del Islam.
Finalmente, agradecemos y alabamos a Allah por la bendición del Islam y por la guía y enseñanzas de nuestro noble Profeta, así como por su familia y compañeros hasta el Día del Juicio.
Traduzione in italiano:
La virtù dei vicini nell˝Islam
In nome di Allah, il Compassionevole, il Misericordioso.
Il Profeta, pace sia con lui, ha detto: ˝Fare del male al vicino cancella le buone azioni, come il sole scioglie il ghiaccio˝. Questo è stato narrato da Al-Khulai in Al-Fawa˝id.
Da questo nobile Hadith, deriviamo un grande principio morale islamico che ha origine dal Messaggero di Allah, pace sia con lui, nell˝Islam. Egli ha elevato la sua nobile nazione e ha sottolineato l˝importanza di mostrare gentilezza verso i vicini, che siano musulmani o non musulmani. Il termine ˝vicino˝ menzionato nell˝Hadith è un termine generale che include sia i musulmani che i non musulmani.
Pertanto, basandoci sugli insegnamenti del Profeta, pace sia con lui, è una regola islamica trattare il vicino con gentilezza, che sia un obbligo o altamente raccomandato. È tuo dovere evitare di causargli danni ed è lodevole onorarlo. Il Profeta, pace sia con lui, ha detto: ˝Per Allah, non crede! Per Allah, non crede! Per Allah, non crede!˝ Qualcuno chiese: ˝Chi, o Messaggero di Allah?˝ Egli rispose: ˝Colui il cui vicino non è al sicuro dal suo male˝. In un altro Hadith si narra: ˝Chiunque crede in Allah e nell˝Ultimo Giorno dovrebbe onorare il suo vicino˝.
Troviamo le basi di questa nobile etica muhammadana nel nobile Corano, come dice Allah: ˝Adora Allah e non associare nulla a Lui. Sii gentile con i genitori, i parenti, gli orfani, i bisognosi, i vicini, i parenti stretti, i vicini lontani, i compagni di viaggio e i viaggiatori˝. I confini dei vicini includono quaranta case in tutte le direzioni che circondano la propria casa, ed è ciò che i musulmani hanno riconosciuto fin dai primi secoli dell˝Islam.
Infine, ringraziamo e lodiamo Allah per la benedizione dell˝Islam e per la guida e gli insegnamenti del nostro nobile Profeta, così come per la sua famiglia e compagni fino al Giorno del Giudizio.
Перевод на русский язык:
Доброта по отношению к соседу в Исламе
Во имя Аллаха, Милосердного, Благословенного.
Пророк, мир ему и благословение Аллаха, сказал: ˝Нанесение вреда соседу стирает добрые дела, как солнце тает лед˝. Это передал Аль-Хулайи в своей книге ˝Аль-Фаваид˝.
Из этого благородного хадиса мы извлекаем великий исламский нравственный принцип, который источником имеет в послании Аллаха, мир ему и благословение Аллаха, в Исламе. Он поднял свой благородный народ и подчеркнул важность проявления доброты к соседям, будь они мусульманами или не мусульманами. Термин ˝сосед˝, упомянутый в хадисе, является общим термином, который включает в себя как мусульман, так и немусульман.
Следовательно, основываясь на учениях Пророка, мир ему и благословение Аллаха, доброта к соседу является обязательной или очень рекомендуемой исламской нормой. Вам следует воздерживаться от причинения вреда соседу, и величайшим достоинством будет почтительное обращение к нему. Пророк, мир ему и благословение Аллаха, сказал: ˝Би-Аллах! Не верит! Би-Аллах! Не верит! Би-Аллах! Не верит!˝ Кто-то спросил: ˝Кто, о Посланник Аллаха?˝ Он ответил: ˝Тот, чей сосед не защищен от его вреда˝. В другом хадисе передается: ˝Кто верит в Аллаха и в Последний День, должен почтить своего соседа˝.
Мы находим основу этой благородной мухаммеданской этики в Великом Коране, как сказано Аллахом: ˝Поклоняйтесь Аллаху и не преклоняйтесь перед Ним никому, и совершайте добро по отношению к родителям, родственникам, сиротам, нуждающимся, соседям, близким и дальним, попутчикам и путешественникам˝. Границы соседей включают сорок домов во всех направлениях, окружающих ваш дом, и это то, что мусульмане признают с первых веков Ислама.
Наконец, мы благодарим и прославляем Аллаха за благословение Ислама и за руководство и учения нашего благородного Пророка, а также за его семью и сподвижников до Дня Суда.
كرام_الجار_في_الإسلام
#حقوق_الجار_في_الإسلام
#الجار_في_الإسلام
#محبة_الجار_في_الإسلام
#الاحسان_إلى_الجار_فرض_واجب
#الجار_في_الإسلام_لا_للإيذاء
#الجار_في_الإسلام_حقوق_وواجبات
#حسن_المعاملة_للجار_في_الإسلام
#قرب_الجار_في_الإسلام
#قيمة_الجار_في_الإسلام
#VirtueOfNeighbors #KindnessToNeighbors #NeighborlyLove #IslamicEthics #ProphetMuhammadTeachings #RespectingNeighbors #MuslimCommunity #UnityInNeighborliness. ❝
⏤ بستان علم النبوءة
